Κάτω απ' την ομπρέλα σου

Ντυμένο στους πορτοκαλί χρωματισμούς του σούρουπου, το κέντρο της πόλης είχε ακόμα τη «γεύση» του πρόωρου καύσωνα των προηγούμενων ημερών, ενώ έδειχνε αμέριμνο για τη νέα απειλή της covid-19 μετάλλαξης. Κατηφορίζοντας δε από Ομόνοια προς Τεχνόπολη, έβλεπες κόσμο διαφόρων εθνικοτήτων να χαζεύει Euro στις τηλεοράσεις των προποτζίδικων, αφού Ισπανία και Κροατία είχαν πάει σε παράταση-θρίλερ μετά το απροσδόκητο 3-3 της κανονικής διάρκειας. Η ίδια η Τεχνόπολη, πάλι, κινούταν μεν σε χαλαρούς ρυθμούς, εντούτοις τα περισσότερα καθίσματα είχαν ήδη γεμίσει. Για μια συναυλία κάπως «αθόρυβη» σε επίπεδο διαφήμισης, που όμως φιλοδοξούσε να κάνει την έκπληξη.

Και την έκανε.

Από τη μία, ήταν ο Νίκος Τουλιάτος. Ένας διακεκριμένος μουσικός, ο οποίος φέτος συμπληρώνει 50 χρόνια δράσης, μετρώντας ηχηρές συνεργασίες μα και σημαίνουσες καλλιτεχνικές επιτυχίες, όπως π.χ. το Masco (1988) με τη Σαβίνα Γιαννάτου ή το άλμπουμ Παράσταση (1987) με τους σπουδαίους για τα εγχώρια τζαζ δρώμενα Iskra. Κι από την άλλη, η Πέγκυ Ζήνα. Ένα μεγάλο λαϊκό ίνδαλμα των '00s, που πρωταγωνίστησε στη μπερδεμένη εκείνη εποχή όπου ό,τι αναγνωρίζαμε ως «μπουζούκια» παραδόθηκε σε μια Δυτική ποπ με εντόνως mainstream προφίλ. Τι είδους σύνδεση μπορούσε αλήθεια να υπάρξει ανάμεσά τους; Φαινομενικά, καμία. Όμως ο Τουλιάτος πήρε την πρωτοβουλία της εξερεύνησης, η Ζήνα αποδέχτηκε την πρόσκληση-πρόκληση και ο Γιώργος Ζαχαρίου ανέλαβε ρόλο ...αρχιτέκτονα, αναζητώντας τις ενορχηστρωτικές γέφυρες που θα έμπαζαν το ένα στο άλλο.

Εν τέλει, βέβαια, όλοι είχαν μερίδιο στο επιτυχημένο αποτέλεσμα. Χωρίς όμως τις ενορχηστρώσεις του Ζαχαρίου, θα έλειπαν οι βάσεις πάνω στις οποίες πάτησαν οι κύριοι συντελεστές. Δεν ξέρω αν μπορώ να το αποτυπώσω πλήρως αυτό που ακούσαμε, ωστόσο κυριάρχησε μια ευφάνταστη και πολύ μελετημένη «τὰ πάντα ῥεῖ» φιλοσοφία: την ίδια στιγμή δηλαδή που τα ντραμς του Τουλιάτου και τα πειθαρχημένα κρουστά της εντεκαμελούς ομάδας Ηχόδραση –στην οποία μετείχε σημειωτέον και ο Σόλης Μπαρκής– κρατούσαν οργιαστικούς ρυθμούς, βγαλμένους θαρρείς από το "Δυνατά" της Ελευθερίας Αρβανιτάκη, το πράγμα πήγαινε άνετα και προς Κούβα μεριά (όπως λ.χ. στο "Εξαρτάται"), αλλά και προς τον μεγάλο Prince των 1980s ή προς τον Barry Manilow του "Copacabana". Χωρίς να καταντήσει αχταρμάς.

Από εκεί και πέρα, η συναυλία δομήθηκε σε δύο κεντρικούς άξονες: τραγούδια της Πέγκυς Ζήνα και επιλογές από το έντεχνο (κυρίως) και το κλασικό λαϊκό (δευτερευόντως) ρεπερτόριο, με την έμφαση να δίνεται προς τη δεύτερη κατεύθυνση. Ήταν ασφαλώς μια συνειδητή επιλογή, όπως συνειδητή ήταν και η απόφαση να μην υπάρξει ποτ-πουρί λαοφιλών ρεφρέν καθόλη τη διάρκεια της βραδιάς. Έχει σημασία να τονιστεί, γιατί είναι εδώ όπου την πατάνε συνήθως πολλοί ερμηνευτές πίστας, κάθε που επιχειρούν να φλερτάρουν με τη συναυλιακή συνθήκη.

