Το Ποτάμι δεν πισωγυρίζει
Πάντα (χω)Ρει και Ουδέν Μένει. Οι εξελίξεις τρέχουνε, οι κυβερνήσεις πέφτουνε μα η αγάπη για το σινεμά μένει. Μένει να δούμε μερικούς από τους τίτλους ταινιών όπου μας παίρνει Το Ποτάμι κι Ο Ποταμός. Η λίστα κλείνει μ' έναν σημαδιακό τίτλο, Μετά το Ποτάμι, ένα ιταλικό θρίλερ μυστηρίου και τρόμου. Ήσυχο, ήσυχο το ποταμάκι, αργοκυλάει το γαλάζιο του νεράκι... Το στιχάκι που στοιχειώνει τον Βέγγο στη νησιώτικη κωμωδία Τύφλα να 'χει ο Μάρλον Μπράντο. Το Ποτάμι, σκηνοθεσία Νίκος Κούνδουρος
Η Εδώ Μεριά του Ποταμού /The River [1960 Ελλάς /ΗΠ, 110λ] Nikos Koundouros
Στην αρχή ήταν ένα διήγημα του Αντώνη Σαμαράκη από τη συλλογή Ζητείται Ελπίς [1954]. Μετά έριξαν ιδέες ο Νότης Περγιάλης, ο Κούνδουρος κι ο Ιάκωβος Καμπανέλλης... κι έγινε σενάριο για ταινία. Συμπαραγωγός ο Φίνος [και οι αμερκάνοι Justin & Wilson], οπερατέρ ο Τζιοβάνι Βαριάνο, στον ήχο ο Μικές Δαμαλάς, μοντάζ δωρικό ο Κατσουρίδης, βοηθοί σκηνοθέτη οι Σταύρακας /Λύκας. Και εγένετο Η Εδώ Μεριά του Ποταμού. Ο Χατζιδάκις γράφει το τραγούδι Διψούν οι Κάμποι που το ερμηνεύει ο Ορφέας Κρεούζης με το στόμα και το σώμα του Ανέστη Βλάχου, μπαγλαμά κραδαίνοντος. Βραβεία σκηνοθεσίας και μουσικής στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, βραβείο σκηνοθεσίας στο Φεστιβάλ Βοστόνης του 1961. Διαχρονικοί πια υπαινιγμοί κατά της εξουσίας.
Σήμερα Το Ποτάμι από κινηματογράφος έγινε κίνημα...
Το Κόκκινο Ποτάμι, των Howard Hawks & Arthur Rosson
Red River [1948 ΗΠ, 133λ] Χάουαρντ Χοκς, Άρθουρ Ρόσον
Ποτάμιο γουέστερν αναφοράς με προεξάρχοντα κοπαδάρχη τον John Wayne και χορευτές τους Montgomery Clift [θετός γιος], Walter Brennan [παλιόφιλος], John Ireland [αρχετυπικός κακός], Hank Worden, Harry Carey πατέρα και γιο. Η μουσική είναι εμβληματική του Dimitri Tiomkin. Η σκόνη είναι μπόλικη, σου μπαίνει στα ρουθούνια σχεδόν, κι ο ιδρώτας ρέει άφθονος τόσο που τον μυρίζεις. Η σκηνή όπου ο Γουέην διασχίζει το κοπάδι και μονομαχεί με τον Άιρλαντ είναι κλασική.
Δεν κέρδισε κανένα όσκαρ αλλά αντιγράφηκε και ξεπατικώθηκε πολύ.
Ποτάμι Χωρίς Επιστροφή, του Otto Preminger [& Jean Negulesco]
River of No Return [1954 ΗΠ, 91λ] Ότο Πρέμινγκερ [Γιαν Νεγκουλέσκο]
Τη χρονιά που ο Σαμαράκης τυπώνει τη συλλογή του, ο Πρέμινγκερ μπλέκει την Άγρια Δύση με την μουσική περιπέτεια. Βάζει τον Robert Mitchum, την Marilyn Monroe κι ένα παιδί, σε μια σχεδία σ' ένα Ποτάμι Χωρίς Επιστροφή. Στη διαδρομή η Μέριλιν τραγουδάει River of No Return, I'm Gonna File My Claim, One Silver Dollar, Down in the Meadow με τη φωνή της Gloria Wood.
Μίτσαμ, Γουέην και Χοκς θα συναντηθούν ξανά στο μυθικό Ελντοράντο [1966].
Σπίτι στο Ποτάμι, του Fritz Lang
House by the River [1950 ΗΠ, 88λ] Φριτς Λανγκ
Φιλμ Νουάρ εξπρεσιονιστικό με έναν συγγραφέα-δολοφόνο άκρως αντιπαθητικό, κάθαρμα, ψεύτη, υποκριτή, συκοφάντη, αδίστακτο, κυνικό, διαφθορέα, απόλυτα ψύχραιμο. Ο Λανγκ επενδύει στο βικτοριανό πουριτανισμό με διαβολική εμμονή στις λεπτομέρειες. Το μαυρόασπρο παιχνίδι φωτός και σκιάς και οι σκληρές αντιθέσεις λειτουργούν ως ύβρις. Οι φεγγαρόλουστες σκηνές στο ποτάμι μας υποβάλλουν στην ιδέα ότι η φύση παραβιάζεται και προσβάλλεται επειδή υποθάλπει το [παρά φύσιν] έγκλημα. Τα ανατριχιαστικά μουσικά μοτίβα του αβανγκάρντ συνθέτη George Antheil σκαμπανεβάζουν ανορθόδοξα, σιγοντάροντας ή τεντώνοντας το σασπένς.
