Θέατρο : America Hurrah

του Jean-Claude van Itallie, από το θέατρο ΑΣΚΗΣΗ

Σκηνοθεσία: Περικλής Μουστάκης
Μετάφραση: Ομάδα Άσκηση
Σκηνικά-Κοστούμια-Μάσκες: Άγγελος Αγγελή

Μουσική Επιμέλεια: Τόλης Κρομμύδας
Φωτισμοί: Αλέκος Αναστασίου

Παίζουν οι ηθοποιοί: Ελένη Κουβακά, Ελισάβετ Λουμπαρδιά, Μιχάλης Μαθιουδάκης, Ελένη Μαούνη, Σώζων Μπέσης, Βιβή Πηνιώτη, Φιντέλ Ταλαμπούκας.

Ο Jean-Claude van Itallie συγκαταλέγεται στους συνεχιστές του "πρωτομάστορα" Αρτώ του ιδρυτή του "θεάτρου της σκληρότητας". Το 1966 παρουσίασε μία σπονδυλωτή παράσταση κάτω από το γενικό τίτλο America Hurrah.

Τέσσερα άτομα ασχέτου ειδικότητας βρίσκονται σε ένα ανώνυμο γραφείο ευρέσεως εργασίας, έχουν να αντιμετωπίσουν τυπικά χαμόγελα υπαλλήλων, εξονυχιστικές ερωτήσεις και απόλυτη αδιαφορία. Μία καθημερινή εικόνα αναζήτησης εργασίας, τόσο οικεία όμως, ώστε να γίνεται προσπεράσιμη...

Ένα πάρτυ από το οποίο θα απουσιάσει μία νεαρή κοπέλα εξαιτίας κάποιου τροχαίου δυστυχήματος, την απουσία αυτής πληροφορούμαστε στην πορεία, όταν ως νεκρή πλέον, ζητά συγνώμη για την αργοπορία της. Κανείς δεν μπορεί να παρακολουθήσει τους γρήγορους ρυθμούς μιας πόλης, πόσο μάλιστα στην Αμερική, κανείς δεν γίνεται αντιληπτός με την παρουσία του, η απουσία είναι αυτή που μας αναγκάζει να παρατηρήσουμε ένα γεγονός...

Ένα Motel, μια γκροτέσκα φιγούρα ιδιοκτήτριας, καλωσορίζει τους επισκέπτες της μέσα από ένα γλοιώδη μονόλογο για το δωμάτιο και τον εξοπλισμό του, ο οποίος έρχεται κατευθείαν από τον κατάλογο παραγγελιών. Η κενότητα της επιβαλλόμενης καταναλωτικής μας "άνεσης". Ένα ζευγάρι επισκεπτών μπαίνει στο δωμάτιο, γδύνεται και κάνει όλα όσα θα μπορούσε να απολαύσει ο κάθε επισκέπτης σε ένα δωμάτιο ξενοδοχείου... Φεύγοντας αφήνουν πίσω τους ένα χάος και ένα φόνο... Η πίεση, τα "πρέπει", οι "υποδειγματικές στάσεις", "οι μασκαρεμένοι ρόλοι στο παιχνίδι των πολιτισμένων κοινωνιών", δικαίως, φτάνουν τον άνθρωπο στην βαναυσότητα και τη βία...

Το America Hurrah δεν είναι ένα έργο ολοκληρωμένο, δεν έχει "καθολική" δομή, δε βασίζεται στους διάλογους, αλλά σε κινήσεις, παύσεις, ήχους, ασύνδετες εικόνες και φράσεις... Αναδεικνύει μία θεατρική γλώσσα μέσα από μια σκληρή σωματική άσκηση, δεν ενδιαφέρεται για την παράσταση, αλλά για την πορεία που οδηγεί στην παράσταση. Θέτει ως βασική αρχή ότι οι λέξεις δεν είναι αυτές που περικλείουν όλα τα νοήματα, αλλά οι σωματικές πηγές της γλώσσας. Οι ρίζες της γλώσσας, άλλωστε, είναι σωματικές. Υπογραμμίζει πως ένα θεατρικό έργο που βασίζεται στην απολίθωση του λόγου, έρχεται σε σύγκρουση με τη δημιουργία, με την πιο απομακρυσμένη μας σκέψη, με το στρόβιλο των ονείρων, με την ανελέητη σκληρότητα... Το America Hurrah αποδίδει την ίδια αξία στην γλώσσα και στο εκτόπισμα αυτής.

Είναι ένα έργο που ερωτοτροπεί με το ριζοσπαστικό, που διαπερνά όλο το σώμα, που βασίζεται σε ασύμμετρες φόρμες προσωπείων, που εστιάζει στην υλικότητα των σημείων, των κραδασμών, των χειρονομιών, των φωνητικών αποδόσεων. Είναι ένα σημείο όπου ενώνεται η ψυχή με τη σάρκα.

Η σκηνοθεσία της παράστασης υπήρξε καταλυτική. Ανέδειξε την κενότητα του κειμένου, διασαλεύοντας κάθε αισθητική, ισοπεδώνοντας κάθε φυσική εξέλιξη, κάθε προβλέψιμο δομισμό αρχής, μέσης, και τέλους. Ο Περικλής Μουστάκης παρέδωσε μια παράσταση στα μάτια των θεατών που έμπαινε φουριόζα στο "είναι" τους, έδωσε ένα βήμα στους νέους να πουν επί σκηνής "κρυμμένες", "αποσιωπημένες", "κατάπτυστες" ιστορίες, με το δικό του απροκάλυπτα προκλητικό και συνάμα αληθινό τρόπο.

Η "αχτύπητη" ομάδα των ηθοποιών ζωντάνεψε το αποδομημένο κείμενο με μία σωματική, αδιάβρωτη γλώσσα. Η κινητική υπέρβαση, ο ακροβατισμός η παντομίμα, αναβίωσαν με μοναδική καθαρότητα ένα λόγο ευανάγνωστο, μεστό, τόσο αληθινό, που να φαίνεται ανατρεπτικός, τόσο ζωντανό, ώστε να γίνεται ενοχλητικός. Αξίζουν συγχαρητήρια για τον δίωρο (χωρίς διάλειμμα) άθλο τους...

Στο ίδιο κλίμα της παράστασης εντάχτηκε και το μινιμαλιστικό σκηνικό με την εξίσου λιτή ενδυματολογική άποψη. Αξίζει να αναφερθεί η καταπληκτική μουσική επένδυση του Τόλη Κρομμύδα, που παρακολουθούσε όλες τις γρήγορες προσπεράσεις του κειμένου, εξίσου καλά με τον τρόπο που πλαισίωνε τις νωχελικές ατάκες.

Τελικά, υπάρχει η "απόλυτη" παράσταση για φέτος, αγαπητοί θεατρόφιλοι και ακούει στο όνομα AMERICA HURRAH!