This is right; Zak Life and After
Μια ακόμη υπόθεση, μια ακόμη δίκη, ένα ακόμη ντοκυμαντέρ, ένας ακόμης καθρέφτης μιας κοινωνίας... "Δεν υπάρχει ειρήνη, χωρίς δικαιοσύνη". Της Χριστίνας Κουτρουλού
Πάνε δύο χρόνια κι ένας μήνας από 'κείνη την 21η Σεπτεμβρίου, όταν ένα βίντεο με τον ξυλοδαρμό (αρχικά) και τη δολοφονία (στο τέλος) ενός ανθρώπου έκανε τον γύρο του εγχώριου διαδικτύου. Μερικά λεπτά που περνούν από το news feed σου συχνά και που δεν αντέχεις να δεις μέχρι το τέλος –με την τηλεόραση, παράλληλα, να κάνει λόγο για έναν στυγνό ληστή. Μία μέρα αργότερα, ωστόσο, μαθαίνεται η ταυτότητα του «επαίσχυντου» αυτού δράστη. Κάπως έτσι ξεκινά να εξιστορεί και το μικρού μήκους ντοκιμαντέρ της This is right; Zak Life and After η Γεύη Δημητρακοπούλου· εστιάζοντας λίγο πριν το μεγάλο σοκ, στο τρέμουλο, στον φόβο, στην αγανάκτηση, στην οργή, στην στοργή.
Χρειάστηκαν δύο μήνες διασυρμού και ακατάπαυστης διαστρέβλωσης των γεγονότων από media, γείτονες, μα και καθημερινούς ανθρώπους σε ουρές ταμείων. Όλα όμως όσα καταλόγισαν στον Ζακ Κωστόπουλο, διαψεύστηκαν στο σύνολό τους: καθαρές οι τοξικολογικές εξετάσεις, ως αιτία θανάτου προσδιορίστηκαν οι κακώσεις από τα χτυπήματα, ενώ ήρθαν στο φως και μαρτυρίες που ‘θέλαν να έχει δεχτεί μπούλινγκ νωρίτερα και να ζητά βοήθεια από ένα άλλο μαγαζί.
Αν περιμέναμε εναγωνίως την καταδίκη της Χρυσής Αυγής ως εγκληματικής οργάνωσης, τώρα περιμένουμε με την ψυχή στο στόμα την καταδίκη των δολοφόνων του Ζακ Κωστόπουλου. Αυτή είναι μάλιστα η δίκη που ξεχωρίζει τους πραγματικούς αντιφασίστες από εκείνους που χαϊδεύουν μέσα τους στοιχεία τα οποία τρέφουν το σχετικό φιδάκι, μα κι από όσους στέκονται μουδιασμένοι σε κάθε όμοια συζήτηση, με ένα «ναι μεν, αλλά».
Δεν υπάρχουν αυταπάτες, φυσικά. Όταν μετά από τόσο καιρό δεν έχει γίνει ακόμα ΕΔΕ για τους αστυνομικούς που αποτελείωσαν ό,τι ξεκίνησε ο κοσμηματοπώλης στην Ομόνοια, δεν ξέρεις τι ακριβώς περιμένεις από την αστική δικαιοσύνη. Ξέρεις όμως τι ακριβώς απαιτείς – τι δεν πρόκειται να αφήσεις να προσπεράσει. Ξέρεις επίσης ακριβώς πού βρίσκεσαι. Απέναντι σε ποιον και μαζί με ποιους.
Αυτό είναι που σημειώνεται και στα 15 λεπτά του ντοκιμαντέρ της Γεύης Δημητρακοπούλου: η δράση που πυροδότησε το τραύμα σε ολόκληρη τη ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα, αλλά και σε όσους στέκονται στο πλευρό της· πρώτα το τρέμουλο της είδησης κι έπειτα η ανάγκη να καταλάβεις τι συνέβη. Όχι για να μπορέσεις να δικαιολογήσεις, μα για να καταλάβεις κάτι που νιώθεις ότι δεν στέκει. Μετά η οργή, η αγανάκτηση. Είναι μάλλον η πρώτη φορά, μετά από χρόνια, που τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα εντοπίζουν τον χώρο τους. Βρίσκονται στον δρόμο. Διαμορφώνουν τα συνθήματά τους. Απαιτούν λυσσασμένα τη δικαιοσύνη. Δεν φοβούνται. Αντιλαμβάνονται ότι, αυτήν τη φορά, οι άλλοι πρέπει να φοβούνται.