Οι επόμενες γενιές έχουν πολλά να σφετεριστούν. Από το Μίζερι ως το Βασικό Ένστικτο.
Η Γέφυρα του Ποταμού Κβάι, του David Lean
The Bridge on the River Kwai [1957 ΗΒ /ΗΠ, 161λ] Ντέιβιντ Λιν
Ταινία ποταμός, πολεμική και αντιπολεμική ταυτόχρονα, που κέρδισε 7 όσκαρ [καλύτερης ταινίας, σκηνοθεσίας, σεναρίου, πρώτου ρόλου, φωτογραφίας, μοντάζ, μουσικής], 3 Χρυσές Σφαίρες και 4 βρετανικά BAFTA. Εκτός του βραβευμένου σερ Alec Guinness, έχουμε William Holden, Jack Hawkins, Andre Morell και τον αδικημένο Sessue Hayakawa. Έχουμε κι ένα θέμα που το σιγοσφυράμε όλοι από τότε [Colonel Bogey March, σύνθεση του Kenneth Alford του 1914] κι ας είχε ακουστεί αλλού πριν [Η Εξαφάνισις /The Lady Vanishes, 1938].
Επικά προηγήθηκε Η Μάχη του Ποταμού Πλέιτ [1956, των Πάουελ & Πρεσμπέργκερ] και επιγονικά ακολούθησαν οι προπαγανδιστές Κουρσάροι του Κίτρινου Ποταμού [1960], οι τιτάνιες μάχες στους ποταμούς Νερέτβα, Έλβα [1969], Ντον [1975], ο καουμπόικος Τίγρης [1975] και η Επιστροφή από τον Ποταμό Κβάι [1989].
Το Κορίτσι του Ποταμού, των Jan Kadar & Elmar Klos
Touha zvana Anada /Adrift [1970 Τσεχοσλοβακία, 108λ] Γιαν Κάνταρ, Έλμαρ Κλος
Μετά την αμερικανίδα Παρθένα, τη γαλλίδα Γυναίκα [1954] και την ιταλίδα Αμαρτωλή του Ποταμού [1956] σειρά είχαν οι τρυφερότερες ηλικίες. Βέβαια, η μικρή γυμνή Ανάντα, ο πειρασμός του σλοβάκου Γιαν Κάνταρ, είναι αμερικανίδα ηθοποιός [Paula Pritchett]. Όμως η ιστορία εκτυλίσσεται στις όχθες του Δούναβη, ο συγγραφέας είναι ούγγρος νατουραλιστής [Lajos Zilahy], η Πρίτσετ μοιάζει αιγύπτια θεά, οι Σοβιετικοί εισέβαλαν στην Τσεχοσλοβακία, τα γυρίσματα σταμάτησαν, ο Κάνταρ μετανάστευσε στις ΗΠ αλλά γύρισε μετά δυο περίπου χρόνια για να την τελειώσει και μην ξαναγυρίσει ποτέ. Να πούμε δε, ότι υπήρξε δάσκαλος στη σχολή FAMU όλων αυτών των σκηνοθετών που ονομάσανε Νέο Τσεχοσλοβακικό Κύμα του '60.
Ο Ψαλμός στην αρχή μας προϊδεάζει: Η καρδιά μου πάλλεται, η δύναμή μου με προδίδει, ακόμη και το φως χάθηκε από τα μάτια μου. Η ταινία κάνει κύκλους, από τη δίνη αναδύεται ένα κεντρικό φλασμπάκ, ο χορός των ψαράδων ιεροεξεταστών και μια αρρωστημένη αναζήτηση που είναι τελικά το παραλήρημα στο όνειρο ενός μεθυσμένου. Το μοντάζ είναι ασυνεχές, διονυσιακά σύμβολα και δρώμενα συνδυάζονται με τον καθολικισμό, τα μουσικά μοτίβα του Zdenek Liska αντιπαρέρχεται μια χορωδία αγγελικών φωνών [αγαπημένη επιλογή του Κάνταρ] κι ο σουρεαλισμός αναδύεται από την αμφιβολία των αισθήσεων. Το Ποτάμι κυλάει ασταμάτητα. Όπως ο χρόνος.
Το Θολό Ποτάμι, του Kohei Oguri
Doro no kawa /Muddy River [1981 Ιαπωνία, 105λ] Κοχέι Ογκούρι
Μεταφέρω τα λόγια του σκηνοθέτη: Η ζωή ξεκινάει όπως ένα ποτάμι. Στην πηγή το νερό είναι καθαρό. Στη συνέχεια, σιγά-σιγά, γεμίζει λάσπη. Έτσι κι ένα παιδί αγνό, σαν την πηγή. Με την πάροδο του χρόνου αποκτά μαζί με τη χαρά και την εμπειρία της λύπης. Αυτή η λάσπη της θλίψης που θολώνει το νερό, η λάσπη της ανθρωπότητας είναι το θέμα της ταινίας μου.
