Χριστιανική ροκ και φολκ από τα 60s και τα 70s

Αν (αν λέω αν) υπάρχει ο χριστιανός Θεός, τότε Αυτός σίγουρα θα πρέπει να ακούει τα… πάντα. Όχι (μόνο) επειδή είναι εκ φύσεως παντοδύναμος, πανταχού παρών, τα πάντα πληρών, ορών και προφανώς ακούων, αλλά και λόγω των καθηκόντων που απορρέουν από την θέση Του, καθώς οι πιστοί Του έχουν κατά καιρούς μετέλθει κάθε μέσο, τρόπο, μέλος, γλώσσα για να του απευθύνουν προσευχές, αιτήματα, ομολογίες ή απλά δοξολογίες. Και φυσικά με κάθε μουσική τεχνοτροπία, σε μια εντυπωσιακή πανσπερμία και ποικιλία, πέρα από την συνήθη ύποπτη «κλασική» μουσική, κάθε σχεδόν είδος μουσικής μπορεί να απαντηθεί με τον επιθετικό προσδιορισμό «χριστιανικό» (ή xian κάποιες φορές χάριν συντομίας), και ροκ και ρέγκε και ηλεκτρονική και μέταλ και πανκ ακόμη (σημείωση: να τσεκάρω αν υπάρχει και xian… noise). Σε πιο θεμελιώδες επίπεδο μάλιστα, και με κίνδυνο να σοκάρουμε τους… άθεους της σουβλακοφαγίας την Μεγάλη Παρασκευή, θα επισημαίναμε ότι μουσική αλλά και τέχνη ευρύτερα χωρίς το θρησκευτικό συναίσθημα δεν νοούνταν ποτέ στην Ιστορία.

Τούτη η συλλογή αποπειράται μια μικρή εκλεκτική ανθολόγηση τέτοιων κομματιών, στην πραγματικότητα μια είσοδος είναι μέχρι την… φτέρνα στον αχανή αυτόν μουσικό ωκεανό, ο οποίος συνήθως μπορεί να μην αποτυπώνεται στους καταλόγους που υποτίθεται μετράνε τι «ακούει ο κόσμος», ωστόσο αντιπροσωπεύει ένα σημαντικό κομμάτι της μουσικής δημιουργίας, ιδιαίτερα στην πιο θρησκόπληκτη χώρα του κόσμου (αν είπατε Ιράν χάσατε, για τις ΗΠΑ είναι ο λόγος).

Η εστίαση της επιλογής εδώ είναι η χριστιανική φολκ με την ευρεία αντίληψη του όρου, ειδικά εκείνη των δεκαετιών του ’60 και του ’70, όταν το είδος (ας το βαπτίσουμε έτσι καταχρηστικά) γνώρισε μια εντυπωσιακή άνθηση. Και μάλιστα όχι σε αντίστιξη ή αντιπαράθεση με το τότε πνεύμα της νεανικής εξέγερσης και αμφισβήτησης, αλλά ενίοτε και ως σαρξ εκ της σαρκός του, και κατά έναν ιδιάζοντα τρόπο ακόμη και συνέχειά του. Τούτο που υπονοούμε εδώ είναι ένα τεράστιο θέμα για να προσεγγιστεί έστω και ακροθιγώς σε ένα μικρό “liner” σημείωμα, υπερβαίνει σίγουρα τις πιο προφανείς συγγένειες των μηνυμάτων, μεταξύ π.χ. ενός «Αγαπάτε αλλήλους» και ενός «All you need is love», και δεν μπορεί να μην επικεντρωθεί στην παρατήρηση ότι η οδός που οδήγησε από την χίπικη (‘ψυχεδελική’ και μη, ροκ και μη) ουτοπία (η οποία άλλωστε, ας μην ξεχνάμε, γεννήθηκε στο σπλάγχνα της καλοζωισμένης μεγαλο-μεσαίας αστικής τάξης, φέροντας εκ γενετής κάτι το συντηρητικό έως και σκληρά ατομοκεντρικό) μέχρι την χριστιανική δεν ήταν τόσο μακρά ή τεθλασμένη όσο νομίζουμε, με την απογοήτευση από το συλλογικό ‘πολιτικοκοινωνικό’ όραμα να αναζητεί διέξοδο στην προσωπική σωτηρία και στον ατομικό διάλογο με το Θείο (ένα –διόλου άγιο- πνεύμα που θα ασφαλτοστρώσει τον δρόμο μετά για την νεοφιλελεύθερη επέλαση των 80s … αλλά αυτή είναι επίσης μια άλλη ιστορία).

