Χιόνι της Aida Begic
[Snijeg / Snow, Βοσνία/Γερμανία/Γαλλία/Ιράν 2008, 99']
Βρισκόμαστε στην πολύπαθη Βοσνία, σ' ένα ορεινό χωριό όπου κατοικούν μόνο γυναίκες, ένας πρεσβύτερος κι ένα μουγγό αγόρι. Τα δεινά του πολέμου πέρασαν [είμαστε στα 1997] αλλά οι άντρες αγνοούνται ακόμη. Οι γυναίκες τους τρέφουν ελπίδες και, για να επιβιώσουν περιμένοντας, έχουν στήσει μια οικιακή βιοτεχνία παρασκευής μαρμελάδων και γλυκών από τα φρούτα των δέντρων του χωριού.
Η νεαρή Άλμα [Zana Marjanovic] και η συχωριανή της Νατζιντά [Jasna Beri] αναλαμβάνουν την πώληση των αγαθών στο απάνω δημόσιο δρόμο, όταν ένα ατύχημα θα οδηγήσει τις δυο τους στην γνωριμία του φορτηγατζή Χαμσά [Muhamed Hadzovic]. Ο οποίος γοητεύεται από την Άλμα και τους υπόσχεται να γυρίσει και ν' αγοράσει όλο τους το στοκ.
Περιμένοντας τον "νυμφίο", αριβάρει στο μουσουλμανικό χωριό ο σέρβος Μίρο [Jasmin Jelco] και υπόσχεται την αγορά των σπιτιών για την τουριστική αξιοποίηση του τόπου. Οι περισσότερες γυναίκες, κουρασμένες και απογοητευμένες, ενδίδουν στις προτάσεις του. Κάποιες λίγες στέκουν σκεπτικές και δύσπιστες. Ο επενδυτής καταφθάνει για τις τελική συμφωνία και τότε ανοίγουν οι πύλες τ' ουρανού για να αποκαλυφθούν τα καλά κρυμμένα μυστικά της μπλε σπηλιάς.
Η χαρά θεού και η κάλμα του άγριου φυσικού τοπίου γίνεται με μιας ζοφερή μαυρίλα κι είναι σα να προετοιμαζόμαστε όλοι για την αποκάλυψη κάποιου ένοχου μυστηρίου. Οι φαινομενικά άσχετες λεπτομέρειες αποκτούν βαρύ νόημα, οι συγκυρίες "δένουν" ιδιόρρυθμα αρμονικά και η ατμόσφαιρα μεταπολεμικής ηθογραφίας μεταμορφώνεται σιγά-σιγά σε δραματικό θρίλερ. Η σκόνη του τσιμέντου δίνει τη θέση της στο πραγματικό χιόνι κι αυτό το μικρό θαύμα δεν εξαγνίζει τα κρίματα, απλά λειτουργεί συμβολικά όπως και αρκετές άλλες ρεαλιστικές εικόνες.
Η ισορροπία κάπου πάει να γείρει άδοξα αλλά η σκηνοθέτις καταφέρνει και τη σώζει πάνω στο νήμα της ζωής. Τα έντονα χρώματα κυριαρχούν, οι ερμηνείες είναι γεμάτες ένταση και παλμό, και ο σχεδιασμός του ήχου αλλάζει τα δεδομένα με τρόπο μαγικό. Οι κινήσεις της κάμερας από το κύλισμα στη λάσπη και τα γήινα παιχνίδια ως τις ονειροφαντασιές και τη σπηλαιώδη μαυρίλα, είναι πρωτότυπες και ιδανικά εναρμονισμένες στα τεκταινόμενα.
Η υποβλητική φωτογραφία και τα φυσικά σκηνικά μαγνητίζουν και συμπληρώνουν το παζλ. Όλα αυτά όμως δεν είναι παρά το "ωραίο φόρεμα" που υπάρχει αποκλειστικά και μόνο για να εστιάσουμε την προσοχή μας στο ξεκλήρισμα του βοσνιακού λαού κατά τον τελευταίο χαοτικό και βρόμικο πόλεμο. Η κίνηση δε γίνεται "απ' το χιόνι" αλλά "προς το χιόνι".
Το Βραβείο Ισότητας στο 49ο ΦΚΘ είναι μάλλον λίγο αλλά και μια αναγνώριση για τις αλήθειες που θέλει να πει η ταινία. Το μέγα βραβείο της Εβδομάδας Κριτικής στις Κάνες είναι το κάτι παραπάνω.