Μια δύσκολη φιλία φυτρώνει στις λασπερές όχθες. Το αγόρι ενός εστιάτορα γνωρίζει δυο παιδιά, αγόρι και κορίτσι, μιας γυναίκας πόρνης και άρρωστης που μένουν σε μαούνα-τρώγλη. Καμιά από τις δυο επιχειρήσεις δεν πάει καλά, ούτε το παραποτάμιο σπίτι-εστιατόριο ούτε το πλεούμενο σπίτι-οίκος. Οι μεγάλοι δεν θέλουν να ανθίσει αυτή η σχέση, οι μικροί όμως δε χαμπαριάζουν από προλήψεις και τίποτε δεν τους αγγίζει. Στην αρχή. Μετά όμως... αναφαίνονται οι νεορεαλιστικές επιρροές του πρωτοεμφανιζόμενου Ογκούρι που έφτασε μέχρι την οσκαρική υποψηφιότητα και απέσπασε 4 βραβεία της Ιαπωνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου.
Ο Άνθρωπος από το Χιονισμένο Ποτάμι, του George Miller
The Man from Snowy River [1982 Αυστραλία, 102λ] Τζορτζ Μίλερ
Ο τίτλος αναφέρεται στο ομώνυμο αφηγηματικό ποίημα του "Banjo" Patterson στο οποίο βασίστηκε η ταινία. Εντός της υπάρχουν αρκετές ακόμη αναφορές, υπάρχει ο ίδιος ο ποιητής, ο φίλος Κλάνσι [απ' το ποίημα Clancy of the Overflow αλλά και από το ποίημα του τίτλου] και ο φίλος Χάρισον [Kirk Douglas] η γυναίκα του οποίου έγινε τραγούδι από τον Πάτερσον [το διάσημο Waltzing Matilda που ακούγεται εδώ στους τίτλους τέλους].
Ο σκηνοθέτης Τζορτζ Μίλερ δεν είναι αυτός που έκανε τα Μαντ Μαξ. Είναι βρετανός συνονόματος, γνωστός περισσότερο στο παιδικό κοινό [Ατέλειωτη Ιστορία 2, Αντρέ - Μια Αληθινή Ιστορία, Ροβινσών Κρούσος, Η Επίθεση του Μαχαιρόδοντα]. Παρόλο που δε φημίζεται για κάτι άλλο, Ο Άνθρωπός [του] από το Χιονισμένο Ποτάμι, είναι επαρκές δείγμα ποιοτικού αυστραλέζικου κινηματογράφου. Παραδεισένια φυσικά τοπία, εξαίρετη φωτογραφία, βραβευμένη μουσική [Bruce Rowland], ερμηνείες χάρμα...
Ένα κλασικό επικό ρομάντζο ανάλογο του Όσα Παίρνει ο Άνεμος.
Στην Άκρη του Ποταμού, του Tim Hunter
River's Edge [1986 ΗΠ, 99λ] Τιμ Χάντερ
Κολεγιακό ποταμίσιο δράμα. Η αρχή του κακού; Αληθινή ιστορία, όπως πολλές στο Αμέρικα. Κολεγιόπαις σκοτώνει τη φίλη του. Φωνάζει τους κολλητούς να τους δείξει το πτώμα και να του πουν τι να κάνει. Είναι όλοι παραβατικοί και χαπάκηδες, μια κλίκα. Ο κύκλος των φίλων μεγαλώνει, οι απόψεις διίστανται, αλλά κανείς δε φωνάζει την αστυνομία. Έρχεται κι ο ντίλερ τους που κι αυτός έχει καθαρίσει κάποτε μια γυναίκα [άλλη μια δαιμονισμένη ερμηνεία από τον άπιαστο Dennis Hopper]. Η άσκηση στην απόγνωση από ανθρώπους που δεν έχουν ενηλικιωθεί καν, συνεχίζεται... Τυπική κωμόπολη, άτυπες αποκλίσεις, κανονικό φρικ σόου χωρίς εξωτερικά γνωρίσματα, σημαία εμβληματικής κατάρρευσης.
Η μουσική ακολουθεί [πίστευε και μη ερεύνα] τις εικόνες. Κύριε Ελέησον, Slayer [Captor of Sin, Tormentor, Evil Has No Boundaries, Die by the Sword], Wipers [Let Me Know], Burning Spear [Happy Day] και το απαραίτητο ρετρό του Hank Ballard & The Midniters [Let's Go Let's Go Let's Go, I'm Gonna Miss You].
Μην αναφέρω πόσα κολεγιακά εγκλήματα έχουμε δει έκτοτε στον αμερικάνικο κινηματογράφο!!!
