Vengo: οι τσιγγάνοι πεθαίνουν χορεύοντας
Τον Tony Gatlif τον γνωρίσαμε κι αυτόν μέσω των Νέων Οριζόντων, στο τμήμα 3x3. Είχαμε την χαρά και την τύχη να δούμε τρεις ταινίες του, "Les Princes" (οι πρίγκιπες, 1983), "Latcho Drom" (καλό ταξίδι, 1993) και "Gadjo Dilo" (o τρελός ξένος, 1998) που προβλήθηκε και στις αίθουσες με τον ηλίθιο τίτλο "Υπάρχουν ακόμα γελαστοί τσιγγάνοι". Ένας κόσμος υπερήφανος, φτωχός και πλούσιος συνάμα, αλλά προπάντων έντονα ρυθμικός και μουσικός, ξεδιπλώθηκε εμπρός μας και μας δέχτηκε ακούσια στο σπίτι του, δηλαδή στο δρόμο. Οι τσιγγάνοι, νομάδες και κατατρεγμένοι, χωρίς πατρίδα και μόνιμη γη, παλεύουν και κρατάνε τα έθιμα και τις μουσικές τους. Αλλά πάνω απ' όλα, δεν παραδίνονται.
Πέρσι είχαμε την ακόμα μεγαλύτερη χαρά να γνωρίσουμε τον σκηνοθέτη κι από κοντά, προσκεκλημένο του φεστιβάλ, που άνοιξε μάλιστα το επίσημο πρόγραμμά του με την τελευταία του δημιουργία, το "Vengo" (2000). Εδώ έχουμε μια άλλη διάσταση της τσιγγάνικης ζωής. Δυο συμμορίες, μια βεντέτα, ένας θείος που κρύβεται στη Αλγερία για να μην τον φάνε οι "άθλιοι Καραβάκας". Ο Κάκο πατριάρχης της φαμίλιας του κυνηγημένου, πρέπει να προστατέψει τον καθυστερημένο ανιψιό του από την εκδικητική μανία της αντίπαλης "οικογένειας". Η ζωή είναι ένα φλαμέγκο. Αρχίζει αργά κι αναπτύσσεται γοργά, χαρούμενα, για να τελειώνει λυπητερά. Η λυπητερή του μουσική, οι χαρούμενες εξάρσεις και τα ξεσπάσματα αγκαλιάζουν την ταινία και εξυφαίνουν την πλοκή όπως η αράχνη τον ιστό της. Η απουσία και η παρουσία, η τιμωρία και η λύτρωση. Η θυσία γίνεται τραγούδι και το τραγούδι παρηγοριά, παραμυθία. Μέσω των στοίχων του επιστρέφουμε στην ζωή, που μας κερνάει λύπες και χαρές.
Όμορφη στιγμή όταν ο καθυστερημένος ανιψιός συνομιλεί με τον πατέρα του στην Αλγερία μέσω κινητού. Στέκεται πάνω στην διπλή διαχωριστική γραμμή του δρόμου (γιατί εκεί έχει καλό τηλεφωνικό σήμα), η πόρτα της μερσεντές είναι ορθάνοιχτη κι ακούγεται η ανδαλουσιανή εκδοχή του "Μπαλαμού" του Διονύση Τσακνή. Άλλη μια ωραία συνάντηση είναι αυτή που γίνεται σε μια παλιά εγκατελειμμένη εκκλησία. Οι τσιγγάνοι της Αφρικής συναντιούνται με αυτούς της Ανδαλουσίας και το αποτέλεσμα είναι ένα ιδιόμορφο και μελωδικότατο μουσικό πάντρεμα. Τον σκοπό οδηγεί ένα ποτήρι από τσάι κι ένα κουτάλι που συγκρούεται μαζί του ρυθμικά. Πολύ φευγάτο επίσης το ιντάστριαλ μουσικό θέμα της τελικής περιπλάνησης μετά την αυτοθυσία, που σιγοντάρει τις σκουριασμένες μηχανές και σκεπάζει στοργικό τον επιθανάτιο ρόγχο.
Η μουσική επένδυση (μα τι λέω;), η ζωντανή μουσική... Η ίδια η ψυχή της ταινίας είναι η μουσική της, που με κέρδισε αμέσως και πριν καν να δω την ταινία. Είναι φυσικά τοποθετημένη στα καλύτερα του 2000 (βλέπε λίστα πατώντας εδώ). Η ταινία είναι καλή και να πάτε να την δείτε οπωσδήποτε. Μην ακούτε αυτά που λένε περί γραμμικότητας και γραφικότητας. Το σινεμά πρέπει να καταγράφει την ζωή και η τέχνη δεν είναι αυτοσκοπός. Η ζωή είναι ποτάμι, κάπου βρώμικο, κάπου καθαρό, ενίοτε και πορφυρό.
Φιλμογραφία
La Tete en ruines (1975)
La Terre au ventre (1979)
Les Princes (1983)
Rue du depart (1986)
Pleure pas my love (1989)
Gaspard et Robinson (1990)
Latcho Drom (1993)
Lucumi, l'enfant rumbeiro de Cuba (1995)
Mondo (1996)
Gadjo dilo (1998)
Je suis ne d'une cigogne (1999)
Vengo (2000)
Πηγές
