Ο Rutger Hauer, ο Μύλος κι ο Σταυρός
Σε πόσες αφίσες ταινιών εικονίζεται ο Ρούτγκερ Χάουερ με ένα όπλο στο/α χέρι/α; Πολλές αναμφισβήτητα! Φαντάζομαι, ούτε κι ο ίδιος τις έχει μετρήσει. Σε πόσες ταινίες κάνει τον κακό, το δολοφόνο, το διαβολικό, το σατανικό, τον καταχθόνιο, τον ύπουλο, τον ψυχάκια, τον αιμοδιψή, τον εκδικητή; Δεν είναι καθόλου λίγες. Πόσα διαφορετικά πρόσωπα του κακού μπορεί να φανερώσει ένας ξανθός, ψηλός, γαλανομάτης με βλέμμα ξυράφι και χαρακτηριστική φωνή; Γιατί δεν τυποποιείται; Τι σκέφτεται όταν επιλέγει να παίξει ξανά έναν τέτοιο ρόλο σε μια μέτρια, κακή ή κάκιστη ταινία;
- Μια ταινία δεν είναι φτιαγμένη για να προβληθούν οι ηθοποιοί της. Αυτό νομίζουν όλοι, μια που οι ηθοποιοί ανεβαίνουν στο καλλιτεχνικό στερέωμα. Η δημιουργία αστέρων είναι εμπορικό τέχνασμα για να πουλήσει η ταινία. Η ίδια τεχνική εφαρμόζεται στην πώληση μουσικής, αγώνων μπέιζμπολ ή χάμπουργκερ. Ένας ηθοποιός δεν φτιάχνει ούτε χαλάει μια ταινία.
- Πώς τόσες απίστευτα κακές ταινίες έχουν έναν ή δυο και τρεις καλούς ηθοποιούς στους τίτλους τους; Γιατί οι καλοί ηθοποιοί δεν είναι το ίδιο καλοί όταν παίζουν σε μια κακή ταινία; Και πόσες καλές ταινίες δεν έχουν επιεικώς μέτριους ηθοποιούς μέσα τους; Κολακεύομαι να θεωρώ τον εαυτό μου καλό ηθοποιό κι όμως έχω παίξει σε ουκ ολίγες κακές ταινίες.
Πατημένα 70 πια, ο Ρούτγκερ Χάουερ είναι ένας ολλανδός ηθοποιός που ξεχωρίζει σε όποια ταινία κι αν παίξει, όσο κακή κι αν είναι ως ταινία. Οι ερμηνείες του έχουν σημαδέψει την πρώτη περίοδο του Πολ Βερχόφεν [σε πέντε ταινίες], από τον ανέμελο αυνανιστή καλλιτέχνη του συγκλονιστικού Παράφορου Έρωτα μέχρι τον ανισόρροπο τραχύ ιππότη στο μεσαιωνικό έπος Σάρκα & Αίμα. Η ενσάρκωση της ηγετικής ρεπλίκας στο Μπλέιντ Ράνερ του Ρίντλεϊ Σκοτ προσλαμβάνει απόλυτα ανθρώπινη διάσταση όταν αναρωτιέται για τον προορισμό του ως πλάσμα και για τις απίστευτες εμπειρίες που "θα χαθούν σα δάκρυα στη βροχή".
Ξεχωρίζει επίσης, ως οικοδεσπότης σε μια πλειάδα γιγάντων στο ψυχροπολεμικό 48ωρο των Κατασκόπων του μαστρο-Σαμ Πέκινπα. Ως απέθαντος κακός [εαυτός] στο ατέρμον Οτοστόπ του Τρόμου, φορέας του απόλυτου εφιάλτη. Ως ριψοκίνδυνος συν-οργανωτής της ομαδικής Απόδρασης από το Σόμπιμπορ των εξολοθρευτών ναζί [1987], ερμηνεία για την οποία τιμήθηκε με Χρυσή Σφαίρα.
Μετρά δεκάδες ταινίες, επιεικώς κακές, όπου η παρουσία του είναι η μοναδική αιτία να τις δεις. Εντούτοις, στην αυγή της νέας χιλιετίας επιστρέφει δυναμικά με κάποιους αξιοπρόσεκτους δεύτερους χαρακτήρες. Ως Κίλερ στις καυτές Εξομολογήσεις ενός Επικίνδυνου Μυαλού, του Κλούνι και του Τσάρλι Κάουφμαν. Ως σαδιστής καρδινάλιος στη σκοτεινή Αμαρτωλή Πόλη, το κόμικ του Φρανκ Μίλερ που ανάπλασε κινηματογραφικά ο Ρόμπερτ Ροντρίγκεζ. Ως διαβόητος σφετεριστής της εταιρικής κληρονομιάς του Μπρους Γουέην στο πρίκουελ Batman Begins του Νόλαν. Ως έγκλειστος πατέρας του χαρισματικού Spoon [2006].
