Τσακισμένα καταραμένα προάστια

Είναι - δεν είναι. Και είναι και δεν είναι - ουτ' είναι ούτε δεν είναι. Από το Permanent Vacation και το Stranger than Paradise μέχρι το Lost in Translation. Από το Straight Story μέχρι το The Iceman Cometh. Από τον Hal Hartley μέχρι το Memento και το Bully. Τι έχουν πάθει όλοι μ' αυτά τα έρμα τα προάστια; Εκεί χτυπά η καρδιά της Αμερικής; Εκεί σταματάει να χτυπά; Εκεί αργοπεθαίνει ή αυτοκτονεί. Εκεί κείται νεκρή κι αργοσαλεύει. Εκεί δεν ξέρει που πατά. Αλλά, μήπως, και η Ελλάδα στα προάστια δεν τρέχει να κρυφτεί;

Ο Jarmusch θεωρείται ολίγον ημίθεος από τους νέους ανεξάρτητους σκηνοθέτες της χώρας. Αν κι έχει σταματήσει - άλλοι λεν δεν είχε καν αρχίσει - να κάνει ταινίες για τους αμερικανούς. Απόδειξη ότι τον κράζουν ακόμη και οι αστείοι "σοσιαλιστές" αυτής της χώρας, που ναι μεν είναι "σοσιαλιστές" αλλά τυγχάνει να είναι και "πατριώτες" παράλληλα. Δεύτερη απόδειξη πως τον λατρεύουν σε όλη την Ευρώπη. Αυτή η ανεπιτήδευτη περιφερειακή παραξενιά του είναι πολύ γοητευτική χωρίς να στερείται νοήματος ή μηνυμάτων.

Τι είναι λοιπόν αυτά τα "Τσακισμένα Λουλούδια"; Μην είναι ευθεία ταινία δρόμου χωρίς Ιθάκη; Μην είναι χάσιμο χωρίς μετάφραση; Μην είναι η παρακμή του καζανόβα, η πτώση των μασκών, των σκηνικών και των κουστουμιών; Μην είναι φτηνά αεροπορικά, αυτοκίνητα κι αναμνήσεις; Ή μήπως είναι η απόσταση των γενεών που μεγαλώνει μαζί τους; Η μαγεία που λαθροβιώνει στα ενδιάμεσα, στις σιωπές, στα κενά της μνήμης, στις τρύπες της λήθης;

Είναι μια σειρά από εγκαταλελειμμένα ναυάγια. Υπόγεια και ήρεμη ειρωνεία και σαρκασμός σε όλα τα επίπεδα. Είναι αυτοεπιβεβαίωση και αυτοϋπονόμευση. Αυτοκατάργηση και αυτοδιαγραφή. Είναι ο ωριμότερος Τζάρμους κι ο μεστότερος Bill Murray. Δεν είναι μπλαζέ, απλά αηδιασμένος είναι. Δεν θέλει να προκαλέσει χάχανα, θέλει απλά να προκαλέσει. Κάτι, ένα ανθυπο-μειδίαμα. Έναν εσωτερικό κλαυσίγελο ίσως.

Είναι ένας κάποιος Ντον Τζονστον [με τ στο επίθετο]. Είναι πετυχημένος στον κλάδο των υπολογιστών. Έχει αυτοαποσυρθεί κι έχει εκβραστεί σε κάποιον καναπέ. Υπάρχει ή δεν υπάρχει γιος; Και ποια είναι η μητλερα που έστειλε το ροζ γράμμα με την κόκκινη μελάνη. Δεν μας ενδιαφέρει και τόσο. Ο Τζάρμους τον στέλνει να μάθει κάτι που παραμένει εντέλει αναπάντητο και αχρείαστο. Ο αιθίοπας τζαζίστας Mulatu Astatke τον συντροφεύει με τις μουσικές του διαδρομές. Αυτές οι μελωδίες ήταν εξάλλου και το έναυσμα της ταινίας.

