7ο ΦΝτΘ, ημέρα 4η, Δε 04/04/2005
Μέσα στο πυκνό σκοτάδι της αίθουσας και στην άβολη ατμόσφαιρα που δημιούργησε η ταινία, δυο πιτσιρίκες πίσω μου τρώγανε σπόρια. Υπό διαφορετικές συνθήκες θα έλεγα πως είχα καιρό ν' ακούσω ανάλογο γραφικό θόρυβο σε αίθουσα, αλλά τώρα μου φάνηκε παράταιρο και πολύ ενοχλητικό. Παρακάτω δυο γηραλέες κυρίες φωνάζανε τη φίλη τους που έστεκε σα μαρμαρωμένη στον κεντρικό διάδρομο της αίθουσας. Εν μέσω σκότους! Πιο εκνευριστικό όμως όλων είναι να μπαίνει στη μέση της ταινίας μια κυρία με μια πλαστική σακούλα σούπερ μάρκετ την οποία να πασπατεύει διαρκώς.
18.00 Τράνζιτο (In Transit, 2004, Τουρκία, 40') της Berke Bas
Η Πόλη είναι στα μάτια τριτοκοσμικών μεταναστών η πύλη της Ανατολής προς τη Δύση. Σε μια φτωχική συνοικία, κάτω από τον πύργο του Γαλατά, μαζεύονται ιρακινοί, αφγανοί, πακιστανοί και πολλοί αφρικανοί. Περιμένουν εκεί ώσπου να καταφέρουν να περάσουν στην Ευρώπη ή στον Καναδά. Κι αν δεν τα καταφέρουν σε τρία ή τέσσερα χρόνια, γυρνάνε πίσω. Οι ντόπιοι είναι εχθρικοί. Οι ζωές τους κυλάνε εν αναμονή. Παντρεύονται περιμένοντας, ψιλοδουλεύουν περιμένοντας, νοσταλγούν περιμένοντας και κάποιοι πεθαίνουν περιμένοντας. Στέλνουν βιντεογράμματα στου συγγενείς στις πατρίδες τους και περιμένουν την ανάλογη απάντηση με τον ίδιο αγγελιοφόρο, που σκαρφίστηκε την ιδέα αυτή για να κερδίσει τα προς το ζην. Η χανούμ Μπερκέ πετυχαίνει να αποτυπώσει όλη αυτή τη βαβυλωνία με φοβερή απλότητα, με διεισδυτικό και ζεστό βλέμμα.
Ανάμεσα σε δυο προορισμούς
19.00 Ο γύρος του θανάτου (The wall of death, 2005, Ελλάς, 26') του Θόδωρου Καλέση
Πρόκειται για την ιστορία του τελευταίου κασκαντέρ αυτού του "αθλήματος" και των συν αυτώ. Παιδιά παθιασμένα για ταχύτητα, για δράση, για θέαμα και για άγριο φλερτ με τον κίνδυνο. Μέσα σ' αυτό το τεράστιο βαρέλι στριφογυρίζουν όνειρα, περιδινούνται αγάπες, πάθη, αλλά και ατυχήματα και καημοί.
Το πρώτο μισό διαθέτει ένα εκπληκτικό μοντάζ που μας εισάγει στο θέμα με τρόπο συναρπαστικό. Πως στήνεται το λούνα παρκ και ο τεράστιος κάδος, πως ελέγχονται τα πάντα και πως παίρνουν ζωή. Τα λεγόμενα των πρωταγωνιστών που ακολουθούν, μας γειώνουν ανώμαλα και πολύ άτσαλα. Είναι τραχιά, είναι σχεδόν γκροτέσκα και τρομακτικά, φαντάζουν άδεια λόγια και κάποια μεγαλοστομίες.
Το τελικό αποτέλεσμα στέκει μετέωρο, αν και πολλούς από εμάς μας έχει πετάξει ήδη στο καναβάτσο. Όταν χάνεται η μαγεία, γίνεται περίπου αποκρουστικό, σε αποδιώχνει μόνο του.
