MENT Ljubljana 2018

Τι ακριβώς είναι το MENT Ljubljana; Χμμ, το MENT είναι ένα βραβευμένο τριήμερο μουσικό φεστιβάλ το οποίο πραγματοποιείται στη Λιουμπλιάνα, πρωτεύουσα της Σλοβενίας, τη βορειότερη δηλαδή γεωγραφική περιοχή που κάποτε βρισκόταν στη Σοσιαλιστική Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γιουγκοσλαβίας. Φέτος ήταν η 4η χρονιά που έλαβε χώρα.

Το MENT Ljubljana ανήκει σε αυτά τα νέου τύπου μουσικά φεστιβάλ, που εκτός από τις συνήθεις παρουσιάσεις συναυλιών, συγκεντρώνει γύρω του ένα πακέτο από παράπλευρες δραστηριότητες, οι οποίες έχουν ως κύριο σκοπό να φέρουν ανθρώπους του χώρου δίπλα δίπλα, με απώτερο σκοπό τη γνώση, την ενημέρωση, τη συνεργασία, την ανταλλαγή ιδεών και τη μετέπειτα οργάνωση της όποιας δημιουργικότητας πηγάζει στο χώρο της μουσικής. Ένα διεθνές συνέδριο πραγματοποιείται παράλληλα τις πρωινές και μεσημβρινές ώρες, workshops, προβολές, ακροάσεις, συνεντεύξεις, dj set, παρουσιάσεις και λοιπές δραστηριότητες. Είναι μια από αυτές τις άρτιες διοργανώσεις που σε κάνουν να αναρωτιέσαι τι ακριβώς δεν πάει καλά σε τούτη τη ριμάδα τη χώρα που ονομάζεται Ελλάδα. Στη Σλοβενία υπήρχαν καλλιτέχνες, δημοσιογράφοι, agency, μάνατζερ, δισκογραφικές εταιρίες, φορείς και οργανισμοί, εκπρόσωποι από υπουργεία πολιτισμού, άνθρωποι από άλλα φεστιβάλ, παλαίμαχοι μουσικοί κτλ. από δεκάδες χώρες της Ευρώπης, με έμφαση λίγο περισσότερο στις χώρες των Βαλκανίων, της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης (υποθέτω για οικονομικούς περισσότερο λόγους). Από την Ελλάδα (και συγχωρείστε με αν μου ξέφυγε κάποιος/α) πέρα από τον υποφαινόμενο, που βρέθηκα ως καλεσμένος της μουσικής πλατφόρμας του beehype, υπήρξε μία μόνο εκπρόσωπος από ένα μικρό ανεξάρτητο label. Food for thought δηλαδή.

Ας πάμε όμως στην κυρίως δράση. Το καλωσόρισμα πραγματοποιήθηκε με ομιλίες των διοργανωτών και των τοπικών φορέων σε έναν υπέροχο χώρο που ονομάζεται Kino Šiška και φιλοξενούσε ένα μεγάλο μέρος του συνεδριακού προγράμματος, καθώς και τα live της πρώτης ημέρας. Ακολούθησε σύντομη παρουσίαση του προγράμματος αλλά και της έκθεσης μουσικών αφισών από τοπικούς εικαστικούς καλλιτέχνες, ενώ παράλληλα πραγματοποιούνταν η διανομή υλικού σε συμμετέχοντες και μουσικούς δημοσιογράφους.

Καθαρά μουσικά, η αρχή έγινε με τους Nesesari Kakalulu, μια μεγάλη κομπανία μουσικών που προέρχεται από την Σλοβενία και η οποία επιδίδεται σε έναν - κυρίως - freestyle jazz αυτοσχεδιασμό, ο οποίος φέρνει συν τοις άλλοις αρκετά από την ένταση και τη ρυθμολογία μουσικών όπως ο Fela Kuti. Πνευστά, κιθάρες, μπάσο, συνοδευτικά φωνητικά και τύμπανα ζεσταίνουν το χώρο όμορφα και ανοίγουν την όρεξη για live action, ενώ στην μικρότερη σκηνή πιο κάτω, μια post-punk μπάντα από τη Ρωσία, οι Glintshake/ГШ, γεμίζει ασφυκτικά τη μικρότερη αίθουσα. Το κοινό φαίνεται να την αγκαλιάζει ζεστά, αλλά δεν μπορώ να εκφράσω την ίδια άποψη με τα μόλις δυο κομμάτια που προλαβαίνω να ακούσω.