Το Ποτάμι Κυλά Ανάμεσά μας, του Robert Redford
A River Runs Through It [1992 ΗΠ, 123λ] Ρόμπερτ Ρέντφορντ
Το Ποτάμι εδώ είναι η ίδια η ζωή που Κυλά. Το "ψάρεμα με μύγα" παραβάλλεται ως ένας τρόπος επιβίωσης στις ατραπούς της ζωής. Αν μάθεις να διαβάζεις Το Ποτάμι, τα ρεύματα, τους δρόμους των ψαριών... αν βρεις τη θέση σου μέσα του και δε σε παρασέρνουν τα ορμητικά νερά... αν σέβεσαι τη φύση του και τη δική σου, τότε θα πορευτείς Ανάμεσα, βίο καλό κι ευτυχισμένο.
Ο σκηνοθέτης Ρέντφορντ κι ο σεναρίστας Richard Friedenberg μας λένε ότι τα πιο κρίσιμα πράματα στη ζωή μας είναι είτε τυχαία είτε αυθαίρετα. Μας λένε ότι μπορούμε να εξασκηθούμε, να μάθουμε να τα διαχειριζόμαστε, όπως κι έρθουν τα πράματα. Πως να περπατάμε μέσα στα νερά, πως να ελισσόμαστε για να μη μας παρασύρει το ρέμα, πως να αντί-στεκόμαστε με θάρρος, τιμιότητα και ηπιότητα. Η πραότητα, η ψυχραιμία και η ψυχική μας ανθεκτικότητα είναι προτερήματα που βοηθάνε, προς όποια κατεύθυνση κι αν στρέψει τη ρότα μας η ορμητική ζωή.
Τα ρεύματα της ζωής λέγονται εδώ Craig Sheffer, Brad Pitt, Tom Skerritt, Brenda Blethyn, Emily Lloyd, Joseph Gordon-Levitt. Η έξοχη φωτογραφία του Philippe Rousselot πήρε Όσκαρ.
Ανάλογη ψαρωτική ανάλυση [όχι επικούρεια] επιχειρεί κι ο Λαρς φον Τρίερ στο Nymph[]maniac.
Το Ποτάμι, του Ming-liang Tsai
He Liu /The River [1997 Ταϊβάν, 115λ] Τσάι Μινγκ-λιάνγκ
Το Ποτάμι είναι μολυσμένο και αργό. Μετά από μια αναπαράσταση πτώματος που επιπλέει στα μολυσμένα νερά του, ο ήρωάς μας νιώθει έναν οξύ αυχενικό πόνο, παρόλο που έκανε αμέσως λουτρό και άλλαξε. Αργότερα βλέπουμε έναν γηραιό κύριο, ο πατέρας εικάζουμε. Μετά μια κυρία, που μαζεύει υπόλοιπα τροφών από τη δουλειά της, γευματίζει μόνη και δέχεται εραστή. Ο ήρωάς μας της ζητά ιατρική βοήθεια, είναι προφανώς μαμά του αλλά... υπάρχει και κάτι άλλο πίσω από τις σιωπές τους; Καμιά ιατρική και κανένα γιατροσόφι δεν βοηθά. Η κατάστασή του επιδεινώνεται αργά, γιατί Το Ποτάμι είναι η ίδια η οικογένειά του στην οποία νιώθει πνιγμένος, αποξενωμένος και ανήμπορος να την ανατάξει. Τρομερά ατμοσφαιρικό, μυστηριώδες και ελλειπτικό φιλμ. Αλληγορικό και επικίνδυνα σκοτεινό.
Ανυπαρξία επικοινωνίας, παράξενη συμπεριφορά, στέγες που στάζουν, νόσος ανεξήγητη... τα κολλήματα του σκηνοθέτη. Κέρδισε Αργυρή Άρκτο.
Πορφυρά Ποτάμια, του Mathieu Kassovitz
Les rivieres pourpres /The Crimson Rivers [2000 Γαλλία, 106λ] Ματιέ Κασοβίτς
Θρίλερ, σπλάτερ, γκραν γκινιόλ, τρόμος και φρίκη... όλα σε μια αστυνομική περιπέτεια. Μια άγρια ιστορία με πολύ Χίτσκοκ, Σέρλοκ Χολμς, φαντασία ασιατικού τύπου και μεσαιωνικό μυστήριο. Δυο ντετέκτιβ, ένας μοναχικός παριζιάνος παρτιζάνος [Ζαν Ρενό] κι ένας τοπικός αουτσάιντερ [Βενσάν Κασέλ], έρχονται αντιμέτωποι με στυγερά εγκλήματα σε μια κλειστή πανεπιστημιακή κοινότητα-κοινωνία, η οποία έχει δικούς της κανόνες και κώδικες σιωπής, τιμωρίας και "αυτοκάθαρσης". Η έκπληξη φωλιάζει σ' αυτό που φαίνεται προφανές και οφθαλμοφανές αλλά είναι τελικά στρυφνό και άπιαστο από τον ανίδεο θεατή.
Χάρη στη στιλιζαρισμένη γκροτέσκα φωτογραφία του Τιερί Αρμπογκάστ με τις ανορθόδοξες γωνίες και την απρόβλεπτη σκηνοθεσία του Κασοβίτς, αυτή η εξωφρενική ταινία μετατρέπεται σε χορογραφία τρόμου που προβάλλεται προφητικά πάνω στην κατάσταση που βιώνουμε όλοι μας. Η ανατροπή μοιάζει ανέφικτή αλλά η λύτρωση είναι μονόδρομος.
