Cafe de los maestros: Το tango κάτω από την Ακρόπολη

Το μαγικό άγγιγμα του πολυσχιδούς Gustavo Santaolalla έκανε πάλι το θαύμα του. Ο πολλάκις βραβευμένος Aργεντινός μουσικός παραγωγός, συνθέτης, στιχουργός και μουσικός έβαλε μπροστά το 2003 ένα φιλόδοξο project, να ενώσει τις θρυλικές μορφές του tango των χρυσών δεκαετιών '40 και '50 σε μια κοινή δισκογραφική δουλειά. Εγκατέλειψε για λίγο, λοιπόν, το Χόλιγουντ, που του χάρισε ουκ ολίγα βραβεία για soundtrack μεγάλων κινηματογραφικών παραγωγών, κατηφόρισε προς την πατρίδα του και δημιούργησε την tango version των Buena Vista Social Club, το περί ου ο λόγος Cafe de los maestros, μια σύναξη των παλαίμαχων του tango. Το 2005 το έργο ολοκληρώθηκε. Ο δίσκος κυκλοφόρησε στην Αργεντινή και τρία χρόνια αργότερα στην Ευρώπη, ενώ η επιτυχία επισφραγίστηκε με ένα Latin Grammy το 2006. Το συνεχώς αυξανόμενο τανγκόφιλο κοινό απαίτησε encore, κι έτσι ο Santaolalla ανέλαβε και τα γυρίσματα του ομώνυμου ντοκιμαντέρ, που καλύπτει την πυρετώδη προετοιμασία για τη μεγάλη συναυλία του Cafe de los maestros στο ξακουστό Teatro Colon του Μπουένος Άιρες και που στην Ελλάδα απολαύσαμε τον περασμένο χειμώνα.

Στις 21 Ιουνίου οι καλοί άνεμοι του tango έφτασαν στην Αθήνα και έφεραν μαζί τους τους μεγάλους μαέστρους της Αργεντινής. Το Ωδείο Ηρώδου του Αττικού υποδέχτηκε την ορχήστρα Orquesta T?pica Los Maestros με τη συνοδεία δύο ιστορικών φωνών, τους Juan Carlos Godoy και Nina Miranda. Η νοσταλγική ατμόσφαιρα της βραδιάς έγινε αισθητή από την αρχή, με το εναρκτήριο "Al maestro con nostalgia", φόρος τιμής και μνήμης στους δασκάλους του tango που έχουν φύγει και τις εποχές που έχουν ανεπιστρεπτί περάσει. Ακολούθησε μια σειρά από τραγούδια, ορχηστρικά κομμάτια και έργα για μπαντονεόν, κιθάρα, βιολί, πιάνο, κοντραμπάσο και κάθε τόσο ένας αφηγητής μας ταξίδευε μέσα από περιεκτικές αφηγήσεις, στη χώρα που γέννησε το tango, στην ατμόσφαιρα της χρυσής εκείνης εποχής και στη ζωή και τον πλούσιο έργο των μεγάλων δασκάλων του cafe.

Το ρεπερτόριο κάλυπτε κατά κύριο λόγο κομμάτια της λεγόμενης Guardia vieja, της "παλαιάς φρουράς" δηλαδή του tango που κυριάρχησε την περίοδο 1935-1952, και αναφέρεται συνήθως σε αντιδιαστολή με το μετέπειτα Tango Nuevo του Astor Piazzola, το οποίο μετά το '52 αποκτά πιο φορμαλιστική δομή και δέχεται επιρροές από την jazz. Παρόλα αυτά, επειδή φαίνεται ότι tango χωρίς μια δόση από Piazzola δεν νοείται, είχαμε την ευκαιρία να ακούσουμε δύο, όχι και τόσο ευρέως γνωστά, δικά του κομμάτια: το "Tristezas de un doble AA", σε ένα συγκλονιστικό σόλο του μπαντονεονίστα Juan Jos? Mosalini, με εξαιρετικές δραματικές εντάσεις, και αργότερα το "Contrabajeando", με ένα εξίσου δυνατό σόλο στο κοντραμπάσο από τον βιρτουόζο Horacio Cabarcos.