Οι Algiers είναι η μοναδική αν θυμάμαι καλά μπάντα από τις Η.Π.Α. και με την άνοδό της στη σκηνή αποδεικνύει ευθύς αμέσως την απολαυστική της ορμή, την εξαιρετική live εικόνα της. Post-punk δυναμίτες, gospel αύρα, funk και indie rock στα καλύτερά του για μια περίπου ώρα επί σκηνής, από μια άψογα δουλεμένη τετράδα, τόσο μουσικά όσο και παρουσιαστικά.

Οι Young Fathers, το πιο εμπορικό ίσως όνομα του φεστιβάλ, ανεβαίνουν στη σκηνή στις 23:00, με τον χώρο πλέον να είναι γεμάτος κόσμο, και τους Σκοτσέζους να ξεχύνονται εξίσου ορμητικά πάνω στη σκηνή. Τρία μικρόφωνα, αρκετοί προ-ηχογραφημένοι ήχοι κι ένας σαρωτικός ντράμερ συμπληρώνουν απολαυστικά το καρέ. Η κτηνώδη τους ενέργεια σε συνδυασμό με τις ουκ ολίγες εξαιρετικές συνθέσεις τους, φέρνουν το κοινό κυριολεκτικά πάνω στη σκηνή, σε ένα ξέφρενο live show που στέκει στη θύμηση θαρρώ ολονών, καθ’ όλη τη διάρκεια του φεστιβάλ.

Day 2

Το πρωί της επομένης μας βρίσκει με μια ευχάριστη έκπληξη, την ώρα που τραβάμε τις κουρτίνες από τα παράθυρα των δωματίων μας. Η Λιουμπλιάνα ντύνεται στα λευκά και το χιόνι αποτελεί πλέον κύριο συνδαιτυμόνα στις μετακινήσεις μας. Η μέρα ξεκινά στο Kino Šiška και το M Hotel με ζεστό καφέ, speed networking και πάνελ που περιλαμβάνουν τους Seymour Stein (Sire Records), Dorit Chrysler, Mary Anne Hobbs (BBC Radio 6) και Helen Sildna (Tallinn Music Week) μεταξύ πολλών άλλων.

Η μέρα συνεχίζεται με το beehype και μερικά από τα καλύτερα μουσικά βιντεοκλίπ του κόσμου, ενώ το πρώτο live που παρακολουθώ έρχεται στις 21:15, σε μια υπέροχα διαμορφωμένη αίθουσα κι ένα θαυμάσιο βιομηχανικό χώρο, με το όνομα Stara Mestna Elektrarna.

Οι 5K HD είναι μια από τις αρκετές μπάντες που έρχονται από την γείτονα Αυστρία, και μάλιστα με ιδιαίτερες περγαμηνές. Ο χώρος είναι ασφυκτικά γεμάτος, κασκόλ, γάντια και σκουφιά είναι ριγμένα δεξιά και αριστερά, με τον κόσμο να κάθεται κυριολεκτικά όπου βρει. Η τραγουδίστρια Mira Lu Kovacs έρχεται συνοδεία τεσσάρων μουσικών που κινούνται σε downtempo ήχους, με ένα jazz ύφος που περιλαμβάνει έντονες εκρήξεις και rock ξεσπάσματα, trip hop αναδιπλώσεις, μ’ έναν όμως σαφή pop προσανατολισμό. Αρκετά ενδιαφέρουσα εμφάνιση μεν, ολίγον τι στυλιζαρισμένη εξωτερίκευση δε.