Επιπλέον, σίγουρα ο προσεκτικός ακροατής-αναγνώστης θα παρατηρήσει ότι εδώ έχουμε να κάνουμε με την «λευκή» άποψη της θρησκευτικής πίστης, η «μαύρη», όπως αυτή εκφράστηκε κυρίως μέσα από τα γκόσπελ, την σόουλ και τα μπλουζ όχι μόνο είναι από μόνη της ένα τεράστιο κεφάλαιο, αλλά έχει και μια εντελώς διαφορετική κοινωνική προέλευση και απεύθυνση, όπου, σε αντιδιαστολή μάλιστα με την «λευκή», πίσω από την πολλές φορές ακραία παθιασμένη και σαφώς πιο ‘σωματική’ αναζήτηση του δεσμού με το Θείο, κρύβεται περισσότερο η ανάγκη του δεσίματος με την επίγεια Κοινότητα.

Επιστρέφοντας στο ακουστικό προκείμενο, ακόμη και μέσα στα σχετικά στενά της πλαίσια, η συλλογή αυτή έχει ένα εύρος το οποίο αγγίζει από μεγάλες εμπορικές επιτυχίες (όπως π.χ. την τεράστια επιτυχία στις ΗΠΑ το 1963 της γαλλόφωνης ‘Αδερφής Χαμόγελο»’ που άνοιξε τον δρόμο σε μια σειρά από συναδέλφισσες της να βαδίσουν στον ίδιο δρόμο, που με μια πιο τολμηρή προέκταση φτάνει πίσω μέχρι τον 11ο αιώνα και την πρωτεργάτρια Hildegard von Bingen) μέχρι παντελώς άγνωστους δημιουργούς και δίσκους που κυκλοφόρησαν σε ιδιωτικές εκτυπώσεις σε λίγες δεκάδες αντίτυπα, που πέρασαν απαρατήρητοι στον καιρό τους αλλά η ευμένεια του χρόνου και ο αρχαιοδιφικός ζήλος μεταγενέστερων συλλεκτών και μουσικόφιλων τους διέσωσαν –προσωρινά- από την απόλυτη λήθη.

Κι έτσι, ψάχνοντας το… στάρι ανάμεσα στην ήρα, πολλές φορές βαρετή μέσα στον ηθικολογικό καθωσπρεπισμό όταν δεν ξεπερνά τα όρια της κιτς και της γραφικότητας, έχει ένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον να ανιχνεύσει κανείς πως περνάνε σε αυτές τις όλο μεράκι και ενίοτε συγκινητική αφέλεια ερασιτεχνικές απόπειρες, στις οποίες ενίοτε αχνοφαίνονται ψήγματα γνήσιου μελωδικού ταλέντου (προσωπική μου αδυναμία ο πάτερ Beaumont), οι επιρροές από τα κυρίαρχα ρεύματα των καιρών (διαπιστώνουμε έτσι το πόσο μεγάλου βεληνεκούς σχήμα υπήρξαν οι The Mamas & the Papas, αλλού ακούμε Lee Hazelwood, Dylan και Joan Baez, Yardbirds και φυσικά εκείνο το «πιο διάσημο από τον Ιησού» συγκρότημα).

