Omar the Magnificent
Χωρίς να μ' ενδιαφέρει ιδιαίτερα η μουσική της εγγύς και μέσης Ανατολής, είχα πάντοτε την περιέργεια να δω μια συναυλία του Tekbilek. Αυτό δεν σημαίνει ότι απαξιώνω το μουσικό ιδίωμα μιας περιοχής με τόσο σημαντική κουλτούρα, αλλά ότι απλώς εμένα προσωπικά δεν με συγκινεί ο ανατολίτικος ήχος (με μοναδική εξαίρεση το qawaali του μακαρίτη Nusrat Fateh Ali Khan). Ο Tekbilek έχει επιπλέον ένα στοιχείο που με προσελκύει: ανακατεύει με δημιουργικό τρόπο τη μουσική της λεκάνης της Ανατολικής Μεσογείου.
Στη συναυλία που παρακολούθησα στο Μέγαρο, επιβεβαίωσα για άλλη μια φορά ότι τους μουσικούς που ονομάζουμε με τον ευρύτερο/ασαφή όρο ethnic, πρέπει κανείς να τους βλέπει κανείς live. Όσο ενδιαφέροντες κι αν είναι οι δίσκοι του Tekbilek, η σκηνική του παρουσία είναι μοναδική. Είναι συναρπαστικό να βλέπεις αυτό τον άνθρωπο να φλέγεται ερμηνεύοντας το τραγούδι "Adanam", να συνοδεύει τους μουσικούς του περνώντας με τρομερή ευκολία από τα πνευστά kaval, ney και ζουρνά, στο ούτι και τα κρουστά του. Στις μελωδίες του διακρίνονταν τα ηχοχρώματα της θρακιώτικης και νησιώτικης ελληνικής μουσικής, ο λατρευτικός ήχος των τελετουργιών των Σούφι, η θλίψη της αρμενικής παραδοσιακής μουσικής, ενίοτε σπίθες από το κεφάτο klezmer των εβραίων της διασποράς.
Η μπάντα του ήταν αυτός ακριβώς ο συγκερασμός της μεσογειακής μουσικής: o Tekbilek, ο μουσικός που έπαιζε κανονάκι και ο γιος του Tekbilek στα κρουστά, είναι Τούρκοι, φυσικά` ο Γιώργος Δημητριάδης στα πλήκτρα και το πιάνο και ο Λάζος Ιωαννίδης στην ποντιακή λύρα, είναι Έλληνες` ο εκπληκτικός νεαρός κιθαρίστας (που έμοιαζε με αναγεννησιακό τροβαδούρο) είναι Ισραηλινός` ο δεύτερος περκασιονίστας είναι Αρμένιος.
Ο Tekbilek ζει εδώ και πολλά χρόνια στις ΗΠΑ, κι έχει συνεργαστεί με τον βιρτουόζο κιθαρίστα Brian Keane, σημαντικό εκπρόσωπο του new age/jazz ήχου. Η επιρροή του Keane είναι έντονη όχι μόνο στους τέσσερις δίσκους της συνεργασίας τους (Suleyman the Magnificent, Fire Dance, Beyond the Sea και Whirling), αλλά και στο στήσιμο και την ενορχηστρωτική διάταξη των κομματιών του, η οποία θυμίζει τη λογική μιας μπάντας jazz: να έχουν όλοι οι μουσικοί την ευκαιρία να αναδείξουν τις ικανότητές τους. Από τις ωραιότερες στιγμές της βραδιάς ήταν το σόλο του γιου του Tekbilek, ο οποίος χρησιμοποιώντας τη φωνητική τεχνική του beatboxing, βρέθηκε πιο κοντά στην jazz και το hip-hop. Εξαιρετικός ήταν και ο Λάζος Ιωαννίδης στην ποντιακή λύρα, ο οποίος άνοιξε τη συναυλία με μια δική του, μικρή ορχήστρα (κρουστά, πιάνο και ηλεκτρικό μπάσο).
Ο Tekbilek, ο οποίος θεωρεί τον εαυτό του πολίτη του κόσμου και της μουσικής, μίλησε για τις αρχές του σουφισμού, και για την πίστη του "ότι ανεξαρτήτως θρησκείας, ο Πλάστης είναι ένας και η ουσία βρίσκεται στην αγάπη και τη λατρείας μας γι' Αυτόν". Αφιέρωσε το τελευταίο κομμάτι του στο φίλο, μέντορα και συνεργάτη του Brian Keane, και όταν ξαναβγήκε μετά από τις επευφημίες του κοινού, έπαιξε ένα κομμάτι της Μεσογείου, όπως το αποκάλεσε: το γνωστό μας (από τον Καζαντζίδη) "Σήκω Χόρεψε Κουκλί μου".