Mula variations vol 1
Το 2005 κυκλοφορεί η ταινία Broken Flowers του Jim Jarmusch. Εκεί, ο χαρακτήρας που ενσαρκώνει ο Bill Murray, έχει έναν γείτονα, τον Winston. Ο Winston έχει καταγωγή από την Αιθιοπία. Ο μοναδικός λόγος ύπαρξης του Winston, η κύρια λειτουργία του χαρακτήρα του, είναι να πασάρει στον Don Johnston την μουσική που θα τον συντροφεύσει στο ταξίδι του. Η ίδια μουσική, από το 2005 και έπειτα δεν έφυγε ποτέ. Από ηχεία, ακουστικά, ραδιόφωνα.
Ο Jim Jarmusch τα κατέφερε. Έφτασαν 106 λεπτά φιλμ και δύο μουσικά θέματα, για να γνωρίσει και να αγαπήσει το ευρύ κοινό ένα κεφάλαιο της παγκόσμιας μουσικής ιστορίας που μέχρι τότε αγνοούσε την ύπαρξη του. Τον Mulatu Astatke.
Ο Mulatu Astatke είναι ένας συμπαθέστατος παππούλης, που πολύ θα ήθελα να είναι ο δικός μου παππούλης. Είναι επίσης ο ιδρυτής ή εφευρέτης, του μουσικού ιδιώματος της ethio-jazz. Έφυγε από την χώρα του, για να γίνει ο πρώτος μαθητής αφρικανικής καταγωγής στο διάσημο Berklee College of Music. Μαζί του πήρε τα απολύτως απαραίτητα: τους παραδοσιακούς ρυθμούς και μελωδίες της πατρίδας του, τις οποίες στην συνέχεια πάντρεψε με jazz και latin φόρμες, για να δημιουργήσει τον απόλυτα προσωπικό του ήχο και την συνέχεια στην μουσική παράδοση μιας ολόκληρης χώρας.
Περίπου 40 χρόνια μετά από τις πρώτες του κυκλοφορίες, ξανακάνει ένα βήμα μπροστά, μέσω τηw συνεργασίας του με το βρετανικό σχήμα των Heliocentrics. Η αιθιοπική jazz το 2009 συναντά τους σύγχρονους ρυθμούς του εγκεφάλου των ηλιοκεντρικών, ντράμερ, Malcolm Catto, εμπλουτίζεται ακόμη περισσότερο και κοιτά προς το μέλλον. Ο δίσκος που περιέχει τα αποτελέσματα αυτής της συνεργασίας, το τρίτο μέρος της σειράς Inspiration Information της εταιρίας Strut Records, συγκαταλέγεται στην προσωπική μου λίστα με τα καλύτερα του 2009, ενώ για τους ίδιους τους μουσικούς αποτέλεσε σίγουρα την αφετηρία, μιας κοινής πορείας που έχει ακόμη πολλά να δώσει.
Η ίδια παρέα μουσικών, μας επισκέφθηκε την Τετάρτη 14/4, στο Principal Club Theater για να παρουσιάσει ένα σετ αποτελούμενο κυρίως - αν όχι αποκλειστικά - από συνθέσεις του γηραιού Αιθίοπα.
Είναι στις ζωντανές εκτελέσεις των συνθέσεων αυτών, εκεί που αντιλαμβάνεται κανείς καλύτερα το δεύτερο συνθετικό του ευρήματος του Mulatu. Την jazz. Επίσης μετά την ακρόαση των συνθέσεων ζωντανά, οι ηχογραφημένες εκτελέσεις ακούγονται σαν περιλήψεις, σαν σύντομες περιγραφές του πως θα ήταν οι ίδιες συνθέσεις, αν το μέσο και η παραγωγή δεν επέβαλε τους περιορισμούς της.
Το σχήμα, έχοντας ως αφετηρία φράσεις και θέματα των συνθέσεων έμπαινε σε μία πορεία ανάπτυξης και -οργανωμένου ίσως - αυτοσχεδιασμού που έδειχνε να τείνει προς το άπειρο, με καταπληκτικές αποπροσανατολιστικές ερωταποκρίσεις μεταξύ των δύο πνευστών και μία πολύχρωμη ρυθμική ραχοκοκαλιά από τα υπόλοιπα μέλη του σχήματος, η οποία κατά διαστήματα, "έσπαγε" για να δώσει χώρο σε κάποιο σόλο, πριν επιστρέψουν συνολικά στην φράση από την οποία ξεκίνησαν.
O κύριος Mulatu άλλαζε, ανάλογα με τις ανάγκες του κάθε κομματιού μεταξύ κρουστών πιάνου και vibraphone που νομίζω είναι και το κύριο του όργανο. Πέρα από τον ρόλο του ως συνθέτη, οι συνεισφορές του στην μουσική δεν ξεχώριζαν ιδιαίτερα από το σύνολο, ένδειξη για μένα της ενότητας και του δεσίματος που έχει δημιουργηθεί με την παρέα των Ηλιοκεντρικών.
Από την συνολικά, εντυπωσιακής μουσικά, εμφάνισης, ξεχώρισαν, όπως ίσως ήταν και αναμενόμενο, τα πιο "pop" θέματα του soundtrack της ταινίας Broken Flowers, μάλιστα το ένα ακούστηκε σε δύο διαφορετικές εκτελέσεις, η δεύτερη ως αποχαιρετιστήρια στο τέλος του σετ.
Έφυγα από τον συναυλιακό χώρο μαγεμένος, αλλά όχι δίχως παράπονο. Όπως και στα περισσότερα μέλη του κοινού, η μία ώρα και κάτι που διήρκησε η εμφάνιση, μου φάνηκε λίγο. Βασικά, ίσως και να παρακαλούσα για άλλο τόσο... Κάτι μου λέει, επίσης, ότι οι συνθέσεις του Mulatu Astatke στα χέρια τόσο ικανών μουσικών θα μπορούσαν να ξεφύγουν σε διάρκεια, δομή και αυτοσχεδιασμό ακόμη περισσότερο, ότι για κάποιο μυστήριο λόγο συγκρατήθηκαν και μας στέρησαν την ευκαιρία να γίνουμε αυτόπτες μάρτυρες στην πλήρη μετάλλαξη των κομματιών του Μulatu σε κάτι εντελώς καινούργιο, παιγμένο για πρώτη φορά και ίσως και τελευταία. 'Hθελα την δεύτερο συνθετικό της ethio - jazz, ακόμη πιο ελεύθερο.
Ίσως το παράπονο μου να είναι ψιλά γράμματα για κάποιους, για ένα event που παρόμοιο του μάλλον θα αργήσουμε να ξαναδούμε στην πόλη μας. Θετικό σημείο και η μαζική προσέλευση του κόσμου, κόσμου που φαντάζομαι ότι του έλειπε, όπως και του υποφαινόμενου, η "jazz παιδεία" που υποτίθεται πρέπει να έχει κάποιος για να εκτιμήσει πλήρως μουσικές του είδους, αλλά τελικά, αν κρίνω από της επευφημίες και την κινητικότητα του κοινού, δεν την χρειάστηκε καθόλου.
Αν το jazz της ethio-jazz, είναι το συστατικό που θα πηγαίνει πάντα τον Μulatu Astatke ένα βήμα μπροστά, είναι το "ethio" που θα τον κρατά συνδεδεμένο με το παρελθόν, με μελωδίες αρχαίες, που ξεπερνούν πολιτισμικές διαφορές και μιλούν κατευθείαν στην καρδιά, από όπου και ξεκίνησαν...