Και φυσικά δεν θα μπορούσαν να λείψουν και τραγούδια από την μικρή γωνιά της χριστιανοσύνης που δηλώνει «ορθόδοξη», κι ας είναι πολύ πιο συντηρητική και προσκολλημένη στην παράδοση («ως τα οστρείδιαν εις τον βράχον», όπως έγραφε κατακεραυνώνοντας την «εκκλησιαστική μας ρινοφωνίαν» ο Ροΐδης στην «Πάπισσα Ιωάννα»). Έτσι μεταξύ άλλων (στους οποίους θα μπορούσαν να είχαν βρει θέση και ο Κώστας Χατζής, ο Σταμάτης Σπανουδάκης κ.ά) συναντάμε ονόματα όπως τον Τώνη Βαβάτσικο και το βραβευμένο στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης τραγούδι του (το ακούμε εδώ με πρόλογο του Άλκη Στέα), τους Sunset με τον Νίκο Αντύπα στα ντραμς, τον Θεόφιλο Βουρλιώτη, μέλος του πρώτου καθαρά xian ελληνικού σχήματος, των Αγγελιαφόρων, τους οποίους έφερε στο σύγχρονο δισκογραφικό φως ο ακάματος Μίμης Βασιλειάδης της B-otherside, τον Σωτήρη Κοματσιούλη να προσδοκά μια επίθεση Αρειανών για να επανέρθει η πίστη στον κόσμο αυτό τον «θικό και αγγελικά πλασμένο», που όχι μόνο ξέχασε τον Χριστό αλλά και αν ποτέ αυτός ξαναρχόταν πιθανότατα θα κατέληγε και πάλι σταυρωμένος (όπως στην περίφημη σκηνή από τους «Αδελφούς Καραμάζωφ» του Ντοστογιέφσκυ) ή στους θαλάμους αερίων, όπως λέει ο Γιώργος Πολυχρονιάδης.

Αξίζει επιπλέον να σημειώσουμε ότι ελληνικού ενδιαφέροντος είναι κατά έναν τρόπο και οι Azitis (το «The prophet» τους το διασκεύαζαν συχνά οι Purple Overdose στα λάιβ τους, ο δε δίσκος τους εκδόθηκε από την Missing Vinyl, περισσότερες λεπτομέρειες θα βρείτε σε σχετική δημοσίευση στο Δισκορυχείον του Φώντα Τρούσα με τον φοβερό τίτλο «Ή Χριστός ή χάος».

Tracklist:

00:00 John Rydgren - Hippy Version Of The 23rd Psalm
00:53 New Dawn - Dark thoughts
03:46 The Crusaders - Praise We The Lord
06:30 Beat-group der Ev. Jugend Berlin - Sag nicht wir gingen immer so
08:42 D.R.Hooker - The Βible
13:19 Εarthen Vessel - Υou can
17:49 The In-Keepers - That Was Just His Thing
21:13 Δώρος Γεωργιάδης & Σταύρος Σιδεράς - Σε Πούλησαν Χριστέ Μου
23:16 Θεόφιλος Βουρλιώτης - Το θηρίο
25:42 Tamalpais Exchange - World
29:06 Caedmon - Columbas' song
31:27 Soeur Sourire - Dominique
34:20 Sister Janet Mead - The Lord's Prayer
37:06 Judee Sill - Jesus was a crossmaker
40:21 Τώνης Βαβάτσικος - Ποιος να ξέρει στο βλέμμα του πίσω τι κρύβει ο Θεός
43:02 Γιώργος Πολυχρονιάδης - Αν ξανακατέβεις Χριστέ στη Γη μας
46:42 Πασχάλης - Jesus Christo (Κάποτε θα ‘ρθει μια μέρα)
49:57 Sunset - Μπρος στον Θεό
53:15 Σωτήρης Κοματσιούλης - Επιδρομή από τον Άρη
55:57 Κώστας Τουρνάς - Λευκά φτερά
59:01 The Living Sacrifice Band - Conquered Death
1:03:47 Beaumont - Τhere is God
1:07:09 Reality Folk - Crown of Thorns
1:10:11 The Holy Ghost Reception Commitee # 9 - What do you ask of me
1:14:07 The New Creation - No excuse
1:18:34 The Seraphims - The Consciousness of Happening
1:20:38 Azitis - The Prophet
1:26:38 Cardinal Newman School - The Prophet.
1:30:20 Concrete Rubber Band - Passover
1:34:34 Sister Irene O'Connor - Fire
1:38:02 Vox Dei - Genesis
1:44:16 Wilson McKinley - Spirit of Elijah
1:50:19 Search Party - So many things have got me down
1:59:15 Kreuzweg - Die Zeit