Σούζου, Ο Ποταμός του Έρωτα, του Ye Lou
Suzhou he /Suzhou River [2000 Γερμανία /Κίνα, 83λ] Λου Γιε
Έξοχη κινηματογραφική μελέτη που διαλογίζεται πάνω στη μνήμη και την απώλεια, την εμμονή και την έκπτωση των ερωτικών αισθημάτων και αισθήσεων. Οι κριτικοί υπερθεματίζουν. "Αν ο Χίτσκοκ ξαναγύριζε σήμερα το Δεσμώτη του Ιλίγγου στις υποβαθμισμένες συνοικίες της Σαγκάης"...
Ο Σούζου διαπλέει τη Σαγκάη και είναι φορέας βρομιάς, φτώχιας, χάους και δυσωδίας, ένα είδος σινικής Στυγός για τον σκηνοθέτη και τους ερωτευμένους ήρωές του. Η ζωή γύρω από αυτόν κάνει περίεργους κύκλους, οι εραστές ορκίζονται αυτοτιμωρούνται και τιμωρούνται στα ύδατά του, η υγρασία του διαποτίζει έρωτες και πάθη, ο μολυσμένος του αέρας ζωογονεί διαβρώνει και αμαυρώνει, η νοσηρότητά του ταιριάζει στην κουλτούρα και τις σκέψεις των κατοίκων.
Οδός Άνω Κάτω Μία και Ωυτή. Η Αρμονία των Αντιθέτων του Ηράκλειτου.
Σκοτεινό Ποτάμι, του Clint Eastwood
Mystic River [2003 ΗΠ, 138λ] Κλιντ Ίστγουντ
Τρία παιδιά της ιρλανδέζικης γειτονιάς της Βοστόνης και μια τραγωδία που σκιάζει τις ζωές τους από τότε μέχρι τούδε. Ένα νέο τραγικό συμβάν τους φέρνει πάλι κοντά δεκαετίες μετά και γίνεται αφορμή ν' ανοίξουν οι ασκοί και να αποκαλυφθούν τα μυστικά, τα ψέματα, οι παλιές και οι διαρκείς αμαρτίες. Ο Ίστγουντ ενορχηστρώνει μια από τις πιο μεστές σκηνοθεσίες του και η ταινία σαρώνει βραβεία κριτικών και φεστιβάλ σε κάθε ηνωμένη πολιτεία και σε όλες μαζί. Οι δυο πρωταγωνιστές, Σον Πεν και Τιμ Ρόμπινς, κερδίζουν ταυτόχρονα Όσκαρ και Χρυσή Σφαίρα, αν και είναι απλουστευτική αμερικανιά η διάκριση πρώτου και δεύτερου ρόλου. Ο "τρίτος" Κέβιν Μπέικον δεν υστερεί διόλου και δουλεύει εξίσου υπόγεια.
Μιλάμε για τρεις πολύ στιβαρές ερμηνείες, γεμάτες πτυχώσεις και ανεπαίσθητες -σε πρώτη ματιά- αναδιπλώσεις που αγγίζουν τα όρια της προσωπικής ιδιοσυγκρασίας και επεκτείνουν ιδανικά τους χαρακτήρες εκτός του φιλμικού χρόνου. Μιλάμε για μια σκηνοθεσία στην καρδιά της ανθρώπινης ενοχής, ζαλιστική και συμπαθητική προς τα πρόσωπα, χωρίς τίποτε περιττό ή φανταχτερό, χωρίς προκαταλήψεις και διδακτικές προβολές.
Παγωμένο Ποτάμι, της Courtney Hunt
Frozen River [2008 ΗΠ, 97λ] Κόρτνι Χαντ
Υπάρχουν ακόμη άνθρωποι [κινέζοι, πακιστανοί, ινδοί] που πιστεύουν πως η Αμερική είναι η γη της επαγγελίας και των χρυσών ευκαιριών. Είναι αυτοί που πληρώνουν για να περάσουν λάθρα από το καναδικό Κεμπέκ στην πολιτεία της Νέας Υόρκης μέσω του παγωμένου ποταμιού του Αγίου Λαυρεντίου. Υπάρχουν κι αυτοί οι αμερικανοί που μένουν κοντά στις όχθες του και που αναγκάζονται να μεταφέρουν παράνομα τους άμοιρους ασιάτες, προκειμένου να ξανασάνουν από έναν κατώτατο μεροκάματο και μια άθλια ζωή που τους πνίγει.
Η εσκεμμένα ερασιτεχνική, σκληρή, απόλυτα γειωμένη, φωτογραφία του Reed Morano και οι γήινες ερμηνείες των δυο πρωταγωνιστριών [και όλων των υπόλοιπων] είναι τα πολύ δυνατά χαρτιά της σκηνοθέτιδος, μαζί με το μινιμαλιστικό και γεμάτο ανθρώπινες πτυχές σενάριο. Έκπληξη ο μικρός ρόλος του Μάικλ Ο'Κίφι που "γερνάει υπέροχα", που παίζει με τα βλέμματα, που δείχνει σοφία και κατανόηση. Έκπληξη η αρχή της ταινίας που φανερώνει τόσα πολλά μέσα από τις ασήμαντές της λεπτομέρειες. Έκπληξη και το μικρό θαύμα που κρύβεται μέσα στην τραγική καθημερινότητα.
