Θέατρο Μεταξουργείο, Κεντρική σκηνή. Άννα Βαγενά - Ο γάμος
Η Άννα Βαγενά γνωρίζει καλά την ηρωίδα της: την πρωτοσυνάντησε στις οικογενειακές διηγήσεις σε κάποιο μπαλκόνι στη Ραψάνη, με τα Αμπελάκια απέναντι σαν μικρά αστεράκια πάνω στο βουνό. Την ξανασυνάντησε στις απελπισμένες και τις ευτυχισμένες στιγμές που έζησε η ίδια και αναρίθμητες άλλες γυναίκες που γνώρισε. Κι ύστερα την ξαναβρήκε στις σελίδες του βιβλίου της Βάσας Σολωμού-Ξανθάκη. Έκτοτε συνομιλεί μαζί της στη σκηνή, ή, για την ακρίβεια, δίνει το σώμα της και σε αντάλλαγμα παίρνει την φωνή της. Φυσικά δεν αισθάνεται πως την δικαιώνει, γιατί, όπως έγραφε τότε η Βαγενά, "η Λενάκη όπως και όλες οι γενναίες γυναίκες σαν εκείνη δικαιώθηκαν από μόνες με την ίδια τη ζωή τους". Δεν ευχαριστούν αυτές εμάς, που τις παρακολουθούμε στο σανίδι και ούτε καν συμπάσχουμε, αλλά εμείς αυτές.
Η πρώτη παράσταση του "Γάμου" έγινε το στο Θεσσαλικό θέατρο το 1994 σε θεατρική διασκευή και σκηνοθεσία του Κώστα Τσιάνου. Πέντε χρόνια μετά η παράσταση ανεβαίνει στο Θέατρο "Μεταξουργείο" αφού έκανε το γύρο της σε Ελλάδα και Βαλκάνια, φτάνοντας μέχρι τα χωριά όπου το κοινό δεν χρειαζόταν κανένα εφόδιο για να συμμετάσχει στην ιστορία - την γνώριζε άλλωστε καλά. Φέτος με τα τριάντα χρόνια του Θεάτρου "Μεταξουργείο", οι γάμοι έχουν αλλάξει σε πολλά, ο "Γάμος" όμως παραμένει επίκαιρος και σπαρακτικός.
Σε μια πρώτη ανάγνωση ο πυρήνας του έργου αφορά τα έθιμα και τα τραγούδια του γάμου στα Αμπελάκια της Θεσσαλίας μέσα από τον γάμο της Λενάκης και του Νικόλα. Στην ουσία όλα αυτά είναι ένα διαχρονικό περίβλημα, βαθειά ριζωμένο στον πολιτισμό μας, αλλά τι γίνεται όταν η τελετουργική εβδομάδα τελειώσει, οι επισκέπτες φύγουν και τα φαναράκια σβήσουν; Μένει ο άντρας με την γυναίκα, ενώπιος ενωπίω. Και δεν είναι μόνο το δέος ανάμεσα στα άγνωστα σώματα και η ζωή που χάσκει άγνωστη μπροστά τους. Εδώ η γυναίκα επώνυμη και ανώνυμη φέρει μια μοίρα κοινή: ζει τη βαναυσότητα ενός αλκοολικού πατέρα, βλέπει την αγάπη του άνδρα της να μεταμορφώνεται σε περιφρόνηση, γεννάει κωφάλαλα παιδιά εξαιτίας της βαριάς κληρονομικότητας του αλκοολικού πατέρα της, αγωνίζεται να ζήσει με αξιοπρέπεια.
Είναι γνωστές οι απαιτήσεις ενός μονόλογου: ο ηθοποιός πρέπει να αιχμαλωτίσει την προσοχή του θεατή, να πλέξει τις λέξεις γύρω του, να τον εμπλέξει με την ιστορία. Η Βαγενά έχει ταυτιστεί με την ηρωίδα της, αλλάζει διαρκώς ύφος, διάθεση και συναισθήματα, κινείται από τον λόγο στη σιωπή και μετά στο τραγούδι. Ο λόγος της λιτός με ποιητικές εκλάμψεις, μοιράζεται στην απόλυτη ησυχία της σκηνής. Το περιβάλλον εξίσου λιτό - σκηνικά με ξύλινες σανίδες, δυο δοχεία με λίγο νερό, το νυφιάτικο φόρεμα στον τοίχο, ανάμνηση και ειρωνεία μαζί. Και το καλό ρούχο που φοράει, έκφραση μιας βαθειάς αξιοπρέπειας.
Δεν υπάρχει καμία αναβίωση ηθογραφίας εδώ, παρά ένας νόστος για τις πηγές, μια δέηση στην δύναμη την ρίζας, κάποιες λέξεις για την αρχέγονη σοφία με την οποία οι άνθρωποι επιβιώνουν σε μια σκληρή καθημερινότητα. Ένα κείμενο διαρκώς παρόν, για εκείνους που - για να χρησιμοποιήσω τις εκφράσεις που σημείωνα σκόρπιες στο σκοτάδι - "υπομονεύουν", που ζουν σε οικογένεια "που δεν τους ταιριάζει", που απορούν αν με την είσοδό τους σ' ένα γάμο θα αλλάξει η σειρά των προσώπων που αγαπάει ο σύντροφός τους. Ένα χαμηλόφωνο νεύμα σ' για εκείνους που έχουν μέσα τους μόνο "ένα αδύναμο φωτάκι στην καρδιά", που δεν κλαίνε αλλά όταν συμβαίνει είναι "σαν να ξεμπουκάρει ολόκληρο ποτάμι" και που ακόμα και στις πιο δύσκολες στιγμές επιδιώκουν να τα βάλουν κάτω, να τα συζητήσουν, να μη ζουν στο ψέμα. Ή, όπως λέει η ηρωίδα, έτοιμη να αντιμετωπίσει την σκληρή τιμωρητική σιωπή του άντρα της - Αν μ' ακούσει θα γίνω θεός και θα ξαναφτιάξω τον κόσμο απ' την αρχή.
Θεατρική προσαρμογή - σκηνοθεσία και ερμηνεία: Άννας Βαγενά. // Θέατρο "Μεταξουργείο", Ακάδημου 15, Μεταξουργείο. // Τετάρτη - Πέμπτη 20:00, Παρασκευή 21:00, Σάββατο 18:00 και 21:00, Κυριακή 13:00 και 18:30.