This is England του Shane Meadows
Είναι μάλλον παραπλανητικός και ελαφρώς αφοριστικός ο τίτλος This Is England για μια ταινία όπως αυτή του Shane Meadows. Για μια ταινία που, από τη μια, καταφέρνει να αναβιώσει με εξαιρετική επιτυχία εικόνες, ιδέες και συναισθήματα μιας ιδιαίτερης δεκαετίας για την Αγγλία (και για όλο τον κόσμο), από την άλλη όμως, αδυνατεί να δώσει σε αυτά τα στοιχεία διαστάσεις που θα δικαιολογούσαν, με όρους κοινωνικούς, πολιτικούς, ή απλούς συναισθηματικούς συνειρμούς, τον εν λόγω τίτλο. Είναι όμως απόλυτα κατανοητός, αν σκεφτεί κάποιος πως η ταινία βασίζεται σε προσωπικά βιώματα του σκηνοθέτη. Δεν γνωρίζω την θέση από την οποία έζησε ο Shane Meadows αυτά ή, τουλάχιστον, αντίστοιχα γεγονότα, αλλά, δέχομαι πως τα βιώματα του καθενός είναι αυτά που ορίζουν και σχηματοποιούν τον "έξω κόσμο" του. Και, κάτω από αυτό το πρίσμα, μπορώ να καταλάβω γιατί, για τον Shane Meadows, This Is England.
Ακόμη κι έτσι όμως, νιώθω πως η ταινία παραμένει στην ουσία της επιφανειακή. Η άκρως επιτυχημένη αναβίωση της εποχής, η εξαιρετική φωτογραφία και η πολύ καλή σκηνοθεσία, είναι εκεί για να αφηγηθούν μια ιστορία τετριμμένη και με τρόπο υπεραπλουστευτικό. Το γεμάτο ένταση κοινωνικοπολιτικό καθεστώς, λίγα χρόνια μετά τον πόλεμο στα Falkland Islands και με σχεδόν 2.000.000 άνεργους Άγγλους (και ίσως ακόμη περισσότερους "Βρετανούς"), ανάγεται σε ένα απλό σκηνικό όπου λαμβάνει χώρα μια παραβολή αναζήτησης του "χαμένου πατέρα", τόσο για τον Shaun (Thomas Turgoose), όσο και για το "ενήλικο alter ego" του, Combo (Stephen Graham). Μια ανολοκλήρωτη αναζήτηση που πραγματώνεται μέσα από απλοϊκούς συμβολισμούς, εκβιαστικά συναισθήματα "χολυγουντιανής" υφής (κυρίως μέσα από την "ακαδημαϊκή" χρήση της μουσικής), αλλά και συνταρακτικές ερμηνείες από τους δυο πρωταγωνιστές (η αλληλεπίδραση των δυο αλλά και η μοναδικότητα της παρουσίας του καθενός στην ταινία, είναι πραγματικά αξιόλογες). Τελικά, μια ακόμη προσωπική ιστορία που προσπαθεί να γίνει (ίσως και να είναι) καθολική και, με αυτόν τον τρόπο, να δώσει τις δικές τις απαντήσεις σε καθολικά ερωτήματα.
Δεν είμαι σίγουρος, τελικά, αν οι προσωπικές ιστορίες ή οι συλλογικές, πολιτικές ή μη, "μυθολογίες" είναι αυτές που μένουν και "μετράνε" περισσότερο σε βάθος χρόνου. Και οι μεν και οι δε, υποθέτω πως έχουν μια αξία στην αφήγηση της Ιστορίας. Η λογοτεχνία και ο κινηματογράφος έχουν δείξει μια σαφή προτίμηση στις πρώτες. Ίσως γιατί εκεί μπορούν τα εκφραστικά τους μέσα να αγγίξουν τα όριά τους. Ίσως γιατί ο δημιουργός τους δεν βλέπει τον εαυτό του ως αυτόν που πρέπει "να βγάλει το φίδι από την τρύπα" και για τους υπόλοιπους (και καλά κάνει, αν με ρωτάτε). Ίσως πάλι γιατί φοβάται πως η πολιτική "μυθολογία" δεν απέχει πολύ από την προπαγάνδα ή την άγονη κριτική. Ή, ίσως γιατί θεωρεί πως η ολότητα δεν διαφέρει και πολύ από την κάθε μια μονάδα που την αποτελεί. Και αυτό το τελευταίο, μαζί με την αρχική διαπίστωση πως το σύμπαν του καθενός χτίζεται από τα προσωπικά του βιώματα, ίσως τελικά να δικαιολογεί γιατί ταινίες σαν αυτή του Shane Meadows ονομάζονται (καταχρηστικά;) This Is England και όχι This Is (My) England.
