Super Size Me: το κώνειο και το χάμπουργκερ

Η μαιευτική ήταν μια μέθοδος που λανσάρισε στην πιάτσα ο Σωκράτης. Εν οίδα ότι ουδέν οίδα, συνήθιζε να λέει. Κάποιοι έλληνες παπάδες που αρέσκονται να διαστρεβλώνουν και να καπηλεύονται κατά βούληση οτιδήποτε αρχαιοελληνικό, μετάλλαξαν το ρητό και του προσέδωσαν μια πρωτόφαντη τραγελαφική φρεσκάδα. Είναι όμως και κάποιοι άλλοι, σύγχρονοι μαθητές του "προχριστιανικού" μας σοφού, που ανανέωσαν και αποκατέστησαν το πνεύμα και το γράμμα των διδαχών του.

Στο μυαλό μου έρχεται ο ούγγρος Μπέλα Ταρ με το "Satantango" και τις "Αρμονίες του Βερκμάιστερ" κι αμέσως μετά ο Γκας Βαν Σαντ με τον "Ελέφαντα". Κι οι δυο τους βέβαια πλησιάζουν τον Σωκράτη πλαγίως, μέσω της αναπαράστασης. Παρεπιπτόντως, "Αναπαράσταση" λεγόταν και η πρώτη ταινία του Θόδωρου Αγγελόπουλου που κινήθηκε διερευνητικά στο ίδιο πλαίσιο. Κι αργότερα το εγκατέλειψε να βυθιστεί αύτανδρο.

Αυτοί όμως που αξιοποίησαν πλήρως και σε πρώτο επίπεδο τη μαιευτική ήταν και είναι οι ντοκιμαντερίστες, από τους αδερφούς Μέισλς του "Gimme Shelter" ως τον Νικολά Φιλιμπέρ του "Να είσαι και να έχεις". Τα παραδείγματα του Μάικλ Μουρ και του Έρολ Μόρις είναι αρκετά νωπά και γνωστά τοις πάσι. Ο Μουρ έκανε κάτι παραπάνω από τους προγενέστερους. Δεν βίωσε ή δεν αναβίωσε απλώς, αλλά προσπάθησε και κατάφερε να παρέμβει στα πράγματα και ν' αλλάξει τον ρου των γεγονότων.

Υπ' αυτήν την έννοια, ο Morgan Spurlock του "Super Size Me" είναι ο καλύτερος μαθητής του ευτραφούς Μάικλ. Ο Σπέρλοκ αποφάσισε πως ο πιο παραστατικός τρόπος για να αποδείξει τη βλαβερή επίδραση του γρήγορου φαγητού ήταν να κάνει τον εαυτό του μέρος του πειράματος. Κι όπως κάθε επιστήμων μαιευτήρας, έπρεπε να ορίσει καλά την προετοιμασία και τη διαδικασία που θ' ακολουθήσει, ώστε να μετρήσει όσο το δυνατόν πιο αντικειμενικά τις συνέπειες.

Αποφάσισε λοιπόν να υποβληθεί σε μια ακραία διατροφική δοκιμασία και παράλληλα βιώνοντάς την να καταγράψει πως αισθάνεται μέσα του, έξω του και γύρω του. Δεν είναι τυχαίο ότι ξεκινάει την ταινία του με την προπαγάνδα και την πλύση εγκεφάλου που ασκούν οι ανάλογες αλυσίδες στον αμερικανικό λαό και ιδιαίτερα στα πολύ μικρά παιδιά που προορίζονται να γίνουν οι πιο φανατικοί τους πελάτες. Δεν είναι διόλου τυχαίο ότι πλησιάζει τον στόχο του με αργά και στέρεα βήματα.

Πρώτα περιγράφει τη διαδικασία που ακολουθεί με απλά λόγια και μετά την εφαρμόζει επάνω του με σαδιστική ακρίβεια και σχολαστικότητα, φροντίζοντας να υπερβάλλει εσκεμμένα σε κάθε σούπερ πρόταση που δέχεται για αύξηση του μεγέθους του γεύματός του. Τι θα φάει, πότε θα το φάει, πότε θ' αλλάξει μενού, πόσο θα βαδίσει, πόσες θερμίδες θα καταβροχθίσει και πόσες θα ξοδέψει, ούτως ώστε να μην ξεφύγει από τις συνήθειες του μέσου καταναλωτή.

Παράλληλα φροντίζει να μετρά τους δείκτες υγείας και καλής φυσικής κατάστασης που επηρεάζονται από αυτήν την εξωφρενική διαδικασία. Τρεις ειδικοί γιατροί, μια διαιτολόγος, η χορτοφάγα φίλη του και ένα διαγνωστικό κέντρο συμμετέχουν κατά την ανάπτυξη και συμβάλλουν στην τελειοποίηση της μεθόδου του, ώστε να διασφαλίσουν την απρόσκοπτη συνέχιση του πειράματος και να συγκρατήσουν την κατρακύλα του πειραματιζομένου και πειραματόζωου.

