Idiom

Σε αντίθεση με τη μουσική που περιέχει, ο τίτλος αυτού του δίσκου δεν θα μπορούσε να είναι απλούστερος ούτε λιγότερο κρυπτικός. “Idiom” βέβαια, αφού η ίδια η Webber έχει ξεκαθαρίσει πως οι εκτεταμένες, δηλαδή μη συμβατικές, τεχνικές παιξίματος των μουσικών οργάνων που συμμετέχουν στο εγχείρημα συνιστούν γι’ αυτή ένα ιδίωμα, έναν προσωπικό κώδικα αυτοσχεδιασμού, πάνω στον οποίο δουλεύει σκληρά εδώ και χρόνια. Έτσι δηλαδή λέει ότι το αντιλαμβάνεται και θα ήθελε να το δούμε κι εμείς.

Το πετυχαίνει όμως; Το βλέπουμε εμείς το ιδίωμα;

Θα έλεγα σαφώς ναι και μάλιστα σε σημείο που την υπονομεύει κιόλας (θα εξηγήσω τι εννοώ στη συνέχεια).

Εκ πρώτης, ο κώδικας έκφρασης της Anna Webber, μία ενδιαφέρουσα σύμμειξη της chamber jazz με τον κλασικό μινιμαλισμό και τεχνικές αυτοσχεδιασμού, δεν είναι κάτι πρωτάκουστο. Όχι ότι θα της το χρεώσουμε αρνητικά αυτό, ούτως ή άλλως εγώ δεν αποδέχομαι willy-nilly την αυταξία της πρωτοτυπίας, απλώς το λέω γιατί η πρωτοπορία (αυτή μάλιστα, γιατί βέβαια άλλο πρωτοτυπία άλλο πρωτοπορία) του ήχου της δεν έγκειται στο crossover του πράγματος, αλλά στον τρόπο που συνδυάζονται, και με τη βοήθεια των εκτεταμένων τεχνικών, διαφορετικές μουσικές φόρμες για να φτιαχτεί τελικά ένας νέος κλασικισμός με τζαζ υλικά.

Αν όλα αυτά ακούγονται όμορφα και συναρπαστικά και περιπετειώδη και ανορθόδοξα και κάπως σύνθετα και μπερδεμένα είναι επειδή... είναι. Πολύ θα ήθελα να κολλήσω εδώ κάποια ανακουφιστική διαβεβαίωση ότι παρά την πολυπλοκότητά του το “Idiom” θα σας παρασύρει αβίαστα σε μια απολαυστική ακουστική εμπειρία χωρίς να χρειάζεται να προσπαθήσετε, αλλά δεν ισχύει. Χρειάζεται να προσπαθήσετε. Ότι είναι απόλαυση το άλμπουμ είναι αλήθεια βέβαια, αλλά πρέπει να είστε εκεί και τα αυτιά σας ξεκούραστα.

Στον πρώτο δίσκο (ναι είναι και διπλός) ακούμε τη Webber σε σαξόφωνο και φλάουτο, μαζί με τον Matt Mitchell στο πιάνο και τον John Hollenbeck στα ντραμς. Διαβάζω ότι έχουν δουλέψει οκτώ χρόνια ως τρίο και δεν εκπλήσσομαι. Ακούγεται η εξοικείωση και η άνεση που έχουν στη συνεργασία. Το πρώτο μέρος (“Idiom I”) θα μπορούσε να το έχει γράψει και ο Terry Riley, στην πορεία πάντως τα πράγματα παίρνουν μία διαφορετική τροπή. Η τζαζ φόρμα γίνεται πιο εμφανής, οι αυτοσχεδιασμοί - παρά τη φαινομενική τεχνικότητά τους - ακούγονται ορεξάτοι, το φλάουτο είναι διάφανο και κάποιες στιγμές οι τρεις τους ξεφεύγουν σε σχεδόν math / rock in opposition καταστάσεις, χωρίς να έχει ωστόσο ξεχαστεί η βάση του κλασικισμού. Ιδίως το “Idiom III” με το φρενήρες πιάνο του Mitchell προσφέρει μοναδική ευκαιρία να φανταστεί κανείς τι θα συνέβαινε αν μεράκλωναν ο György Ligeti με τον Morton Feldman και το ‘ριχναν στις ροκιές. Συνολικά αυτό το πρώτο μέρος ακούγεται πιο συνεκτικό δημιουργικά και εκτελεστικά και σαφώς πιο ελεύθερο, ίσως λόγω και της απουσίας του μπάσου, αλλά μάλλον είναι και το πιο απαιτητικό για τον ακροατή. Βέβαια με τον καιρό αποκαλύπτει μία παιχνιδιάρικη πλευρά (σε ό,τι με αφορά προσωπικά, achievement unlocked).