Να πούμε δε, ότι του αρέσουν ιστορικοί καλλιτεχνικοί ρόλοι που αποπνέουν μυστήριο. Ένας ταπεινός μυστικιστής μοναχός στον Νοστράδαμο [1994]. Ένας τρανός κόμης γαιοκτήμονας στον Σίμωνα Μάγο [1997]. Ένας μεγαλειώδης Μιχαήλ Άγγελος στην καρδιά της πέτρας που δαμάζει [2012]. Κι ένας παραβολικός τοπιογράφος Πίτερ Μπρίγκελ που παλεύει ν' ανασυνθέσει την άνοδο προς Κρανίου Τόπο [The Procession to Calvary, 1564], το δικό του μπαρόκ Γολγοθά, στην ταινία του Λεχ Μαγιέφσκι, Ο Μύλος και ο Σταυρός [2011].
Ο Μπρίγκελ είναι ένας ογκόλιθος, φιλόσοφος του χρωστήρα, που έχει στοιχειώσει με τα έργα του ταινίες του Ταρκόφσκι [Σολάρις, Καθρέφτης, Ρουμπλιόφ], γραπτά του Τομπάιας Γουλφ [Στον Κήπο των Βορειοαμερικανών Μαρτύρων], ποιήματα του Σέιμους Χίνι [The Seed Cutters] και της Βισλάβα Συμπόρσκα [Οι δυο Πίθηκοι]. Ο Χάουερ είναι ένα μενίρ, έκπτωτος άγγελος κι αναστημένος διάολος. Ως Μπρίγκελ στέκει ανάμεσα στα δυο, βαθιά ανάσα μεταξύ απέραντου μακρινού ουρανού και εράσμειας ανθρωποκεντρικής γης.
Είναι κολλητικός ο Πίτερ Μπρύγκελ;
Είναι επικούρειος ο Ρούτγκερ Χάουερ;
Επιλεκτική φιλμογραφία του Rutger Hauer
1969 Floris [Ολλανδία, τηλεσειρά 12x30'] Paul Verhoeven
1973 Παράφορος Έρωτας /Turks fruit /Turkish Delight [Ολλανδία, 108'] Paul Verhoeven
1974 Ο Σκληρός με τη Γρήγορη Μηχανή /Pusteblume /Dandelions [Δ.Γερμανία, 92'] Adrian Hoven
1975 Η Συνωμοσία του Γουίλμπι / The Wilby Conspiracy [ΗΒ 105'] Ralph Nelson
1975 Μοιραίος Έρωτας /Keetje Tippel /Cathy Tippel [Ολλανδία, 100'] Paul Verhoeven
1975 The Year of the Cancer /Het jaar van de kreeft [Ολλανδία, 91'] Herbert Curiel
1976 Max Havelaar of de koffieveilingen der Nederlandsche handelsmaatschappij /Μαξ Χάβελαρ [Ινδονησία /Ολλανδία, 170'] Fons Rademakers
1977 Ο Πορτοκαλί Στρατιώτης /Soldaat van Oranje /Soldier of Orange [Ολλανδία /Βέλγιο, 152'] Paul Verhoeven
1978 Παστοράλε 1943 /Pastorale 1943 [Ολλανδία, 125'] Wim Verstappen
1979 Μια Γυναίκα στο Λυκόφως /Een vrouw tussen hond en wolf /Woman in a Twilight Garden [Βέλγιο /Γαλλία, 111'] Andre Delvaux
1980 Σπέτερς, Ο Χορός των Ξεγραμμένων /Spetters [Ολλανδία, 120'] Paul Verhoeven
1981 Τα Γεράκια της Νύχτας /Nighthawks [ΗΠ 99'] Bruce Malmuth, Gary Nelson
1982 Μπλέιντ Ράνερ, Ομάδες Εξόντωσης /Blade Runner [ΗΠ /Χονγκ Κονγκ /ΗΒ, 117'] Ridley Scott
1983 Εύρηκα! /Eureka [ΗΒ /ΗΠ, 130'] Nicolas Roeg
1983 Όστερμαν, Το 48ωρο των Κατασκόπων /The Osterman Weekend [ΗΠ, 103'] Sam Peckinpah
1984 Ο Τιμωρός /A Breed Apart [ΗΠ, 95'] Philippe Mora
1985 Σάρκα και Αίμα /Flesh+Blood [Ισπανία /ΗΠ /Ολλανδία, 126'] Paul Verhoeven
1985 Η Γυναίκα Αρπαχτικό /Ladyhawke [ΗΠ, 121'] Richard Donner
1986 Καταζητείται, Ζωντανός ή Νεκρός /Wanted: Dead or Alive [ΗΠ, 106'] Gary Sherman
