Einsturzende Neubauten
Πάντα μου είναι δύσκολο να γράψω για συναυλίες. Ειδικά όταν είμαι εν θερμώ, όπως αυτή τη στιγμή, ώρα δυόμισι νυχτερινή. Είναι γενικά δύσκολο να μεταδώσεις ένα συναίσθημα με λόγια.... Θα μου πείτε το ίδιο δε συμβαίνει όταν γράφεις για ένα δίσκο; Αλλά τον δίσκο ο άλλος μπορεί να τον αγοράσει και να μοιραστεί έτσι την εμπειρία. Ένα live όμως; Είναι στιγμές που πέταξαν και χάθηκαν. Όσοι ήταν εκεί το βιώσανε... Οι υπόλοιποι λίγα θραύσματα εικόνων μπορεί να φανταστούν, μερικές κλεφτές ματιές μπορεί να ρίξουν. Οπότε τελικά τέτοια κείμενα ίσως να λειτουργούν προτρεπτικά (ή και αποτρεπτικά!), για την επόμενη φορά (αν υπάρξει!) Anyway, ας μαζέψω λίγες θρυμματισμένες ανάκατες εικόνες από το δεύτερο αθηναϊκό (τρίτο ελλαδικό) live των Neubauten. Έτσι άλλωστε δε λειτουργεί η μνήμη; Άναρχα, αποσπασματικά, χαοτικά.. Με λίγα λόγια: σαν τη μουσική των Neubauten.
Παίρνοντας το δρόμο για το "Σινέ Κεραμεικός" (αστείο: στον ίδιο χώρο που σε 2 μέρες θα παίξει ο ...Κότσιρας) σκεφτόμουν ότι δεν υπήρχε πιο κατάλληλη περιοχή στην Αθήνα για μια παράσταση Neubauten από την περιοχή του Μεταξουργείου. Περιοχή αστική, υποβαθμισμένη, με ερειπωμένα κτίσματα, πολλά σκουπίδια και παλιότερα διάσημη για τα μπουρδέλα της (λίγα πια έχουν απομείνει μετά τη σύγχρονη λαίλαπα του εξωραϊσμού). Αντάξιο σκηνικό για τη μπάντα που πήρε τα "σκουπίδια" και τα έκανε τέχνη.
Στο θέατρο κόσμος πολύς... Περιβόλι με κάθε είδους φρούτο. Από σαραντάρηδες με καραφλίτσα έως γραφικά γκοθάκια (θα μου εξηγήσει με την ευκαιρία κανείς τι σχέση έχουν οι Neubauten με το goth καρναβάλι); Στη σκηνή, ένα θέαμα από μόνη της, δεσπόζει με τον όγκο της μια κυλινδρική μεταλλική ιδιοκατασκευή και διάφορες άλλες περίεργες κατασκευές, οι οποίες από μόνες τους δημιουργούν την προσδοκία για το πως θα χρησιμοποιηθούν. Δεν θα αργήσουμε να το διαπιστώσουμε. Ένας ευγενικός, καλοντυμένος Blixa, πραγματικός μποέμ, μας καλωσορίζει και δίνει το σύνθημα. "Θρέψε το Εγώ μου", αρχίζει να φτύνει τις λέξεις. "Yu-Gung". Ο ήχος στροβιλίζεται, ελίσσεται σπειροειδώς, διακόπτεται και ξαναξεκινάει. Το σάλπισμα για την επέλαση των κρουστών δόθηκε. Το πρωτογόνο ανθρωπάκι που όλοι κρύβουμε μέσα μας ξυπνά...
Και καταλαβαίνεις γιατί τα κρουστά ήταν η πρώτη μουσική που έπαιξε ο άνθρωπος, η πρώτη μουσική που χρησιμοποίησε για να ξορκίσει το φόβο και το δέος του κόσμου. Οι κρότοι σε διαπερνούν ως την ψυχή. Δεν υπάρχουν πολλές μουσικές για την ψυχή. Το σώμα αντιθέτως κινητοποιείται πιο εύκολα. Και ο ένας ύμνος ακολουθεί τον άλλο: "Die Befindlichkeit des Landes", "Haus der Luge", τo συγκλονιστικό "Armenia" βγαλμένο από τις πρώτες άγριες ημέρες. Και πιο καινούργια: "Youme & Meyou", "Bili Rubin", "Redukt". Το λαρύγγι του Blixa ουρλιάζει, στριγγλίζει, γκρινιάζει, ψιθυρίζει, δοκιμάζει τα όρια του. Ο Alexander Hacke, ξυπόλητος κι αυτός όπως ο Blixa, μπασίστας με ...απωθημένα από το heavy-metal, θέτει με το μπάσο του τα θεμέλια του wall of noise που θα χτίσουν οι υπόλοιποι. Αρχι-κτίστης ο αεικίνητος, όνομα και πράμα N.U.Unruh (ανησυχία στα γερμανικά), κυριολεκτικά ένα perpetuum mobile στα κρουστά. Και τώρα που το σκέφτομαι, τι αλήθεια θα μπορούσαν να είχαν καταφέρει, εάν δεν είχε αποχωρήσει ο περίφημος μουσικός που λέγεται F.M.Einheit?