Στον δεύτερο δίσκο η Webber πλαισιώνεται από ένα σχήμα 12 ατόμων σε μία αυτοσχεδιαστική σουίτα που αποτελείται από επτά μέρη. Εδώ η Anna μάλλον επιχειρεί μια σύμπλεξη της big band με την chamber music αισθητική και τα καταφέρνει θαυμάσια, καλύπτοντας μάλιστα ένα ακόμα ευρύτερο μουσικό φάσμα, αρκετά πέρα από τη τζαζ και τον μινιμαλισμό. Ο εμπλουτισμός του ήχου με περισσότερα πνευστά (μπάσο, κλαρινέτο, τρομπέτα, κόρνο) και έγχορδα (βιόλα, βιολί, βιολοντσέλο) δίνει τη δυνατότητα για περισσότερους πειραματισμούς στην κλασική ορχηστρική παράδοση, όπως συμβαίνει πχ στο “Movement II”, ενώ το “Movement V” ακολουθεί στα σημεία ambient - drone διαδρομές με τη χρήση ηλεκτρονικών μέσων. Επιπλέον, όμοια με το πρώτο μέρος, έχουμε και τις εκτεταμένες τεχνικές παιξίματος των οργάνων (πνευστά που επίτηδες σε ξεκουφαίνουν, περίεργους αρπισμούς, αναπάντεχους ήχους, ανορθόδοξα πολυφωνικά κόλπα κ.α), που νομίζω ότι σε αυτό το μέρος γίνονται ευκολότερα αισθητές.

Γενικότερα, έχοντας ακούσει πολλές φορές το”Idiom” πλέον, τόσο ως ενιαία οντότητα όσο και χωριστά και μεμονωμένα τους επιμέρους δίσκους, έχω την εντύπωση ότι το δεύτερο μέρος είναι πιο προσβάσιμο, περισσότερο φτιαγμένο για να αρέσει παρά για να δοκιμάσει την αφοσίωσή μας, όπως αντίθετα συμβαίνει με το τρίο που προηγείται. Ωστόσο, η επιλογή να κυκλοφορήσουν οι δύο δίσκοι μαζί καθιστά αυτή την αλληλουχία και ένα παράξενο (και μπαίνω στον πειρασμό να πω και αχρείαστο) brain teaser, ειδικά για τον ανυποψίαστο ακροατή. Ίσως η Webber θέλει να τεντώσει τα αυτιά μας πρώτα στα δύσκολα και στη συνέχεια να μας αποζημιώσει με την πιο κουλαριστή, μαξιμαλιστική προσέγγιση της εκτεταμένης ορχήστρας, ίσως να έχει βυθιστεί τόσο στο ιδίωμά της, στον κώδικα επικοινωνίας που έχει φτιάξει, που να μην συνειδητοποιεί ότι μέχρι να φτάσουμε όλοι οι υπόλοιποι στο τέλος του δεύτερου μέρους είμαστε ένα ράκος βρε Άννα μας. Κερδισμένο ράκος, αλλά ράκος. Και αυτό εννοούσα πριν όταν είπα ότι αυτοϋπονομεύεται. Εδώ έχουμε εμφανώς δύο διακριτές μουσικές οντότητες, που αξίζει να ακουστούν και να εκτιμηθούν αυτοτελώς και πιστεύω ότι θα ήταν καλύτερα να είχαν κυκλοφορήσει ανεξάρτητα. Κρίμα και άδικο γιατί η μουσική τα σπάει και η έμπνευση είναι οργιώδης. Προφανώς με την εξοικείωση το brain teaser λύνεται και μένει η απόλαυση, είπα και πριν ότι achievement unlocked άλλωστε, αλλά η διάρκεια και η απαιτούμενη προσήλωση πρέπει να επισημανθούν.

Κάποιοι είμαστε λιστάκηδες πάντως και οι εγκέφαλοί μας κάνουν τις αξιολογικές κατατάξεις και τα κουμάντα τους αυτόματα. Ακούω και απολαμβάνω το “Idiom” όλη τη χρονιά και αμέσως πλασαρίστηκε πολύ ψηλά στα πρόσφατα αγαπημένα μου - της χρονιάς, των όσων έχω ακούσει γενικότερα, δεν έχει σημασία. Σημασία έχει ότι το ξεχώρισα και ειλικρινά θέλω να σας το προτείνω, και δη επειδή βλέπω ότι δεν έχει γίνει καν αισθητό στα εγχώρια και είναι κρίμα να περνάνε απαρατήρητα τέτοια άλμπουμ, αλλά δεν ξέρω με ποιο τρόπο. Το σίγουρο είναι πως έχουμε μια δημιουργό, νέα και ψημένη μαζί, που, με τις σπουδές της τα βραβεία της τα ωραία της, δεν συμβιβάζεται με τίποτα λιγότερο από βαθιά κατάδυση στη σύγχρονη τζαζ και τον κλασικό ήχο του 20ου και του 21ου αιώνα για να φτιάξει μια νέα γλώσσα μουσικής επικοινωνίας, τη δική της. Πράγματι με το “Idiom”, η Webber μας δείχνει ότι δεν αστειεύεται κι εμένα μ’ αρέσουν οι άνθρωποι που πέφτουν με τα μούτρα στην τέχνη τους. Ανυπομονώ λοιπόν, δεν περιμένω απλά τη συνέχεια. Και έτσι την προτείνω. Έτσι και με μια έντιμη βαθμολογία, γιατί γκρίνιαξα και αρκετά.

Bandcamp