Η θερμοκρασία έξω είναι θαρρώ υπό το μηδέν, προσπαθώ να προλάβω τους indie darlings Eric Shoves Them In His Pockets από την Πολωνία, αλλά το χιόνι δυσχεραίνει χρονικά τις μετακινήσεις, οπότε τους πετυχαίνω την ώρα που αποχωρούν από το Klub Gromka. Η κύρια μουσική δράση μεταφέρεται πλέον στην περιοχή Metelkova, έναν αυτόνομο αυτοδιαχειριζόμενο χώρο, πρώην headquarters του Εθνικού Γιουγκοσλαβικού Στρατού στη Σλοβενία. Ο χώρος είναι καταπληκτικός, γεμάτος graffiti και παλιά κτίρια που έχουν μετατραπεί σε μικρά bar και club. Ένα απόλυτα underground περιβάλλον, που με το χιόνι μετατρέπεται σ’ έναν ακόμη πιο μαγευτικό χώρο. Κάποιοι παρομοιάζουν την περιοχή - σε σμίκρυνση - με την Christiania, την αυτόνομη κοινότητα των αναρχικών στην Κοπεγχάγη, και δεν έχω κανένα λόγο να διαφωνήσω με αυτό.

Στο Klub Gromka ετοιμάζονται να βγουν στη σκηνή οι Shht, οπότε ο συμπατριώτης τους και συντάκτης του beehype από το Βέλγιο με προτρέπει να μην πάω πουθενά. "Είναι θεοπάλαβοι και εξαιρετικοί στα live. Μείνε!". Στέκομαι σε μια γωνιά καλή τη θέληση και ξάφνου έρχεται προς το κοινό ένας τύπος με floral κράνος μοτοσικλέτας, φορώντας ένα κίτρινο κιμονό. Ζητάει ευγενικά από τον κόσμο να έρθει πιο μπροστά στη σκηνή, σκαρφαλώνει όπου βρει και ξεκινά το τρελοκομείο. 4-5 άτομα πάνω σε μια μικρή σκηνή επιδίδονται σ’ ένα πειραγμένο rock show που φέρνει στο νου μου από πρώιμους Deus, έως David Bowie, Frank Ocean, Nirvana κι εγώ δε ξέρω τι άλλο. Ο Πολωνός συντάκτης του beehype έχει εξαφανιστεί από πίσω μου μόλις στο δεύτερο track, οπότε αντιλαμβάνομαι σαφέστατα ότι οι Shht είναι από αυτές τις μπάντες που είτε θα τις αγαπήσεις είτε θα τις μισήσεις. Αν αναλογιστεί κανείς ότι έμεινα ως στο τέλος να συνομιλώ με τον πιτσιρικά μάνατζέρ τους, τότε είναι μάλλον εύκολα αντιληπτό σε ποια κατηγορία ανήκα. Η διασκευή τους δε στο "Bohemian Rapsody" των Queen, σε φέρνει να αναρωτιέσαι αν είναι καθόλου σοβαροί ετούτοι εδώ οι τύποι και τι ακριβώς κάνουν εκεί πάνω.

Λίγα λεπτά αργότερα βγαίνει στη σκηνή, μπροστά σε λίγο σχετικά κόσμο, η Sequoyah Tiger από τη Βερόνα της Ιταλίας (το 2017 κυκλοφόρησε το πρώτο της άλμπουμ για την Morr Music) και είμαι τόσο χαρούμενος που την πετυχαίνω, καθότι είναι κάτι περισσότερο από απολαυστική. Σκέφτομαι ότι εάν ζούσε στη Νέα Υόρκη ή το Λονδίνο θα μπορούσε κάλλιστα να φτάσει σε πολύ μεγαλύτερα ακροατήρια, καθότι και τις μελωδίες διαθέτει και τα λαμπρά δομημένα τραγούδια. Ηλεκτρονική ποπ στα καλύτερα της κι ένα low badget diy show που βρίθει από καλλιτεχνικότητα και αισθαντικότητα.