1986 Το Οτοστόπ του Τρόμου /The Hitcher [ΗΠ, 97'] Robert Harmon
1987 Απόδραση από το Σόμπιμπορ /Escape from Sobibor [ΗΒ /Γιουγκοσλαβία, τηλεταινία 143'] Jack Gold
1988 Ο Θρύλος του Αγίου Πότη /La Leggenda del Santo Bevitore /The Legend of the Holy Drinker [Ιταλία /Γαλλία, 127'] Ermanno Olmi
1989 Τυφλός Σαμουράι /Blind Fury [ΗΠ, 86'] Phillip Noyce
1989 Μια Νύχτα με Πανσέληνο /In una Notte di Chiaro di Luna /Up to Date [Ιταλία /Γαλλία, 109'] Lina Wertmueller
1989 Οι Παράνομοι του Μπρόντγουεη /Bloodhounds of Broadway [ΗΠ, 93'] Howard Brookner
1989 Σώμα με Σώμα /The Blood of Heroes /The Salute of the Jugger [Αυστραλία /ΗΠ, 90'] David Webb Peoples
1991 Περασμένα Μεσάνυχτα /Past Midnight [ΗΠ, 100'] Jan Eliasberg
1991 Φυλακές Υψίστης Ασφαλείας /Wedlock [ΗΠ, 101'] Lewis Teague
1992 Μπάφι, η Βαμπιροφόνισσα /Buffy the Vampire Slayer [ΗΠ, 86'] Fran Rubel Kuzui
1992 Beyond Justice [Ιταλία, 113'] Duccio Tessari
1992 Split Second [ΗΒ, 90'] Tony Maylam
1994 Ανθρώπινο Θήραμα /Surviving the Game [ΗΠ, 96'] Ernest R. Dickerson
1994 Νοστράδαμος, Η Αιώνια Προφητεία /Nostradamus [Γαλλία /ΗΒ /Γερμανία /Ρουμανία, 119'] Roger Christian
1997 Knockin' on Heaven's Door [Γερμανία, 87'] Thomas Jahn
1999 Simon Magus /Σίμων, Μάγος[ΗΒ /ΗΠ /Γαλλία /Γερμανία /Ιταλία, 101'] Ben Hopkins
1999 Νέα Τάξη Αναρχίας /New World Disorder [ΗΠ /Λουξεμβούργο, 94'] Richard Spence
1999 Συνεργοί στο Έγκλημα /Partners in Crime [ΗΠ, 90'] Jennifer Warren
2002 Εξομολογήσεις ενός Επικίνδυνου Μυαλού /Confessions of a Dangerous Mind [ΗΠ /Γερμανία /Καναδάς, 113'] George Clooney
2004 Ο Βρικόλακας του Σάλεμς Λοτ /Salem's Lot [ΗΠ, τηλεταινία 181'] Mikael Salomon
2004 Never Enough /Camera Ascunsa [Ρουμανία, 75'] Bogdan Dumitrescu
2005 Αμαρτωλή Πόλη /Sin City [ΗΠ, 124/147'] Frank Miller, Robert Rodriguez, Quentin Tarantino
2005 Batman Begins /Μπάτμαν, η Αρχή [ΗΠ /ΗΒ, 140'] Christopher Nolan
2005 Δράκουλας 3: Κληρονομιά Αίματος /Dracula III: Legacy [ΗΠ /Ρουμανία, 86'] Patrick Lussier
2006 Spoon [Νότιος Αφρική, ;] Simon Hansen, Sharlto Copley
2008 Bride Flight [Ολλανδία /Λουξεμβούργο, 130'] Ben Sombogaart
2011 The Heineken Kidnapping /De Heineken ontvoering [Ολλανδία, 127'] Maarten Treurniet
2011 Black Butterflies [Γερμανία, Ολλανδία /Νότια Αφρική, 100'] Paula van der Oest
2011 Ο Μύλος και ο Σταυρός /The Mill and the Cross [Πολωνία /Σουηδία, 92'] Lech Majewski
2011 Η Τελετή /The Rite [ΗΠ /Ουγγαρία /Ιταλία, 114'] Mikael Hafstroem
2012 Michelangelo - Il Cuore e la Pietra /Michelangelo - The Heart and the Stone [Ιταλία, τηλεταινία 60'] Giacomo Gatti
2014 Sights of Death [Ιταλία, γυρίζεται] Alessandro Capone
2014 Drawing Home [ΗΠ /Καναδάς, 120'] Markus Rupprecht
2015 Kickback [ΗΒ /Καναδάς, 115'] Raza Mallal
2015 Victrix [ΗΒ, ετοιμάζεται] Gary Williams