Η δυτικότροπη συνιστώσα

Η παρούσα συλλογή περσικής ροκ μουσικής ξεκινά το 1971 για να καταλήξει στο σήμερα, σε συνέχεια του προηγούμενου μέρους το οποίο παρουσίασε την παραδοσιακή πλευρά της σύγχρονης ροκ μουσικής του Ιράν. Η επανάσταση της ροκ μουσικής επηρέασε και το Ιράν από τα χρόνια του 1960 και κυρίως τη δεκαετία του 1970, με τους δημιουργούς της να κινούνται σε περισσότερο δυτικότροπα πλαίσια, αν και η επιρροή της παραδοσιακής μουσικής ήταν εμφανής. Ως ο πρώτος που παίζει δυτική ροκ μουσική στο Ιράν τη δεκαετία του 1960 αναφέρεται o Farhad Mehrad, με διασκευές και τραγουδώντας στα αγγλικά για να χρησιμοποιήσει τη μητρική του γλώσσα Farsi από το 1970 και μετά, μαζί με μια ολόκληρη μικρή σκηνή που αφουγκράζεται τις ξένες επιρροές και δημιουργεί τη δική της πρωτότυπη μουσική.

Μεγαλύτερη μορφή της σκηνής ο Kourosh Yaghmaei, ο οποίος θεωρείται ως ο εκφραστής της ψυχεδελικής σκηνής του Ιράν, όπως και οι Fereydoon Foroughi, Googoosh, Dariush Eghbali, Ebrahim Monsefi και Faramarz Aslani, οι οποίοι, παρά το γεγονός ότι η μουσική τους θα μπορούσε να θεωρηθεί μια εκδοχή μιας ελαφράς ποπ μουσικής, για μια χώρα όπου η παράδοση και η θρησκεία παίζουν ένα ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο, αποτελούν ίσως τα πιο προωθημένα δείγματα μια πρωτοποριακής ροκ μουσικής σκηνής της δεκαετίας του 1970, πριν την βίαιη διακοπή κάθε, μη συμβατής με το καθεστώς, πολιτιστικής παραγωγής από το 1979 και μετά.

Η ισλαμική επανάσταση του 1979 κατέπνιξε κάθε καλλιτεχνική δραστηριότητα με αναφορές στη Δύση, με αποτέλεσμα δύσκολα έκτοτε να ανιχνεύεται ροκ μουσική στο Ιράν, έως τις αρχές της δεκαετίας του 2000. Οι καλλιτέχνες αναγκάσθηκαν να σιγήσουν, ακόμη και όσοι συνέβαλλαν στην επικράτηση της επανάστασης, όπως ο Farhad Mehrad, ενώ βέβαια είτε απαγορεύθηκε η έκδοση δίσκων ή κασετών, είτε απαγορεύθηκε ολοκληρωτικά η συμμετοχή στην καλλιτεχνική δραστηριότητα των γυναικών (όπως της μεγάλης ποπ ντίβας των 70ς Googoosh).

Ηδη, όμως, από τα τέλη της δεκαετίας του 1990, αλλά κυρίως από τα μέσα της δεκαετίας του 2000 δείχνει να εμφανίζεται μια νέα πρωτοποριακή σκηνή, η οποία, με εμφανείς τις επιρροές της παραδοσιακής μουσικής, δημιουργεί τη νέα ροκ μουσική του Ιράν. Η σκηνή ακολουθεί και την πολιτική αφύπνιση της νεολαίας, η οποία κορυφώνεται με τις φοιτητικές κινητοποιήσεις του 2009. Η αντίδραση του καθεστώτος ενάντια στις κινητοποιήσεις, αλλά και σε αυτή τη νέα μουσική επηρεασμένη από δυτικά πρότυπα, αναγκάζει πολλούς από τους καλλιτέχνες να διαφύγουν και να συνεχίσουν να δημιουργούν στην εξορία (ΗΠΑ, Καναδάς, Αγγλία, Γερμανία, κλπ.), αποτελώντας εκεί μια νέα πρωτότυπη και ζωντανή σκηνή.

