Tilda Swinton, a Love supreme
Κατάγεται από μια εκ των παλαιότερων οικογενειών της Σκοτίας της οποίας οι πολέμαρχοι πρόγονοι οδηγούν τις τύχες της χώρας από τον 9ο αιώνα. Κάθισε στα ίδια σχολικά θρανία με την λαίδη Ντι και εγκατέλειψε τις Κοινωνικές και Πολιτικές Επιστήμες για χάρη της Αγγλικής Φιλολογίας. Όπως εγκατέλειψε και το βασιλικό θέατρο του Λονδίνου [Royal Shakespeare Company] μετά από ένα χρόνο σταθερής ανόδου [1983-84] για να χορτάσει αλλού το ανήσυχο πνεύμα της, στο Traverse Theatre του Εδιμβούργου.
Κάπου εκεί την ανακάλυψε ο Ντέρεκ Τζάρμαν, τη μεταμόρφωσε και την ανέδειξε σε μούσα του. Caravaggio (1986), Aria (1987), The Last of England (1988), The Garden (1990) Edward II (1991), Wittgenstein (1993). Η φωνή δεσπόζει θλιμμένη και αγέρωχη στο κύκνειο για κείνον Blue (1993) όπου πια τα βλέπει όλα μπλε μονοχρωματικά αφού το έιντς τον τυφλώνει και του παίρνει τη ζωή.
Το ευρύ κοινό τη γνώρισε και την αποθέωσε σε ρόλους ερμαφρόδιτους. Μαζί και το κοινό της Θεσσαλονίκης, το Διεθνές Φεστιβάλ της οποίας της χάρισε το βραβείο ερμηνείας για το Ορλάντο [1992] της Sally Potter. "Είμαι περήφανη για το ρόλο αυτό. Όχι μόνο γιατί έκοψα ανάσες τότε, αλλά και διότι δημιούργησε στίγμα και επηρέασε νεότερους". Πρωτύτερα οι θαμώνες της τότε ακμαίας κινηματογραφικής λέσχης του Βρετανικού Συμβουλίου την έχουν θαυμάσει και λατρέψει πολλαπλώς και εξακολουθητικώς μέσα από το αφιέρωμα στον Jarman και το πρωτοπόρο έργο του.
Ανδρόγυνος ο ρόλος της και στο θεατρικό Man to Man [1987] του Manfred Karge που μετέφερε και στην τηλεόραση ο John Maybury [1992], τον οποίο ξανασυνάντησε στο εξαιρετικό πορτρέτο του για τον Φράνσις Μπέηκον [Love Is the Devil, 1998]. Ο δε ρόλος του Μότσαρτ στο Mozart and Salieri [1989] του Πούσκιν την έφερε να κάνει παγκόσμια τουρνέ. Μην ξεχνάμε και το νεότερο ρόλο της ως αρχάγγελου Γαβριήλ στο δαιμονολογικό θρίλερ Constantine [2005].
Αμφιλεγόμενη η συμμετοχή της και στη "Ζώνη του πολέμου" [The War Zone, 1999] του Tim Roth. Τελευταία στάση πριν το Χόλιγουντ οι απίθανοι "Πιθανοί κόσμοι" [Possible Worlds, 2000] του θεατράνθρωπου καναδού Robert Lepage που μας τους έφερε τότε στη Θεσσαλονίκη και στους Νέους Ορίζοντες ο Δημήτρης Εϊπίδης. Πολύ πριν ο Λεπάζ κληθεί και τιμηθεί από την πόλη μας [χωρίς να σκηνοθετήσει οτιδήποτε αφού ο ίδιος απεχθάνεται τις προχειρότητες].
Μετά ήρθαν, η "Ακτή" [The Beach, 2000] με τον DiCaprio, το Vanilla Sky [2001] του Tom Cruise, το Adaptation [2002] των Spike Jonze και Charlie Kaufman, το προλεχθέν Constantine, τα "Τσακισμένα λουλούδια" [Broken Flowers, 2005] του Jarmusch και η υπέρτατη υπερατλαντική αναγνώριση με το όσκαρ ερμηνείας [μα δεύτερης βρε παιδιά;] για το Michael Clayton [2007] πλάι στον πολλά βαρύ George Clooney. Εδώ του κλέβει την παράσταση ως σκύλα γιάπισσα στελέχα που πατάει σε όλα ανεξεραίτως τα πτώματα που αφήνει πίσω της.