Προσωπικά, από τη στιγμή που υπήρξαν ενορχηστρώσεις τέτοιας ποιότητας, θα ήθελα να ακούσω περισσότερα τραγούδια της Ζήνα. Νομίζω λ.χ. ότι το "Βρες Έναν Τρόπο" ταίριαζε πολύ στη συγκεκριμένη βραδιά, ενώ θέση μπορούσαν να διεκδικήσουν και στιγμές σαν το "Νόημα" ή το "Ρώτησα". Το "Ένα", για παράδειγμα, κέρδισε ρυθμό και παλμό χάρη στην Ηχόδραση. Το "Μαζί Σου" ακούστηκε καλύτερο από όσο το ξέραμε, σε βαθμό που δικαίωσε αυτό που λέγαμε παλιότερα (λιγάκι περιπαιχτικά) στους έντεχνους φίλους μας, ότι δηλαδή πολλά από τα λαϊκά που απεχθάνονταν θα τα αγκάλιαζαν ενθουσιωδώς αν τύχαιναν διαφορετικής ενορχήστρωσης. Το "Δυστυχώς (Έχει Σύννεφα Απόψε)" –από τα ωραία τραγούδια του παραγνωρισμένου ανάμεσα στους «ποιοτικούς» Γιώργου Μουκίδη– βρήκε νέα διάσταση στη λιτή εκτέλεση με τα πλήκτρα, το βιολί του Βαγγέλη Τούντα και τα δεύτερα ανδρικά φωνητικά του Χάρη Γεωργίου. Στο δε "Καλοκαίρι", η Ζήνα μεταμορφώθηκε για λίγο σε αισθαντική ντίβα της ευρωπαϊκής ποπ των 1970s.

Πάντως δεν θέλω να πω με αυτή μου τη γενική παρατήρηση ότι η Πέγκυ Ζήνα δεν τα κατάφερε καλά στο άλλο σκέλος της συναυλίας. Κατανοώ ασφαλώς ότι με τον τρόπο που έχουμε μάθει να σκεφτόμαστε τα μουσικά πράγματα, αν γράψω ότι είπε το "Αυτή Η Νύχτα Μένει", τη "Ρόζα" και το "Άνθρωποι Μονάχοι", πολλοί ίσως σταματήσουν να διαβάζουν· θεωρώντας ότι τέτοιες επιλογές βρίσκονται εκ των πραγμάτων έξω από την εμβέλεια των δυνατοτήτων της. Όμως δεν είναι έτσι.

Πράγματι, μερικά τραγούδια πιστεύω κι εγώ ότι δεν της πήγαν: η "Ρόζα" π.χ. θέλει ένα άλλου τύπου τσαγανό, ενώ το "Αν Θυμηθείς Τ' Όνειρό Μου" βγήκε ένα τσικ πιο γκαζωμένο από όσο χρειαζόταν. Ωστόσο η Ζήνα δεν βρέθηκε ποτέ εκτεθειμένη, ό,τι κι αν τραγούδησε. Ακόμα κι αν εδώ ή εκεί έλειπε η φωνητική έκταση, επιστράτευσε όλο το χρώμα και την έκφρασή της, χωρίς να καταφύγει σε φωνασκίες και υπερβολές. Το "Αυτή Η Νύχτα Μένει", ας πούμε, στάθηκε επίτευγμα της εν λόγω προσέγγισης, ενώ υπήρξαν και στιγμές όπου άγγιξε κατά τρόπο εντυπωσιακό τον ψηλό πήχη που έθεσε στον εαυτό της. Ο "Δερβίσης" δόθηκε με έναν τρόπο τελετουργικό και διονυσιακό συνάμα, σε πλήρη σύμπνοια με τους μουσικούς. Στο "Έρωτας Είναι Θαρρώ" θα έκανε περήφανο τον Γιάννη Πάριο με τη μετρημένη της ευαισθησία. Και Στο "Μια Πίστα Από Φώσφορο" αναδύθηκε στο πλευρό του Τουλιάτου (ο οποίος είχε γίνει εντωμεταξύ άνθρωπος-ορχήστρα, παίζοντας μόνος όλα τα κρουστά των Ηχόδραση) σαν χθόνια θεότητα σε αρχαίο ελληνικό αγγείο.

Δεν ξέρω τι σκοπεύουν να κάνουν ο Τουλιάτος και η Ζήνα με αυτή την εμπειρία της Τεχνόπολης. Πάντως εδώ σηματοδοτήθηκε ο «μπούσουλας» τον οποίον θα πρέπει να ακολουθήσει κάθε ανάλογη μελλοντική σύμπραξη, εάν θελήσει να κινηθεί ουσιωδώς πέρα από τραγουδιστικές «όχθες», έντεχνες ηθικολογίες και απλοϊκές νοοτροπίες λαϊκής πίστας.

φωτογραφίες: Θάνος Λαΐνας