Το Ποτάμι Ανάμεσα, του Rachid Bouchareb
London River [2009 ΗΒ /Γαλλία /Αλγερία, 88λ] Ρασίντ Μπουσαρέμπ
Μια ταινία που αγγίζει το φονταμενταλισμό και την ξενοφοβία, τα οποία όμως υπερφαλαγγίζει ο παγερός θεριστής. Μια βρετανίδα αγρότισσα [Brenda Blethyn] βλέπει στην τιβί τις βομβιστικές επιθέσεις στο Λονδίνο [είμαστε στο 2005] και καταπλέει προς τα κει ανησυχώντας για την κόρη της που δεν απαντάει στο τηλέφωνο. Το ίδιο ανήσυχος είναι κι ο πακιστανός Ουσμάν [ο εκπληκτικός μαλινέζος Sotigui Kouyate που απέσπασε Αργυρή Άρκτο] για το γιο του που έχει να τον δει από όταν ήταν έξι χρονώ.
Η συνάντηση των δυο γονιών δε θα είναι ούτε τυπική ούτε ευχάριστη και η διαπίστωση πως τα παιδιά τους συζούν θα είναι ακόμη μεγαλύτερο σοκ, κυρίως για τη μητέρα που θεωρεί πως η κόρη της προσηλυτίστηκε σε άλλη θρησκεία. Η αναζήτηση θα είναι κοινή και θα αναγκαστούν να ενώσουν δυνάμεις και να συνειδητοποιήσουν πως ο κόσμος προχωρά χωρίς παρωπίδες και μίση.
Ο αλγερινής καταγωγής Ρασίντ Μπουσαρέμπ κρατά πολύ χαμηλούς τόνους και χτίζει αργά αλλά ρεαλιστικά τη σχέση των δύο πρωταγωνιστών που [συμπτωματικά;] παλεύουν κι δυο με τη γη. Χωρίς εξάρσεις και διακυμάνσεις ο στόχος επιτυγχάνεται, ο προβληματισμός μεταφέρεται και η ποιοτική διασκέδαση είναι εξασφαλισμένη. Παρά το αβανταδόρικο του θέματος, δε θα δείτε εξτρεμιστικές ενέργειες παρά μόνο ανθρώπινες σχέσεις και σπουδαίες ερμηνείες.
Σιωπηλό Ποτάμι, της Anca Miruna Lazarescu
Apele tac /Silent River [2011 Γερμανία /Ρουμανία, 30λ] Άνκα Μιρούνα Λαζαρέσκου
1986, επί Τσαουσέσκου στη Ρουμανία. Το πέρασμα του αθόρυβου Δούναβη σήμαινε τότε διαφυγή προς την ελευθερία. Πολλοί πυροβολούνται θανάσιμα ή/και πνίγονται στα παγωμένα νερά του. Δυο νεαροί ρουμάνοι σχεδιάζουν να κάνουν το απονενοημένο διάβημα. Ο ένας αφήνει πίσω του γυναίκα έγκυο. Η επιχείρηση θα γίνει μια νύχτα μαύρη και πηχτή αλλά τα σχέδια θ' αλλάξουν καθ' οδόν όπως αλλάζει άρδην η πορεία της ζωής μπροστά στο σοκ του θανάτου.
Η ένταση και η αγωνία των ανθρώπων που ρισκάρουν τη ζωή τους, οι ανάσες τους, τα χνότα, ο ιδρώτας, τα βουβά βλέμματα, τ' απύθμενα σκοτάδια, τα άπατα νερά, τα σκληρά φώτα των διωκτών... όλα δίνουν συνταρακτικό παλμό σ' αυτήν την καταφανώς αληθινή ιστορία. Έτσι βιώνεται ακόμη πιο συγκλονιστική η τελική ανατροπή κι ο θρίαμβος της ζωής.
Η σκηνοθέτισσα ταξίδεψε και κέρδισε κοινό και βραβεία σε 25 και βάλε φεστιβάλ.