Ένα από τα λίγα - κατά κάποιον τρόπο - αρνητικά που εντόπισα στο φεστιβάλ, ήταν η παράλληλη εμφάνιση πολλών συγκροτημάτων σε 4-5 club, οπότε και αδυνατούσες να παρευρεθείς σε μπάντες που πιθανώς θα ήθελες να δεις/ακούσεις ζωντανά. Ένας θετικός πονοκέφαλος που εν τέλει σε οδηγούσε - κάποιες φορές - σε τυχαίες συναντήσεις. Μια από αυτές ήταν και οι Shortparis από τη Ρωσία. Περιμένοντας το dj set της Mary Anne Hobbs πρόλαβα μόλις 3-4 κομμάτια τους, αλλά ήταν τόσο εντυπωσιακό όλο αυτό που άκουγα που ακόμη και σήμερα ρίγη διαπερνάν τη ραχοκοκαλιά μου (sic;). Το club είναι θεοσκότεινο κι ασφυκτικά γεμάτο, 5 τύποι επί σκηνής (αν ενθυμούμαι καλά) μεταμορφώνουν τις επιρροές τους με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Οι Ian Curtis, Siouxsie, Blixa Bargeld, Peter Murphy, Nick Cave κι όλα τα σκοτεινά ‘80s έρχονται φόρα παρτίδα, με ένα ίσως πιο ηλεκτρονικό υπόβαθρο, ενώ ο τραγουδιστής τους είναι τόσο επιβλητικός και τρομακτικά απολαυστικός, που λες τώρα θα σ’ αρπάξει - κυριολεκτικά - από το λαιμό. Τα αγγλικά με τα γαλλικά και τα ρωσικά εναλλάσσονται διαρκώς, αλλά θαρρώ πώς η μητρική τους γλώσσα, με τη θεατρική ερμηνεία του τραγουδιστή, ακούγεται - παραδόξως - πιο ελκυστική.

Η συνέχεια με την Mary Anne Hobbs έχει ένα ενδιαφέρον, αλλά όχι τόσο ώστε να με κρατήσει, οπότε βουρ για το επόμενο club όπου οι Ρουμάνοι hipsters Karpov Not Kasparov είναι έτοιμοι να ξεκινήσουν. Ερχόμενοι με ένα σχετικά μικρό hype από το Vice Magazine, το ντουέτο εμφανίζεται στη μικρή σκηνή του επίσης γεμάτου Channel Zero, με την μπλαζέ nu disco και ψυχεδελική ποπ του να κερδίζει το κοινό αλλά χωρίς να παρουσιάζει και κάτι το τρομερό. Η επόμενη μέρα είναι μεγάλη, οπότε σιγά σιγά έρχεται η αναχώρηση για το ξενοδοχείο.

Day 3

Το πρωί μας βρίσκει με ομιλίες της Helen Smith (IMPALA), ειδικών γύρω από την επικοινωνία, τις δισκογραφικές εταιρίες, την κινηματογραφική μουσική, αλλά και την παρουσίαση των δημοσιογράφων του beehype μεταξύ πολλών άλλων, καθώς κι ένα πάρτι του Tallinn Music Week & Music Estonia στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Λιουμπλιάνας. Τα πρώτα live από την άλλη στα οποία παρευρίσκομαι είναι στο Εθνογραφικό Μουσείο της Σλοβενίας, ένα εξαιρετικό κτίριο όπου το beehype αναλαμβάνει το curating της σκηνής. Στις 20:00, πρώτη ανεβαίνει η Katja Šulc από την Σλοβενία. Nu jazz, electronica, folk, ποίηση κι επιρροές από την λατινική Αμερική, δημιουργούν μια όμορφη ατμόσφαιρα, από μια πολύ ενδιαφέρουσα περίπτωση τραγουδίστριας/ μουσικού. Στα συν η φιλική της προσέγγιση απέναντι σε κοινό και δημοσιογράφους.