Η αγάπη της για τα παράξενα και τα αλλόκοτα δε σταμάτησε όμως. Πέρα από τις ταινίες και τα ντοκιμαντέρ της Lynn Hershman-Leeson, υπάρχει και το δίδυμο οδοιπορικό Cycling the Frame [Ποδηλατώντας το κάδρο, 1988] / The Invisible Frame [Το αόρατο κάδρο, 2009] της Cynthia Beatt που κάνει ποδηλατώντας τον κύκλο του βερολινέζικου τείχους με διαφορά 10 χρόνων, ιχνηλατώντας το πριν και το μετά της Γερμανίας και της ενωμένης Ευρώπης.
Υπάρχει "Ο άνθρωπος απ' το Λονδίνο" [A Londoni ferfi, 2007] του ούγγρου Bela Tarr, η αλκοόλα Τζούλια του ομώνυμου θριλεροδράματος του Erick Zonca, το τραγελαφικό "Καυτό απόρρητο" [Burn After Reading, 2008] των αφων Coen, "Η απίστευτη ιστορία του Μπέντζαμιν Μπάτον" [The Curious Case of Benjamin Button, 2008] και οι αναζητήσεις "Στα όρια του ελέγχου" [The Limits of Control, 2009] του Τζάρμους ξανά.
Βεβαίως οι υποχρεώσεις προς τα δίδυμα τέκνα της, Xavier και Honor, τη βαφτίζουν Λευκή Μάγισσα στρίγγλα στα "Χρονικά της Νάρνια" [τριλογία παρακαλώ]. Όμως από την άλλη τη βλέπουμε συμπαραγωγό και πρωταγωνίστρια στο βισκόντειο "Είμαι ο Έρωτας" [Io sono l'Amore, 2009] του Luca Guadagnino. Εδώ πια έχει επιστρέψει στην ελευθερία και την τόλμη των νεανικών αμαρτιών με τον Τζάρμαν. Μοιάζει να διηγείται την ιστορία της ζωής της, παραφράζοντας τον Βισκόντι, την παγκοσμιοποίηση, την παρακμή, την αλληλεγγύη, την καταπιεζόμενη περιχαρακωμένη γυναίκα.
Είναι ο έρωτας όσο και όπως δεν ήταν ποτέ άλλοτε, μαζί με όλο το γυναικείο καστ της ταινίας [προσέξτε την επανακάμπτουσα Marisa Berenson του Cabaret και του Barry Lyndon]. Οι άνδρες κινούνται στο περιθώριο και στη μικρότητα των συμβάσεων. Όμως όλα αυτά δεν είναι παρά μια αριστοκρατική σαπουνόπερα. Κι έτσι σπέρνεται η αμφιβολία, η αδυναμία ή η δύναμη της ταύτισης, η έκπληξη και η έντονες αντιπαραθέσεις αν βαδίζει μπρος ή πίσω.
Για τον σκηνοθέτη Luca Guadagnino η Τίλντα Σουίντον είναι αναμφίβολα μια μούσα. Πρωταγωνίστρια δις στους "Πρωταγωνιστές" [1999] και στο μικρό πορτρέτο περί αυτής [Tilda Swinton: The Love Factory, 2002]. Και τώρα να που συμβάλλει πλήρως στην αποθέωσή της σε ένα ρεσιτάλ γραμμένο και σκηνοθετημένο επάνω της.
Προσεχώς βλέπω άλλο ένα σχέδιο εκτροχιασμού. Λέγεται Die Blutgrafin [η αιματοβαμμένη κοντέσα, 2011] και υπογράφεται από τις αυστριακές μετρέσες του είδους Elfriede Jelinek και Ulrike Ottinger. Στο καστ κοντράρουν η Isabelle Huppert και ο Udo Kier.
