24ο ΦΝΘ και εγχώρια μουσικά δρώμενα

Ευρεία γκάμα εντόπιων μουσικών θεμάτων περιλαμβάνει το 24 Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης [10-20/03/2022], υβριδικό κι αυτό, δια ζώσης και διαμεσικό. Από πορτρέτα και έρευνες μέχρι καταγραφές δρόμου και κυνήγι μαγισσών και θησαυρού.

Το πιο αβανταδόρικο και γαργαλιστικό ντοκιμαντέρ θα είναι μάλλον αυτό που αναφέρεται στους (μη)υπαρξιστές Αέρα Πατέρα [Αεραλάνδη] τους οποίους ο ιστορικός-κοινωνιολόγος-θεωρητικός-κινηματογράφου Χάρης Ραφτογιάννης παρακολουθεί στενά από το 2007. Η βεβαιότητα ότι «η πραγματικότητα δεν υπάρχει» είναι χαρακτηριστική του χάους που έχει προκαλέσει στις τάξεις του γκρουπ-λάστιχο ο Τζίμης Ευθυμίου, γκρουπ-κολεκτίβα που έχει φιλοξενήσει από Ζωρζ Πιλαλί μέχρι Άννα Γούλα, άμα λάχει να’ουμ’.

Μια που αναφέρθηκα στη γκρούπα του χάους, σειρά έχουν οι «βαθιές ρίζες της house μουσικής» όπως τις αντιμετωπίζει κατάματα το Feel Your Heartbeat: The Film του Περικλή Παπανδρεόπουλου. Από τα υπόγεια πάρτι [1989] ως τα ψηφιακά ραδιόφωνα «ο κόσμος διψάει για μουσική του χάους» για να παραφράσω τη δήλωση της Joanne Tsakaki [Joy radio]. Επ’ αυτού σχολιάζουν οι Dousk, Vicky Bania, HouseTwins, Diodoro, Kyriakos Maragos (God is a Dj), Dj Gogos, Roni Iron, Agent Greg, Manolaco, Robin Skouteris & Yalena, ενώ συνδράμει μουσικά ο Βαγγέλης DarkMatters Μουρελάτος.

Πορτρέτο του διεθνούς ακτινοβολίας βολιώτη πιανίστα-συνθέτη Δημήτρη Σκύλλα είναι η επόμενη πρόκληση [Dimitris Skyllas: afterpop]. Ο διευθυντής φωτογραφίας Δημήτρης Ζιβόπουλος προσπαθεί να συλλάβει την Άβυσσο, το Κύριε Ελέησον, την Ηλέκτρα, το Περί ύψους, το πιάνο της Μαρία Κάλλας, την λαίδη Γκάγκα και το ρητό «η μουσική μου όλη είν’ ένα κομμάτι» [που το γουστάρω και το πιανάρω, από του Αβαείου και έως του Ωνασείου]. Πορτρέτο και Ο ήχος των χρωμάτων του Παναγιώτη Παπουτσή όπου καδράρει τον κρητικό μάγο της ηχοληψίας Γιάννη Συγλέτο που συνεργάστηκε με τις μεγαλύτερες ορχήστρες του πλανήτη, με δάσκαλο τον Χατζιδάκι και την Ορχήστρα των Χρωμάτων.

Προϊόν πανεπιστημιακής έρευνας οι Παράλληλοι αυτοσχεδιασμοί του Πέτρου Κολοτούρου, που συνδυάζει ηχοτοπία από την Ήπειρο ως την Κρήτη. Φυσικοί, φυσητοί και κρουστικοί ήχοι και αυτοσχεδιαστές μουσικοί προσεγγίζονται με διάθεση παιχνιδιάρικη, ποιητική, εικαστική και πειραματική. Σε διδακτορική έρευνα του κυπριακού Εργαστηρίου Οπτικοακουστικής Αναπαράστασης και του πρότζεκτ Τερψιχόρη βασίζεται Ο ήχος των φολκ του μουσικολόγου, ερευνητή παραδοσιακών χορών, Γιάννη Χρηστίδη.

Τρίτος ήχος, ευθύς και άμεσος, ο Σπασμένος ήχος του μπουζουκιού του ιταλο-σπουδαγμένου Φοίβου Κοντογιάννη. Επισκοπείται η κοινωνικοπολιτική εξέλιξη και επίδραση του λαοφιλούς οργάνου και ανθολογούνται δεξιοτέχνες αυτού, όπως οι Μωραΐτης, Παπαβασιλείου, Λιόλιος, Νικολόπουλος, Πολυκανδριώτης, Στεργίου, Δράμαλης, Βύζας, Στουραΐτης, Τρίγκας, Καραντίνης, Πάππος, Χιώτης, Παπαδόπουλος και Τατασόπουλος.

