Gravitysays_i – Quantum Unknown

Αυτή θα είναι μια κριτική δίσκου μεταμφιεσμένη σε παρουσίαση συναυλίας. Ή μπορεί και το αντίστροφο. Εγώ απλά γράφω και ας αποφασίσουν οι ανώτεροί μου πού θα το εντάξουν.

Πριν λίγες μέρες οι Gravitysays_i παρουσίασαν την τελευταία τους δουλειά, το “Quantum Unknown”, σε μια μισογεμάτη αίθουσα του Μεγάρου Μουσικής Θεσσαλονίκης. Αυτό ίσως να οφείλεται σε σφάλμα της διοργάνωσης. Αλλού ως ώρα έναρξης αναφερόταν 21.00 και αλλού 21.30, με πιθανό αποτέλεσμα κάποιοι να μην μπόρεσαν να μπουν στο χώρο μετά την έναρξη της συναυλίας στις 21.10 περίπου. Το Μέγαρο Μουσικής έχει όντως συνδεθεί με πιο κλασικότροπες μουσικές, ταίριαξε όμως εν τέλει με την concept έννοια και αισθητική του “Quantum Unknown”.

Θα πρέπει εν πρώτοις να τονιστεί ότι το χαρακτηριστικό στοιχείο του νέου δίσκου και της εμφάνισης είναι η εσωστρέφεια. Δεν έχει ξεσπάσματα και υψηλές εντάσεις – κρατάει γκρουβάτους μεν, χαμηλούς δε τόνους. Αυτό φάνηκε και στο δεύτερο μέρος του live, όπου ακούστηκαν κομμάτια από τις προηγούμενες δουλειές του συγκροτήματος. Ήταν σαφώς πιο ηλεκτρισμένο από το πρώτο, σε σημείο που να μην αρκεί η σκηνή του Μεγάρου για την ένταση που ξερνούσε η μπάντα.

Όχι πώς στο “Quantum Unknown”δεν υφίσταται ο πολεμικός και επικός χαρακτήρας που είχε το αριστουργηματικό “The Figures Of Enormous Grey And The Patterns Of Fraud”. Απλά πλέον δεν είναι στραμμένος στον εξωτερικό κόσμο του συγκροτήματος, αλλά στον εσωτερικό. Κάποιος θα μπορούσε ίσως να σκεφτεί ότι το συγκρότημα προχώρησε από τη «μάχη» του προηγούμενου δίσκου στη «λύτρωση» του τωρινού. Μπορεί να είναι και έτσι, μπορεί και όχι. Δεν έχει καμιά σημασία. Δεν θα μπω στη διαδικασία να σκεφτώ και να αναλύσω κατά πόσο η σκιά της προηγούμενης δουλειάς βαραίνει την καινούρια ή αν το συγκρότημα συνειδητά επέλεξε να αποστασιοποιηθεί από αυτήν. Σαφώς και το παρελθόν ενός συγκροτήματος πάντα το ορίζει, αλλά το να προσδιορίζουμε το παρόν του με βάση το παρελθόν του είναι τεμπέλικο και άστοχο, το λιγότερο. Άλλωστε η πρόκληση στη τέχνη είναι το να δημιουργείς κάτι διαφορετικό κάθε φορά μέσω του επαναπροσδιορισμού ή της εξέλιξης. Και εν προκειμένω, η εξέλιξη των Gravitysays_i είναι εντυπωσιακή.

Η ιδιαιτερότητα τους ήταν πάντα το σαντούρι, του οποίου ο ηλεκτρικός ήχος δεν έχει χρησιμοποιηθεί πολύ, αλλά δίνει έναν παραδοσιακό (ή και βυζαντινό θα έλεγα) τόνο στην post prog μουσική τους (υπάρχει άραγε αυτός ο όρος); Στον καινούριο δίσκο οι κιθάρες κάνουν ένα βήμα πίσω και παράλληλα χρησιμοποιούνται πνευστά και κρητική λύρα, μαζί με πιο πειραματικά/noise στοιχεία και τις γνωστές απαγγελίες/ερμηνείες του Μάνου Πατεράκη. Το πολυεπίπεδο των συνθέσεων όμως, όλως παραδόξως, δεν καθιστά τον δίσκο ένα δύσκολο άκουσμα. Το αντίθετο – με τον τρόπο αυτό υπογραμμίζεται ο πιο εξωστρεφής χαρακτήρας των συνθέσεων, όπως ανέφερα πριν. Ακούστε για παράδειγμα το πλέον χαρακτηριστικό κομμάτι του δίσκου, το “More Than A Matter Of Instinct”. Οι επιρροές από ονόματα όπως οι Pink Floyd και οι Porcupine Tree συμπλέκονται με στοιχεία τα οποία φέρνουν στο μυαλό Vangelis και δημοτικά τραγούδια, καταδεικνύοντας την ευρηματικότητα των συνθέσεων και των εκτελέσεων – και το πόσο σημαντικό συγκρότημα είναι, εν γένει, οι Gravitysays_i.

Αναρωτιέμαι αν ο τίτλος – και το κόνσεπτ - του δίσκου χρησιμοποιεί την έννοια του «κβάντου» ως «ένα ποσό από κάτι», όπως θα το μεταφράζαμε από τα λατινικά (ανάθεμα τη θεωρητική μου κατεύθυνση) ή ως την «αδιάστατη μονάδα ποσότητας» της κβαντικής μηχανικής. Οι γνώσεις μου ως προς την επιστήμη της Φυσικής είναι υπέρ το δέον περιορισμένες, ωστόσο έχω την αίσθηση ότι όπως και να έχει χρησιμοποιήσει την έννοια, η τελική ανάγνωση παραμένει ίδια: η πραγματικότητα γύρω μας αποτελείται από μικρά κομμάτια εύπλαστων συναισθημάτων και γεγονότων. Οι εκ των πραγμάτων περιορισμένες επαναστάσεις στον μικρόκοσμο του καθενός και της καθεμιάς μας είναι αυτές που θα οδηγήσουν κάποτε νομοτελειακά στην μεγάλη επανάσταση στον κόσμο γύρω μας.

Εν κατακλείδι, η τελευταία δουλειά των Gravitysays_i (και η παρουσίασή της στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης) έχει πολλαπλά επίπεδα ανάγνωσης, αποκαλύπτει ένα σωρό νέα στοιχεία κάθε φορά που το (ξανα)ακούς και απαιτεί πολλή συγκέντρωση και συναισθηματική νοημοσύνη από τον ακροατή του. Και με κάνει να ταξιδεύω χωρίς να κουνηθώ από την θέση μου ή από την καρέκλα στο Μέγαρο. Αυτό αρκεί.