Συνεχίζοντας στην "παλιά φρουρά", ακούσαμε κομμάτια λιγότερο γνωστά στο ευρωπαϊκό κοινό, που αποτελούν όμως μουσικές ναυαρχίδες στην παράδοση του tango και μάλιστα ερμηνευμένα από ιερά τέρατα του είδους, όπως τον βιολονίστα του Piazzola, Suarez Pas, και τον Luis Stazo του θρυλικού Sexteto Mayor. Ανάμεσα στους μεγάλους μουσικούς, και δύο αυθεντικές φωνές του τάνγκο, ο Juan Carlos Godoy και η Nina Miranda, με τη χαρακτηριστική βαθιά, αισθαντική χροιά, μας ταξίδεψαν, μας βούρκωσαν, μας τραγούδησαν τον έρωτα σε μία γλώσσα παγκόσμια. Το πραγματικά εντυπωσιακό όμως είναι, πώς αυτοί οι δύο άνθρωποι, που μετά βίας στέκονταν όρθιοι πάνω στη σκηνή, ερμήνευαν τα tango με όλο τους το σώμα και με τόσο πάθος, που αισθανόμασταν ότι αυτή η φωνή έβγαινε κυριολεκτικά μέσα από τα σπλάχνα τους.

Τα κομμάτια ήταν εξαιρετικά εκτελεσμένα από μουσικούς και τραγουδιστές, και είχαν τη δύναμη να μιλήσουν κατευθείαν στην καρδιά. Μέσα σε μιάμιση ώρα οι μεγάλοι δάσκαλοι κατάφεραν να εγείρουν μέσα μας όλα τα συναισθήματα που εκπορεύονται από τον έρωτα, από τον ενθουσιασμό του πρώτου σκιρτήματος, το ρομαντισμό, την ευγενή γαλήνη της πληρότητας ή την πληγή του ανεκπλήρωτου έρωτα, την πικρία και τη μελαγχολία, μέχρι το σφοδρό, πρωτόγονο πάθος, τον απόλυτο πόθο, την παράνοια της ζήλειας, το αιώνιο παιχνίδι του έρωτα και του θανάτου. Τέλος, δεν θα μπορούσε να λείψει μια μικρή παρέλαση κλασικών κομματιών, όπως το "El choclo", η παιχνιδιάρικη "Punalada", και ουραγός για το γκράντε φινάλε -μα ποια άλλη- η "Cumparsita"!

Το θετικό είναι ότι γενικότερα αποφεύχθηκε η αναπαραγωγή πολυφορεμένων κομματιών και εκτελέσεων. Ακόμα και για τα γνωστότερα κομμάτια υιοθετήθηκαν ξεχωριστές εκτελέσεις, όπως το "El Choclo" σε ντουέτο μπαντονεόν-κιθάρας και η εκδοχή του Juan D'Arienzo για την "Cumparsita" με τον χαρακτηριστικό παλμό της.

Εντυπωσιακό φινίρισμα κατ' άλλους, κατ' εμέ αδιάφορη παρένθεση, το ζευγάρι χορευτών που παρουσίασε τρεις χορογραφίες γνωστών κομματιών, το οποίο ναι μεν ήταν τεχνικά εξαιρετικό, αλλά από επαφή και συναίσθημα... κενό. Μέσα σε ένα τόσο πλούσιο και ορμητικό μουσικό πλαίσιο, αν το επίπεδο του χορού δε διαθέτει αντίστοιχη δύναμη, καταλήγει απλά να χάνεται μέσα στη δίνη αυτής της αριστουργηματικής μουσικής.

Η γαρνιτούρα της βραδιάς, ήταν το μικρό χάπενινγκ που είχε οργανωθεί για τους θεατές στην έξοδο του θεάτρου με D.J να διατηρεί το κλίμα ζεστό με γνωστά tango, καλώντας τα ζευγάρια να στροβιλιστούν υπό τους ήχους της μουσικής του έρωτα. Ήταν ένας ευρηματικός τρόπος για εξάσκηση, μετά από μια τόσο εποικοδομητική παράδοση!

Η βραδιά δυστυχώς είχε τελειώσει. Κατηφορίζοντας την Αποστόλου Παύλου, σκεφτόμουν τι υπέροχο που είναι να περιπλανιέμαι ένα υπέροχο καλοκαιρινό βράδυ, παρέα με τα αστέρια του αττικού ουρανού, τον φωτισμένο Παρθενώνα και τους ήχους του tango να φτάνουν στα αυτιά μου ανάμεσα από τα φύλλα κάποιας ελιάς.

Οι μαέστροι του cafe στο Ηρώδειο

Φωνή : Juan Carlos Godoy, Nina Miranda
Κιθάρα : Anibal Arias
Μπαντονεόν : Osvaldo Montes, Juan Jose Mosalini, Miguel Angel Varvelo, Luis Stazo
Διεύθυνση ορχήστρας, πιάνο : Osvaldo Requena
Πρώτο βιολί : Suarez Pas
Κοντραμπάσο : Horacio Cabarcos
_____

Φωτογραφίες Χάρης Μπίλιος