Οι Maniucha and Ksawery που ακολούθησαν από την Πολωνία έχουν εξίσου ενδιαφέρον, με τα γυναικεία φωνητικά να συνυπάρχουν όμορφα με το κοντραμπάσο και τις folk μελωδίες. Παραδοσιακά τραγούδια από την Πολωνία και την Ουκρανία, με μια μελαγχολική χροιά, αναδιαμορφώνονται επί σκηνής μεταφέροντάς σε κάπου μακριά και διαφορετικά.

Η συνέχεια με τον Ισπανό παραγωγό Antropoloops επίσης ιδιαίτερη. Μπολιάζει samples από παραδοσιακούς ήχους και φωνητικά από διάφορα μέρη του κόσμου και αυτόχθονες πληθυσμούς, με ρυθμικούς ηλεκτρονικούς ήχους. Μου αρέσει πολύ αυτό που ακούω, κι ας έχει ήδη απομακρυνθεί αρκετός κόσμος.

Οι Wandl, We Bless This Mess και Mavi Phoenix είναι από τους καλλιτέχνες/ μουσικούς που δυστυχώς δε καταφέρνω να δω live, οπότε η επόμενη στάση μας βρίσκει στους Βέλγους The Guru Guru και το math/noise rock τους, που φέρνει στο νου τα νιάτα μου και τους At The Drive-In μεταξύ άλλων. Ο χώρος ασφυκτικά γεμάτος, η μπάντα εξαιρετική επί σκηνής, αλλά κάτι στο βλέμμα και το στυλ του τραγουδιστή με εκνευρίζει, οπότε και αποχωρώ.

Η συνέχεια έχει Darla Smoking, ένα ντουέτο από τη Σλοβενία που με τον ήχο του με παρακινεί να βρεθώ στο γεμάτο χώρο όπου εμφανίζεται. Ένα μείγμα από post rock, electronica και samples από παραδοσιακούς βαλκανικούς ήχους δημιουργεί μια ζεστή ατμόσφαιρα, ενώ η είσοδος του μπουζουκιού κάπου προς το τέλος με ξαφνιάζει θετικά. Δεν μπορώ να αντιληφθώ το ρεμπέτικο τραγούδι το οποίο σαμπλάρουν οι Darla Smoking, αλλά υπόσχομαι να μιλήσω μαζί τους ώστε να το βρω.

Οι Farveblind στο παραδίπλα club είναι επίσης ένα ντουέτο, από τη Δανία αυτή τη φορά, που αποτελείται από δυο πιτσιρικάδες (είναι δεν είναι 20 ετών). Χτυπιούνται σα τα χταπόδια πάνω στη σκηνή, ενώ ο ήχος του είναι ένα τραχύ μείγμα ηλεκτρονικού ήχου που φέρνει λίγο από πρώιμους Chemical Brothers. Not bad at all, αλλά μάλλον χρειάζονται λίγη περισσότερη δουλειά, όσον αφορά τις συνθέσεις τους.

Τα instrumental hip hop beat του Σλοβένου Čunfa έχουν ένα ενδιαφέρον, ωστόσο υστερούν πρωτοτυπίας, και σε συνδυασμό με τα τεχνικά προβλήματα μας στέλνουν στην αγκαλιά των Freakin’ Disco από την Ουγγαρία. Οργανική disco αλά DFA Records, κακός χαμός στο κοινό, why not.

Από ‘κει κι έπειτα η γλυκεία κούραση παίρνει προβάδισμα, οι αποχαιρετισμοί ξεκινούν, η μέρα και η νύχτα βαίνουν σταδιακά προς το τέλος τους. Οι ευχές για μια επόμενη επιτυχημένη διοργάνωση και χρονιά καλά κρατούν, το χιόνι συνεχίζει να πέφτει αδιάκοπα στο κατόπι μας. "Ares, be careful not to fall!…"

Φωτογραφίες 1-11, 14-17, 19 Άρης Μπούρας
Φωτογραφίες 12-13 Maša Gojić (ΜΕΝΤ)
Φωτογραφία 14 Ales Rosa (MENT)