Χρησιμοποιώντας τα καθιερωμένα δυτικά μουσικά όργανα (κιθάρα, πιάνο, πλήκτρα, βιολί κλπ.) καθώς και τα ηλεκτρονικά μέσα, μαζί με τη γλώσσα Farsi, αφομοιώνουν δημιουργικά την περσική παράδοση και δημιουργούν ένα νέο και πρωτότυπο μουσικό ιδίωμα σύγχρονης λαϊκής ροκ μουσικής. Η γλώσσα Farsi, αποτελεί, προς έκπληξη όλων (καθώς, ιδίως οι σύγχρονοι καλλιτέχνες, βρίσκονται κατά το μεγαλύτερο μέρος τους στην εξορία) σχεδόν το αποκλειστικό εκφραστικό μέσο, χωρίς να υπάρχει καθόλου μίμηση των δυτικών προτύπων. Είναι δε χαρακτηριστικό ότι χρησιμοποιείται ενίοτε και ως όπλο πολιτικής διαμαρτυρίας, όπως στην περίπτωση της Ολλανδής Sevdaliza, με ιρανικές ρίζες, που το 2017 τραγούδησε στη γλώσσα των γονέων της για να διαμαρτυρηθεί για την απαγόρευση εισόδου στην Αμερική πολιτών από μουσουλμανικές χώρες από τον Ντόναλντ Τραμπ.

Κυρίαρχη μορφή της δυτικότροπης σκηνής ο King Raam, βασικό ιδρυτικό μέλος του ροκ συγκροτήματος Hypernova, ως ένα αμιγώς σχεδόν δυτικό συγκρότημα. Μαζί με άλλους εξόριστους μουσικούς, όπως ο Ali Eskandarian και άλλοι όπως οι Yellow dogs αποτέλεσαν μια μικρή εναλλακτική σκηνή στη Νέα Υόρκη των αρχών της δεκαετία του 2010, τραγουδώντας στην αγγλική γλώσσα. Παρότι οι Hypernova με τον πρώτο και μοναδικό τους δίσκο το 2010 προς στιγμήν απέκτησαν διαστάσεις θρύλου, ο ίδιος ο King Raam στη συνέχεια, επέστρεψε στη γλώσσα και την παράδοση του Ιράν, έχοντας ήδη δημιουργήσει μια παραγνωρισμένη μουσική κληρονομιά στο χώρο μιας σύγχρονης Περσικής ποπ μουσικής. Συνεργάσθηκε με τους σπουδαιότερους δημιουργούς της παραδοσιακής πλευράς της σύγχρονης περσικής ροκ μουσικής (Mohsen Namjoo), αλλά και τους λοιπούς δημιουργούς που αποτελούν τη σύγχρονη περσική ροκ μουσική (Kiosk, Eendo), οι οποίοι, μαζί με άλλους (Ali Azimi κλπ.), κατά σύμβαση περισσότερο, περιλαμβάνονται στο πρώτο μέρος της μάλλον ενιαίας αυτής συλλογής.

Στη συλλογή συμπεριλαμβάνονται η Marjan Farsad, εξόριστη κι αυτή στον Καναδά, όπως και οι Dang Show από τη νέα σκηνή.

Η σκηνή έτσι αυτή, παρά το ότι αποτελεί σήμερα κυρίως μια σκηνή στην εξορία, δείχνει να είναι ζωντανή και να ακολουθεί παράλληλα και την πολιτιστική αναγέννηση του Ιράν, όσο αυτή επιτρέπεται να ανθίσει στη χώρα της, όσο και τις πολιτικές κινητοποιήσεις που οδήγησαν σε νέες μαζικές διαδηλώσεις το 2019, που συνεχίσθηκαν και το 2020, ενάντια στο θεοκρατικό καθεστώς του Ιράν.

Διάβασε/άκουσε εδώ το πρώτο μέρος

00:00 King Raam feat. Esfand - Robbery
04:09 Kourosh Yaghmaei - Gole Yakh
09:12 Fereydoon Foroughi - Neyaz
13:28 Googoosh - Gol Bi Goldoon
17:50 Marjan Farsad - Khooneye Ma
22:18 Dariush Eghbali - Chesme Man
27:11 King Raam feat. Eendo - The Last Waltz
31:29 Ebrahim Monsefi - Nahang
33:37 King Raam - Ama To Nisti
39:32 King Raam feat. Esfand - Red Light
43:35 Dang Show - Slowly slowly
47:53 King Raam - Gallerygoer (Moozeh - Gard)
51:06 Faramarz Aslani - Ahooye Vahshi
56:46 Fereydoon Foroughi - Zendoon Zel
1:00:59 King Raam - A Dip (Aab Tani)
1:05:17 Googoosh - Hamsafar
1:13:49 King Raam - Without Sleep
1:16:20 Marjan Farsad - Porteghale Man
1:19:44 King Raam feat. Eshand & Sara - The Hunter (Shekarchi)
1:24:41 Farhad Mehrad - Shahbaneh Do
1:29:50 King Raam - The Vulture
1:35:58 Marjan Farsad - Setareh Soheil
1:40:19 King Raam - Closing Credits
1:44:32 Ali Eskandarian - Always
1:48:45 Hypernova - Viva la Resistance (live)