Μια τρίτη παράλληλη δράση είναι ότι επιχειρεί να παρέμβει και ν' αλλάξει κάποια κακώς κείμενα, χρησιμοποιώντας τη δύναμη του μέσου υπέρ του κοινού καλού. Παίρνει συνεντεύξεις από παθόντες, απαθανατίζει παχύσαρκα σώματα, εισβάλει στα άδυτα των γρήγορων φαγάδικων, εκθέτει και αυτοεκτίθεται κάθε λεπτό κάθε στιγμή και εξωθεί στα όρια [αλλά με ήπιο και υπομονετικό τρόπο] τις καταστάσεις και τους υπόλογους φορείς των. Παραμένει κι ο ίδιος υπόλογος, πρώτα απέναντι στον εαυτό του έπειτα απέναντι σε όλους τους πιθανούς και απίθανους θεατές του.

Μπορεί να μην κατάφερε να συνεντευξιάσει κάποιον υπεύθυνο της αλυσίδας, όπως [ας πούμε] το κατάφερε ο Μουρ με τον Ρότζερ [Ο Ρότζερ κι εγώ] ή με τον Τσάρλτον Χέστον [Ακήρυχτος πόλεμος] ή ακόμη και με τον Βους. Τον απέφυγαν συστηματικά όπως ο διάβολος το λιβάνι. Τοιουτοτρόπως όμως, με την καθυπερβολήν προβολή του λογοτύπου του συγκεκριμένου κολοσσού [ξέρετε, τις δυο χρυσές αψίδες] από τη μια και την παντελή απουσία των εκπροσώπων του από την άλλη, πέτυχε να τους εκθέσει ανεπανόρθωτα και να τους εξαναγκάσει σε αλλαγή πλεύσης. Χωρίς καν να του κάνουν τη χάρη να απολογηθούν ή να υπερασπιστούν τις θέσεις τους.

Αυτή η ανάλαφρη χιουμοριστική προσέγγιση υποσκάπτει όλο το πείραμα, μετριάζοντας [τρόπον τινά] τη σοβαρότητα της κατάστασης και την κορυφούμενη αγριότητα που καραδοκεί στο τέλος. Οι θεράποντες ιατροί του μένουν εξίσου εμβρόντητοι με τις ραγδαίες εξελίξεις στην υγεία του και τον προειδοποιούν για τον άμεσο κίνδυνο που διατρέχει να υποστεί μόνιμες βλάβες. Είναι γνωστό ότι οι αμερικανοί δεν έχουν χαμπάρι του τι εστίν "παν μέτρον άριστον" κι αυτό το χρησιμοποιεί αριστοτεχνικά και ριψοκίνδυνα ο δημιουργός της ταινίας και αυτοκαταστροφέας [ταιριάζει και το αυτόχειρας], ώστε να τους [μας] ταρακουνήσει μέσα από την ίδια τους [μας] τη βλακώδη υπερβολή.

Μέθοδος, επιστημονική κανονικοποίηση, δια[σ]τροφική δηλητηρίαση, βίωμα, εθελούσιος ευνουχισμός, παρέμβαση, αφύπνιση, εγρήγορση, υπέρβαση. Η μαιευτική του μεγάλου δασκάλου στην υπηρεσία της ανθρωπότητας.

Super-site me
Το υπερμέγεθος σίγουρα μετράει. Κατά!!!
Φωτογραφίστε την χαμπουργκερο-παράνοια
Κατεβάστε το SuperSizeMe του Toothpick

ΥΓ1: "Κατάφερες μέσα σε 20 μέρες να κάνεις το συκώτι σου τουρσί" σχολιάζει με μαύρο χιούμορ ο φρικαρισμένος γιατρός του.

ΥΓ2: Μη νομίσετε πως ο Μόργκαν Σπέρλοκ θυσιάζει τον κινηματογράφο [ή κυριολεκτικότερα το σινεμά τεκμηρίωσης] στο βωμό ενός ιερού σκοπού. Η σκηνοθεσία, το ευρηματικό μοντάζ, η κίνηση της κάμερας, η στάση και η απόσταση του φακού, δείχνουν έναν ώριμο δημιουργό που αξιοποιεί υποδειγματικά το μέσο και δε διστάζει να τολμήσει καινοτομίες και οπτικά κολάζ, που - αν μη τι άλλο - συνιστούν ένα προσωπικό ύφος. Η απόλυτα φυσική σχέση του εξομολογούμενου πειραματιστή με τον μέσο [ή και τον προχωρημένο ακόμα] θεατή, αυτή η τόσο έξυπνα και σοφά κατακτημένη οικειότητα μαζί του, προκαλούν στον δέκτη έναν ανείπωτο εσωτερικό τρόμο, μια αγωνία που άλλοτε είναι φυσική κι άλλοτε τελείως μεταφυσική και οικουμενική.