 Ακολουθεί απουσία ήχου, με τη ματιά του καλλιτέχνη φωτογράφου Στέλιου Ευσταθόπουλου. Είδα μια πόλη, που απρόσμενα έχασε τους ήχους της. Μόνο το βουητό του αέρα έμεινε. Μια πόλη που υπάρχει στην αποστροφή του βλέμματός μας. Τριγυρνώντας στην πόλη συναντώ μικρές καθημερινές ιστορίες με πρωταγωνιστές ανώνυμους περαστικούς... σχολιάζει ο ίδιος ο καταγραφέας. Αὐτοὶ δὲν εἶναι οἱ δρόμοι ποὺ γνωρίσαμε / Ἀλλότριο πλῆθος ἕρπει τώρα στὶς λεωφόρους... έγραψε χαρακτηριστικά ο Μανόλης Αναγνωστάκης.

Τελευταίο ταξίδι του παρελθόντος προς το μέλλον είναι αυτό του ερευνητή-δημοσιογράφου και οικονομικού αναλυτή Άρη Χατζηστεφάνου. Αφήνει κατά μέρος τα προσφιλή του θέματα [Debtocracy, Catastroika, Φασισμός ΑΕ, Πεθαίνω σαν χώρα, Make the economy scream] και ακολουθεί δυο μοιραίες περιπλανήσεις του Καζαντζάκη [διά στόματος Γιάννη Αγγελάκα και Όλιας Λαζαρίδου] επενδύοντάς τες με εικόνες της σύγχρονης Ιαπωνίας και την μουσική του RSN [Άρης Αζιλαζιάν]. Προχωρημένο ταξίδι >>Film Forward επιχειρεί και η Ι.Ω [Γιώτα Τελεία Ωμέγα] του Αλέξη Αλεξίου, ο οποίος έχει ξανακάνει μεγαλύτερες τέτοιες διαδρομές [ιστορία 52, Τετάρτη 04:45].

Τι απέμεινε από τον Νίκο Λούβρη; διερωτάται ο Νίκος Θεοδοσίου. «Αυτή η βυζάρα Νικόλα είναι σκάφος απ’ ότι βλέπεις. Μπορείς να θεωρήσεις τον εαυτό σου έναν από τους 5 πρωτοπόρους αυτούς ταξιδιώτες...» [Μήτσος 08/01/1987, Προς τον Κρόνο]. Ταξίδι στη χώρα του πανάρχαιου πολιτισμού που εμπνέει ακόμη τους καλλιτέχνες της μόδας, διαμέσου του ελληνολάτρη οίκου Ντιόρ, καταγράφει η πολύπειρη Μαριάννα Οικονόμου [The Greek Bar Jacket] με τη φωνή και τη μουσική ένδυση της ελληνοαμερικανής αστεράτης Ιωάννας Γκίκα.

Πόσα ταξίδια με Τρίτης θέσης εισιτήριο έκαναν τα θεατρικά μπουλούκια από την εποχή του άρματος Θέσπιδος μέχρι τους περιφερόμενους θιάσους των 50ς, αναρωτιούνται ο ηθοποιός Γιώργος Κικίδης και ο φωτογράφος Παναγιώτης Παπαδόπουλος. Δίνουν άραγε πειστική απάντηση;

Για όσους θέλουν σιγουριά, πάντως, υπάρχει το εποχικό ταξίδι του γυρολόγου Μανάβη [2013] δια φακού Κουτσιαμπασάκου, με τις αγνές παραδοσιακές φωνές των ορεινών Τρικάλων. Καθώς και Ο σκάρος του Πέτρου Μόκα, του τσέλιγκα των Καλαρρύτων Ιωαννίνων. Και φυσικά η καταξιωμένη ιστορική διαδρομή των τσιγγάνων ROM υπό του Μενέλαου Καραμαγγιώλη [βοηθός ο Πάνος Κούτρας] με την υπέροχη μουσική του Κυπουργού και τις περήφανες φωνές των Κώστα Παυλίδη, Κώστα Δημητρίου και Δώρας Μασκλαβάνου.

Αεραλάνδη /Airland [2022, 98λ] Χάρης Ραφτογιάννης