Ο Ζακ λειτουργεί λοιπόν ως μοχλός έμπνευσης, στα πάντα σχεδόν: από τον τρόπο με τον οποίον βαφόταν ως queer drag queen, ως την ακτιβιστική, εθελοντική του δράση στη Θετική Φωνή. Το άνοιγμά του στην πολιτική τοποθέτηση βρίσκει κοινωνούς τους δικούς του ανθρώπους. Η ελληνορθόδοξη κοινωνία, που κάθε τόσο χτυπούσε, τώρα βρίσκεται σε κατά μέτωπο επίθεση. Ακόμα την τσιγκλά, την ταράζει· τον φοβάται.
Τα αποσπάσματα από παλαιότερες συνεντεύξεις ή εμφανίσεις του, λειτουργώντας ως κολλάζ στο ντοκιμαντέρ, αποδεικνύουν μόνο ένα πράγμα: το πόσο φρέσκια και αληθινή φάνταζε η παρουσία του, είτε ως Ζακ, είτε ως Zackie Oh σε περφόρμανς και σόου με φίλους. Κάποια στιγμή φαίνεται να λέει ότι ανοιχτομυαλιά και συντηρητισμός ανεβαίνουν ταυτόχρονα τα τελευταία χρόνια. Και είναι αλήθεια. Αυτή η κατάσταση μοιάζει με ακροβασία σε τεντωμένο σκοινί, πάνω της όμως βρίσκονται ζωές και δικαιώματα χιλιάδων ανθρώπων. Όχι μόνο ΛΟΑΚΤΙ ατόμων, μα οποιουδήποτε θεωρεί ο «σοφός λαός» επικίνδυνο, ανήμπορο, ξένο, αδύναμο.
Αδύνατον λοιπόν η δίκη αυτή (και κάθε όμοια δίκη) να μην έχει την ίδια αναγνωρισιμότητα με εκείνη της Χρυσής Αυγής. Αδύνατον η όποια προέκταση ρατσιστικών/ομοφοβικών αντιλήψεων να μην πέφτει βαριά στις πλάτες ολόκληρου του κινήματος.
Σε κάθε περίπτωση, αυτό που λαμβάνεις πια όταν βρίσκεσαι στον δρόμο, είναι ένα απόλυτο κι ειλικρινές μαζί –ακόμα και με ανθρώπους που δεν γνωρίζεις, αλλά γνώρισες έστω και για λίγο. Είσαι εκεί όπου η πληγή ανοίγει τον δρόμο για διεκδίκηση, για μάχες σώμα με σώμα, μα και για δημιουργία. Δεν είναι λίγα, αλλά ποτέ δεν θα είναι και αρκετά τα όσα έχουν γίνει εξ ονόματος του Ζακ Κωστόπουλου. Σε αυτό τουλάχιστον το υγιές κομμάτι, που θέλει πάλη και δημιουργία να συναντώνται εκρηκτικά στο όνομα της μνήμης του, φέροντας εις πέρας το ζοφερό πένθος, τον πόνο και τις απογοητεύσεις.
Τα δικαστικά έξοδα, στο μεταξύ, παραμένουν εξαντλητικά, χωρίς να γνωρίζει κανείς πόσο θα τραβήξει η δίκη. Μπορείτε να στηρίξετε οικονομικά εδώ. Η συγκεκριμένη διαδικασία οικονομικής ενίσχυσης είναι αυτή που συνδέεται ευθέως με την οικογένεια του Ζακ. Το ποσό που θα συγκεντρωθεί θα διατεθεί για την κάλυψη των διαδικαστικών και λοιπών εξόδων που απαιτούνται για τη διαλεύκανση της δολοφονίας του και τη δικαίωση της μνήμης του.