Οι έρωτές μας της ζωής ένα μεγάλο φέσι!!! που λέει κι ο Νικόλας. Ο Ντον παρακολουθεί ακούγοντας.

Η Σέρι (Julie Delpy) τον εγκαταλείπει γιατί αισθάνεται σαν ερωμένη χωρίς να υπάρχει η αντίζηλος - σύζυγος. Η Λώρα (Sharon Stone) έκανε οικογένεια μ' έναν κιτς ραλίστα. Ο ραλίστας σκοτώθηκε αλλά το κιτς παρέμεινε. Η κόρη της Λολίτα (Alexis Dziena) είναι αστοιχείωτη, απαίδευτη κι ελαφρόμυαλη σαν τη μάνα της, που κοιμάται ακόμη με το στόμα ανοιχτό και κάνει έρωτα από συνήθεια.

Η Ντόρα (Frances Conroy) από έξαλλο κορίτσι των λουλουδιών έγινε μια αποστειρωμένη κτηματομεσίτισσα που ζει στα αποστειρωμένα και καθαρά σπίτια που η ίδια πουλάει. Κανενός είδους επικοινωνία με τον άνδρα της ή με το περιβάλλον, αμήχανα ατάραχη, α-σεξουαλική και ά-φυλη. Η Κάρμεν (Jessica Lange) ψυχαναλύει κατοικίδια ζώα και τους μιλάει γιατί - ούτ' αυτή ούτε και οι κάτοχοί τους - δεν μιλιούνται και δεν καταλαβαίνονται μεταξύ τους. Η καλλίγραμμη γραμματέας της (Chloe Sevigny) είναι πιθανότατα και σύντροφός της. Η νενομισμένη "υψηλή" της [ψευδο]κουλτούρα είναι για γέλια και για κλάματα.

Η Πένι (Tilda Swinton) μοιάζει με Πηνελόπη χωρίς Οδυσσέα. Περιτριγυρίζεται από άξεστους χωριάτες μνηστήρες και διατηρεί εκείνη τη βαριά προφορά-αποφορά του νότου. Ο Ντον γίνεται μαύρος απ' το ξύλο κι ασήκωτος κείτεται στο πίσω κάθισμα όπως και στον καναπέ του. Και η πιο μικροκαμωμένη και εύθραυστη... είναι απλά νεκρή.

Όλες τους ζουν στα προάστια. Κι ο Ντον το ίδιο. Στην ουσία όλη η Αμερική είναι ένα προάστιο του σώματός της. Έχει περιθωριοποιηθεί, έχει αποτραβηχτεί κι έχει ανάγει το περιθώριο σε μάστιγα, σε παγοθύελλα, σε λαίλαπα και τυφώνα της παξ αμερικάνα, της αγίας οικογένειας και του αμερικάνικου ονείρου.

Το σημαντικότερο είναι ότι ο Ντον κρατάει πάντα τον πρώτο ρόλο στις πλάτες του. Αυτός είναι όλοι και όλη η ταινία. Οι άλλες/οι απλά μοιράζονται μαζί του ένα ή δύο το πολύ πλάνα. Το ίδιο κι ο αφρο-ερασιτέχνης σέρλοκ χολμς που του δίνει τα σιντί με τις μουσικές του Mulatu. Αυτές κι αν είναι τσακισμένα λουλούδια. Επ!!! αυτό ακριβώς ήθελα να σας πω: ο Astatke είναι ο buddy-buddy, το φιλαράκι κι ο σύντροφος του μοναχικού μας παλαβιάρη. Κι εκεί όλα απογειώνονται ομαλά. Υπό τους ήχους.

Unnatural Habitat

Τζιμ πολύ καλής ποιότητος
... τα ποτά και τα ξενύχτια
αψέντι και πόρτο με αλμύρα
j.j. easy rides on his donkey
καραβοτσακισμένος δον-ζουάν
Mulatu Astatke first at Berklee
Ethiopiques & Either Orchestra