17.30 Οι σκάλες [επεισόδια 1-2] (The Staircase 1& 2, 2004, Γαλλία, 90') του Jean-Xavier De Lestrade
Δε μπορώ να πω με σιγουριά αν είναι δραματοποιημένο ντοκιμαντέρ ή τεκμηριωμένη μυθοπλασία. Τα δυσδιάκριτα όρια εξυπηρετούν την εμπορικότητα του αποτελέσματος. Συνηγορεί σε αυτό και η φόρμα των οκτώ 45λεπτων επεισοδίων που διάλεξε ο Jean-Xavier για να αναπτύξει τις πολλές πλευρές αυτής της ιστορίας. Εχει κάνει πολλά ντοκιμαντέρ με δικαστικές υποθέσεις και ανάλογα "ζουμερά θέματα", ώστε να ξέρει καλά πώς να αφηγηθεί με πιασάρικο και συναρπαστικό τρόπο τις "Σκάλες". Την έξοχη μουσική υπογράφει η Jocelyn Pook.
Bi bi mr. american pie
21.00 Ο εφιάλτης του Δαρβίνου (Darwin's nightmare, 2004, Γαλλία , 107') του Hubert Sauper
Τον Ζάουπερ τον γνωρίσαμε από το "Ημερολόγιο των Κισανγκάνι" [1998]. Μας κατατρόμαξε, μας έδεσε την καρδιά φιόγκο. Το ίδιο και χειρότερα κάνει κι εδώ: με τη δύναμη του μέσου του αντιστέκεται στον στρουθοκαμηλισμό μας, επιτίθεται στον δήθεν ανθρωπισμό μας, χαστουκίζει ηχηρά τους εθελοτυφλώντες, μας ρίχνει ευθύνες για την τραγική κατάσταση που δημιουργείται από την ασύδοτη εκμετάλλευση της αφρικανικής ηπείρου και των φυσικών πηγών της.
Η πέρκα του Νείλου
Super Sauper
23.00 Φανταστικός μάρτυρας: το Χόλιγουντ και το Ολοκαύτωμα (Imaginary witness: Hollywood and the Holocaust, 2004, ΗΠΑ, 92') του Daniel Anker
Πριν από τον "Μεγάλο δικτάτορα" [1940] του Τσάπλιν το εβραιοκρατούμενο Χόλιγουντ δεν τολμούσε ούτε καν να αναφέρει τη λέξη JEW. Δεν έδειχνε καν το "πρόσωπο" του Χίτλερ γιατί κανένας ηθοποιός δε δεχόταν να τον ενσαρκώσει. Τέσσερα χρόνια μετά αυτοί που κατηγορούσαν τον Σαρλώ ότι παρασύρει την Αμερική σε πόλεμο, αυτοί οι ίδιοι έσπευσαν να αποδείξουν τον μακαρθρικό πατριωτισμό τους κάνοντας δήθεν τάχα μου ταινίες με αναφορές στο Ολοκαύτωμα.
Η αμερικανική κοινή γνώμη ευαισθητοποιήθηκε τις δεκαετίες του '70 και του '80 με δυο τρεις, αναλόγου θέματος, τηλεοπτικές σειρές [Holocaust, War & Remembrance]. "Στο διάλειμμα του σήριαλ Ολοκαύτωμα για διαφημίσεις, η πίεση του νερού έπεφτε απότομα σε αρκετές περιοχές διότι πάρα πολλοί θεατές πήγαιναν ταυτόχρονα στις τουαλέτες τους" θυμάται ο παραγωγός της σειράς.
Παρά τις όποιες νύξεις ή και συγκαλυμμένες αναφορές, μόνο ο "Ενεχυροδανειστής" του Λιούμετ, "Η εκλογή της Σόφι" και η "Λίστα του Σίντλερ" του Σπίλμπεργκ κατάφεραν να δώσουν στις σωστές τους διαστάσεις τα γεγονότα και τις μακροχρόνιες παράπλευρες απώλειες. Το Χόλιγουντ κώφευε, σιωπούσε, κρατούσε διαλλακτική στάση. Αυτό όμως το ίδιο φρόντισε, αρκετές δεκαετίες μετά, να φέρει στο προσκήνιο τα γεγονότα αυτά σε εκατομμύρια νέους θεατές που δεν να έζησαν.
Αυτό είναι και ο τελευταίος άσος στο μανίκι του σκηνοθέτη.
An imaginary boy