Ο Ποταμός των Ταινιών
1929 Στον Παγωμένο Ποταμό /Frozen River [61λ] F. Harmon Weight
1936 Ένας Άνθρωπος στο Ποτάμι /Mysterious Crossing [57λ] Arthur Lubin
1948 Το Κόκκινο Ποτάμι /Red River [133λ] Howard Hawks, Arthur Rosson
1949 Το Ποτάμι της Μεγάλης Σφαγής /Massacre River [78λ] John Rawlins
1950 Σπίτι στο Ποτάμι /House by the River [88λ] Fritz Lang
1952 Μονομαχία στο Ασημένιο Ποτάμι /The Duel at Silver Creek [77λ] Don Siegel
1953 Αίμα στο Ποτάμι /Powder River [78λ] Louis King
1954 Ποτάμι Χωρίς Επιστροφή /River of No Return [91λ] Otto Preminger, Jean Negulesco
1954 Η Παρθένα του Ποταμού /The Gambler from Natchez [88λ] Henry Levin
1954 Η Γυναίκα του Ποταμού /La donna del fiume /The River Girl [Ιταλία /Γαλλία, 105λ] Mario Soldati
1956 Η Αμαρτωλή του Ποταμού /La risaia /Rice Girl [Ιταλία, 90λ] Raffaello Matarazzo
1956 Η Μάχη του Ποταμού Πλέιτ /Φον Σπε, Το Καταδρομικόν Φάντασμα /The Battle of the River Plate /Pursuit of the Graf Spee [ΗΒ, 119λ] Michael Powell, Emeric Pressburger
1957 Η Γέφυρα του Ποταμού Κβάι /The Bridge on the River Kwai [ΗΒ /ΗΠ, 161λ] David Lean
1960 Το Ποτάμι /Η Εδώ Μεριά του Ποταμού [Ελλάς /ΗΠ, 110λ] Νίκος Κούνδουρος
1960 Οι Κουρσάροι του Κίτρινου Ποταμού /Apocalisse sul fiume giallo /The Dam on the Yellow River [Ιταλία /Γαλλία, 95λ] Renzo Merusi
1962 Οι Πειραταί του Κόκκινου Ποταμού /Αίμα στο Κόκκινο Ποτάμι /The Pirates of Blood River [ΗΒ, 87λ] John Gilling
1963 Ο Αετός του Μεγάλου Ποταμού /Death Drums Along the River /Sanders [ΗΒ /Δ.Γερμανία, 83λ] Lawrence Huntington
1964 The Peter Potamus Show /Το Σόου του Πέτρου Ποταμού [τηλεσειρά, 31λ] Hanna & Barbera
1966 Ένα Ποτάμι Δολλάρια /Un fiume di dollari /The Hills Run Red [Ιταλία, 89λ] Carlo Lizzani
1967 Ο Πιστολέρο του Κόκκινου Ποταμού /The Last Challenge [105λ] Richard Thorpe
1969 Η Μάχη του Ποταμού Νερέτβα /Bitka na Neretvi /The Battle of Neretva [Ιταλία /Δ.Γερμανία /Γιουγκοσλαβία, 102λ] Veljko Bulajic
1969 Η Μάχη του Ποταμού Έλβα /No importa morir /Bridge Over the Elbe [Ισπανία /Ιταλία, 94λ] Leon Klimovsky
1970 Το Κορίτσι του Ποταμού /Touha zvana Anada /Adrift [Τσεχοσλοβακία, 108λ] Jan Kadar, Elmar Klos
1970 Τα Ποτάμια [Ελλάς, ντοκ μμ 9λ] Νίκος Μπιλιλής
1970 Ποτάμια και Λίμνες της Ελλάδος [Ελλάς, 25λ] Francis Carabott /Φράνσις Κάραμποτ
1972 Τα Καραβάκια του Ποταμού /Les voitures d'eau [Καναδάς, 110λ] Pierre Perrault
1972 Baby Cart 2: Ποταμός Στυξ /Kozure Okami: Sanzu no kawa no ubaguruma /Lone Wolf and Cub: Baby Cart at the River Styx [81λ] Kenji Misumi
1975 Η Τιτανομαχία του Ποταμού Ντον /Oni srazhalis za rodinu /They Fought for Their Country [ΕΣΣΔ, 137λ] Sergey Bondarchuk
1975 Ο Τίγρης από τον Ποταμό Κβάι / La tigre venuta dal fiume Kwai /Tiger from River Kwai [Ιταλία, 85λ] Franco Lattanzi
1980 Το Ποτάμι των Κεραυνών /The Mountain Men [102λ] Richard Lang
1981 Το Θολό Ποτάμι /Doro no kawa /Muddy River [Ιαπωνία, 105λ] Kohei Oguri
1982 Στο Παγωμένο Ποτάμι /Cold River [94λ] Fred G. Sullivan
1982 Ο Άνθρωπος από το Χιονισμένο Ποτάμι /The Man from Snowy River [Αυστραλία, 102λ] George Miller
1984 Το Ποτάμι της Οργής /The River [122λ] Mark Rydell
1984 Παλαβή Κούρσα στο Ποτάμι /Up the Creek [96λ] Robert Butler
1986 Στην Άκρη του Ποταμού /River's Edge [99λ] Tim Hunter
1989 Το Ποτάμι του Θανάτου /River of Death [107λ] Steve Carver
1989 Ναρκωτικά: Ποτάμι Χωρίς Επιστροφή /Drugs: A River of No Return [Ιταλία, ντοκ] Stelvio Massi
