Υγρός, νωχελικός, ιούνειος όφις
Στο περασμένο 44ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης είχαμε την ευκαιρία να φιλοξενήσουμε τη μικροκαμωμένη πρωταγωνίστρια της τελευταίας κινηματογραφικής θύελλας του Σίνια Τσουκαμότο, "Το φίδι του Ιούνη" [Rokugatsu no hebi, 2002]. Η πανέμορφη Ασούκα Κουροσάουα ταξίδεψε ειδικά για μας από την μακρινή Άπω Ανατολή, έμεινε λίγες μόνο ώρες για να παραστεί στην πρεμιέρα της ταινίας και έφυγε πάλι πίσω νωρίς το πρωί. Το γεγονός αποκτά βαρύτητα μια και ήταν αδύνατη η παρουσία του ίδιου του σκηνοθέτη λόγω της πυρετώδους προετοιμασίας της νέας του δουλειάς.
Όπως αντιλαμβάνεστε, μια τέτοια γοητευτική αντιπροσώπευση έτυχε θερμής υποδοχής από τους φανς του ιάπωνα δημιουργού, σε σημείο μάλιστα που να μην ακουστούν καθόλου παράπονα για τη δική του απουσία. Καταλάγιασαν ακόμη και οι γκρίνιες μιας και οι Νέοι Ορίζοντες δεν τον τίμησαν με κάποια ειδική έκδοση, όπως συνηθίζουν να κάνουν σε παρόμοια αφιερώματα επί του συνολικού έργου κάποιου άγνωστου στο ευρύ κοινό σκηνοθέτη.
Η ολιγόλεπτη παρουσία της Ασούκα εντός της αίθουσας, η κοφτή ανάσα της, η ευγενική και συνάμα κάπως συνεσταλμένη στάση της απέναντι στις φιλοφρονήσεις και τον ενθουσιασμό του κόσμου, άφησαν μια αύρα, μια λεπτή αδιόρατη 'μυρωδιά', ένα απερίγραπτο και απειροελάχιστο 'κάτι' που λειτούργησε αθόρυβα ως προοίμιο στις εικόνες που επέπρωτο να κατακλείσουν σε λίγο τα υποψιασμένα ή ανυποψίαστα μάτια των παρευρισκομένων, σχετικών τε και ασχέτων.
Για τον πρότερο [αν]έντιμο βίο του γεννήτορα της μυθολογίας "Τετσούο" μπορείτε να διαβάσετε στο αφιερωματικό μου άρθρο "Shinya Tsukamoto: μυαλό τσεκούρι". Θέλω επιπλέον να επισημάνω ότι είναι ένας πολύ καλός ηθοποιός που του αρέσει να κρατάει τους αντίβαρους ρόλους των κακών, των διαφθορέων, των προκλητών μιας μεταλλαγής, μια μετάλλαξης του βασικού ήρωα, μιας αντιστροφής της θέσης και της σχέσης του με το καταπιεστικό του περίγυρο, είτε αυτό είναι αστικό τσιμεν-τοπίο, είτε τεχνομανία και τεχνοφοβία, είτε μια καταπιεσμένη 'οικογενειοθεημένη' σεξουαλικότητα.
Κι εδώ, στο "Φίδι", όχι μόνο συντρέχουν όλα τα παραπάνω, αλλά επιπλέον η ερωτική έκρηξη είναι μια απόλυτη ατομική βόμβα. Οι μεγάτονοί της αδειάζουν στο χώρο και συμπαρασύρουν τα πάντα γύρω της, τα σμπαραλιάζουν και τα εξαϋλώνουν διαπερνώντας τα με σαρωτικά κύματα ηδονής και αρχέτυπης γονιδιακής ημι-διαστροφής. Μιας σχεδόν υγιεινής και ασφαλούς διαστροφής, θα μπορούσα να πω.
Κάποιοι ίσως βιαστούν να σκεφτούν ότι του [ή μου;] χρειάζεται γιατρός. Κάποιοι άλλοι πιθανώς να ενοχληθούν που κατάφερε να ανασύρει από μέσα τους ότι πιο χθόνιο και σεξοπορνοδιαστροφικό καταχώνιασαν στο υποσυνείδητό τους οι πουριτανοί παιδαγωγοί τους και η τάχα μου δήθεν σεμνότυφ[λ]η παιδεία του κράτους. Κάποτε όμως πρέπει όλοι να βρισκόμαστε αντιμέτωποι μ' αυτές τις τρομακτικές κι ανεξερεύνητες δυνάμεις που κοιμούνται βαθιά μέσα μας. Και που αν ξυπνήσουν απότομα μπορεί να μας φέρουν αντιμέτωπους με πράξεις ειδεχθείς και καταστάσεις μη αναστρέψιμες. Και τότε η θέση μας θάναι σαφώς πιο δυσάρεστη από την άβολη στάση στο κάθισμα μιας κινηματογραφικής αίθουσας.
Ιδιαίτερη αναφορά χρίζει ο τρόπος που βλέπει τη γυναίκα ηρωίδα ο σκηνοθέτης. Δεν είναι ένα αντικείμενο του πόθου ή ένα άψυχο όργανο ικανοποίησης των αντρικών σεξουαλικών ορμών. Αυτή η πατροπαράδοτη αντίληψη έχει πνεύσει τα λοίσθιά της κι έχει εξοστρακιστεί απ' το κεφάλι του. Η γυναίκα είναι ο ναός του έρωτα, μια μικρή θεά κυρίαρχος του κορμιού της, μια εξερευνήτρια των ερωτικών της επιθυμιών, μια ιέρεια του δικού της εξαγνισμού, της δικής της εσωτερικής λύτρωσης, μια αυτοκαθαρτήρια προσωπικότητα. Ή μάλλον έτσι θά 'πρεπε να είναι κατά την άποψή του.
Η βροχή παίζει επίσης έναν απόλυτα οργανικό διπλό ρόλο. Εγείρει, υποδαυλίζει, υποτροπιάζει και παράλληλα - σε δεύτερο χρόνο - ξεπλένει, συμπαρασύρει κι απομακρύνει όλα τα κατάλοιπα της καταλυτικής της δράσης. Το φωτογραφικό παιχνίδι με το μπλε και το μαύρο είναι εξίσου διπολικό. Εκτός από την ηδονιστική σχέση ψυχρού και θερμού παραπέμπει νοσηρά στις μελανιές και τους μώλωπες μιας ακατονόμαστης σ/μ διαστροφής. Εκεί όπου κάποιοι άνθρωποι εξερευνούν τα όρια των δικών τους ερωτικών επιθυμιών.
Η επιστροφή του φθινοπώρου ενόψει του καλοκαιριού είναι ανησυχητική αλλά βοηθάει τα μάλλα στην ακούσια προώθηση της ταινίας. Μας κάνει άνω κάτω αλλά μας ξεσηκώνει κιόλας.