Συνέχεια... "Kalte Sterne". Ο Blixa λέει ότι είναι η πρώτη φορά που το παίζουν live από το 1980! Θέλω να τον πιστέψω. Παίζουν και ένα εντελώς "φεύγα" κομμάτι στο πνεύμα των παλιών καιρών που πειραματίζονταν όλη νύχτα: "Alte Musik auf historischen Instrumente" (παλιά μουσική σε ιστορικά όργανα). Και ναι, αυτό που ακούγεται είναι το χαρακτηριστικό pattern του "Ζ.Ν.S"! "Πες αντίο στο νευρικό σου σύστημα!", "χορεύει το Ζ.Ν.S") (το κεντρικό νευρικό σύστημα). Κομμάτια που σπάνια έπαιζαν στις συναυλίες τους, όπως όμως λένε με μια δόση αυτοσαρκασμού, τώρα μπορούν να τα παίζουν ευκολότερα γιατί έμαθαν πια μουσική!
Και με τι όργανα παίζεται αυτή η μουσική! Ότι μπορεί, και δεν μπορεί να χωρέσει ο νους. Από τη σκηνή παρελαύνουν αεροπίστολα, πλαστικοί και μεταλλικοί σωλήνες διαφόρων διαμετρημάτων, μια ρόδα, ένα ραδιοφωνάκι χειρός, μεταλλικά καπάκια, τούβλα, βαρέλια και σε μια ιδιαιτέρως χιουμοριστική στιγμή (γιατί ο πειραματισμός δεν είναι αγέλαστος και σοβαροφανής!) μια ...αρμαθιά από τενεκέδες που κάποτε είχαν μέσα ελιές (φαίνεται πως όπου πάνε χρησιμοποιούν κάποιο τοπικό ...παραδοσιακό όργανο!) καθώς επίσης και το παλιό καλό ...τρυπάνι! Τα κομμάτια διαδέχονται αμείλικτα το ένα το άλλο, τις ηχητικές θύελλες ακολουθούν κατανυκτικές σιωπές. Είναι στιγμές που στο θέατρο απλώνεται σχεδόν απόλυτη σιωπή, γεγονός σπάνιο για τα ελληνικά δεδομένα (εντάξει, σχεδόν είπα, πάντα θα υπάρχει ο κλασικός μ...ς!). Το μεγαλύτερο μέρος του κοινού έχει απομείνει εκστατικό μπροστά σ' αυτό το πειραματικό εργαστήρι ήχων. Πειραματικό αλλά απόλυτα πειθαρχημένο, με γερμανική αυστηρότητα θα έλεγα. Πειραματισμός άλλωστε χωρίς απόλυτη πειθαρχία δεν υπάρχει. Όπως ξέρει κι ένας χημικός, το να ανακατεύεις τυχαία ζουμιά και ουσίες δεν οδηγεί πουθενά. Ούτε καν σε έκρηξη...
Έπαιξαν σχεδόν δυόμισι ώρες υπερβαίνοντας κάθε προσδοκία μου. Συνηθισμένος βλέπετε στις σαρανταπεντάλεπτες αρπαχτές σύγχρονων trendy ονομάτων! Από την άλλη δεν υπήρξε καμία οσμή, ούτε καν ίχνος, ναφθαλίνης στην ατμόσφαιρα. Πάλι συνηθισμένος βλέπετε στους ξεχασμένους καλλιτέχνες που περιφέρουν σαν σε μνημόσυνο τα προ αμνημονεύτων χρόνων έργα τους, επενδύοντας στη νεανική νοσταλγία του κοινού. Οι Neubauten εν έτει 2005, μετά από 25 χρόνια στο κουρμπέτι, είναι ζωντανοί, δημιουργικοί, με όρεξη και νέες ιδέες (μια τέτοια νέα ιδέα είναι και η ...συμμετοχική μουσική δημιουργία, με το κοινό να εμπλέκεται στη δημιουργική διαδικασία). Άλλωστε ακόμη και τα παλιότερα κομμάτια τους δεν τα δείχνουν τα χρονάκια τους, θα μπορούσαν κάλλιστα να είχαν γραφτεί και σήμερα.
Πάντα υποστήριζα ότι οι Neubauten είναι μία από τις ελάχιστες μπάντες, που κάποιος μουσικόφιλος θα πρέπει μία φορά στη ζωή του να έχει δει live. Έστω και σαν θέαμα, ακόμη και σαν αξιοπερίεργο. Ίσως του ταρακουνήσει πεποιθήσεις, ίσως τον κάνει να αλλάξει τον τρόπο που αντιλαμβάνεται τη μουσική. Το σίγουρο πάντως είναι ότι οι Neubauten είναι μια μπάντα που αν δεν τη δεις live δεν την κατανοείς. Κι ας έχεις ακούσει όλους τους δίσκους, και τα σπανιότερα EP τους. Είναι σαν να έχεις διαβάσει ένα θεατρικό έργο, χωρίς να το έχεις δει ποτέ να παίζεται στο σανίδι. Ή ακόμη χειρότερα σαν να έχεις διαβάσεις τόμους για το σεξ αλλά να μην το έχεις κάνει ποτέ!
Στη συναυλία πήγα μαζί με μια φίλη η οποία δεν είχε ιδέα από Neubauten. Ούτε από industrial, avant-guard και άλλα τέτοια. Μια παλιοροκού είναι που τρελαίνεται για Whitesnake, WASP, και Ozzy. Τη βρήκα μετά τι συναυλία σχεδόν άφωνη και συγκλονισμένη. "Τι ήταν αυτό που είδαμε;" Και περιέγραψε με μια λέξη την αίσθηση που της άφησαν: ήταν σχεδόν ερωτική! Όσοι ήταν εκεί μπορεί να το καταλάβουν! Ώρα να πηγαίνω... "Ich gehe jetzt"...
[Φωτογραφίες : Γιώργος Χαριτίδης]