1989 Επιστροφή από τον Ποταμό Κβάι /Return from the River Kwai [ΗΒ, 101λ] Andrew V. McLaglen
1992 Το Ποτάμι Κυλά Ανάμεσά μας /A River Runs Through It [123λ] Robert Redford
1993 Ο Ποταμός Μέντισιν /Medicine River [Καναδάς, τηλεταινία 94λ] Stuart Margolin
1994 Φόνος στο Άγριο Ποτάμι /White Mile [τηλεταινία 96λ] Robert Butler
1994 Το Ποτάμι [Ελλάς, μμ 12λ] Άρης Μπαφαλούκας
1994 Άγριος Ποταμός/ The River Wild [108λ] Curtis Hanson
1995 Το Ποτάμι [Ελλάς, μμ 20λ] Γιάννης Καραπιπερίδης
1996 Φυλάξου απ' το Σιγανό Ποτάμι /Mefie-toi de l'eau qui dort /Still Waters Run Deep [Γαλλία, 110λ] Jacques Deschamps
1997 Το Ποτάμι /He Liu /The River [Ταϊβάν, 115λ] Ming-liang Tsai
1998 Το Ποτάμι των Ψυχών /Babylon 5: The River of Souls [τηλεταινία, 94λ] Janet Greek
1998 Το Κόκκινο Ποτάμι /River Red [104λ] Eric Drilling
1999 Καταδίωξη στον Άγριο Ποταμό /Dangerous Waters [τηλεταινία 95λ] Catherine Cyran
2000 Θολό Ποτάμι [Ελλάς, μμ 28λ] Στρατούλα Θεοδωράτου
2000 Ύποπτο Ποτάμι /Suspicious River [Καναδάς, 92λ] Lynne Stopkewich
2000 Κράτα το Ποτάμι Δεξιά /Keep the River on Your Right: A Modern Cannibal Tale [ντοκ 93λ] David Shapiro, Laurie Gwen Shapiro
2000 Το Ποτάμι των Ανέμων /Wind River [97λ] Tom Shell
2000 Πορφυρά Ποτάμια /Les rivieres pourpres /The Crimson Rivers [Γαλλία, 106λ] Mathieu Kassovitz
2000 Ο Ποταμός Σούζου /Suzhou he /Suzhou River [Γερμανία /Κίνα, 83λ] Ye Lou
2001 Το Ποτάμι του Γενάρη /Januarska reka [Γιουγκοσλαβία, ντοκ μμ 6λ] Radivoje Andric
2001 Petit Potam /Little Hippo [Γαλλία, 77λ] Christian Choquet, Bernard Deyries
2002 Οργισμένο Ποτάμι /Five Years /The Hidden [89λ] Brett W. Wagner
2003 Το Ίδιο Ποτάμι δυο Φορές /The Same River Twice [ντοκ 78λ] Robb Moss
2003 Σκοτεινό Ποτάμι /Mystic River [138λ] Clint Eastwood
2003 Κόκκινο Ποτάμι /Red Water [τηλεταινία 92λ] Charles Robert Carner
2004 Αδίστακτο Ποτάμι /Mean Creek [90λ] Jacob Aaron Estes
2004 Πορφυρά Ποτάμια 2: Οι Άγγελοι της Αποκάλυψης /Les rivieres pourpres II - Les anges de l'apocalypse /Crimson Rivers 2: Angels of the Apocalypse [Γαλλία /Ιταλία /ΗΒ, 97λ] Olivier Dahan
2005 Το Ποτάμι της Οργής /River's End [90λ] William Katt
2005 Ποταμός Κόνγκο - Πέρα απ' το Σκοτάδι /Congo river, au-dela des tenebres [Βέλγιο /Γαλλία /Φιλανδία, 116λ] Thierry Michel
2006 Κηφισός - Το Ποτάμι [σειρά Παρασκήνιο, 51λ] Νάνσυ Μπινιαδάκη
2007 Το Ποτάμι των Νεκρών /Kaidan [Ιαπωνία, 115λ] Hideo Nakata
2007 Το Ποτάμι του Τρόμου /Black Water [Αυστραλία, 90λ] David Nerlich, Andrew Traucki
2007 Στον Ποταμό της Ρούμπα /On the Rumba River [Γαλλία, 82λ] Jacques Sarasin
2007 Γκολφ Στριμ, Ένας Ποταμός μέσα στον Ωκεανό /Gulf Stream, a River Under the Ocean [Ελλάς /Γαλλία, 52λ] Νίκος Κούτσικας, Stephan Poulle
2007 Η Οργή του Ποταμού Φάρο /Faro, la reine des eaux /Faro: Goddess of the Waters [Μπουτάν /Μάλι /Γαλλία /Καναδάς /Μπουρκίνα Φάσο /Γερμανία, 96λ] Salif Traore
2008 Παγωμένο Ποτάμι /Frozen River [97λ] Courtney Hunt
2009 Το Ποτάμι Ανάμεσα /London River [ΗΒ /Γαλλία /Αλγερία, 88λ] Rachid Bouchareb
2010 Splish Splash Fun /Messy-Potamia [Καναδάς, τηλεσειρά κινουμένων Doodlebops Rockin' Road Show] David Connolly
2011 Σιωπηλό Ποτάμι /Apele tac /Silent River [Γερμανία /Ρουμανία, 89λ] Anca Miruna Lazarescu
2013 Μετά το Ποτάμι /Oltre il guado /Across the River [Ιταλία, 102λ] Lorenzo Bianchini