Volute
Αφρικανική kora, περσικό σαντούρι, ηπειρώτικοι και ινδικοί δρόμοι, δυτικά ηλεκτρονικά μαραφέτια. Μουσική/οί που αγνοεί/ούν τα σύνορα και την γεωγραφία... Του Αντώνη Ξαγά
Δεν ξέρω τι λένε οι γεωμέτρες του χρόνου και της ζωής εντός αυτού, η Θεά που αεί γεωμετρεί, οι επιστήμονες με τις θεωρίες τους ή οι φιλόσοφοι με τις ενοράσεις τους, αν έπρεπε να αναπαραστήσω το «χρονικό της ζωής εντός του χρόνου» (παράφραση Χώκινγκ) με ένα σχήμα, τούτο θα ήταν η σπείρα. Κι ας λέει ο λαός ότι η ζωή (σαν το φεγγάρι) κύκλους κάνει, στην πραγματικότητα ποτέ δεν ξαναγυρίζεις στο ίδιο σημείο («ποτέ δεν θα βάλεις τα ποδάρια σου δύο φορές στο ίδιο ποτάμι» θα έλεγε ο θείος Ηράκλειτος), ότι κι αν κάνεις εσύ έχεις αλλάξει, ο χώρος, οι άνθρωποι, ακόμη κι αν μοιάζουν ίδια. Μια σπείρα η οποία μέσα από την περιέλιξη της (περιοδική σαν εκείνη του Αρχιμήδη ή ακανόνιστη) συνδυάζει την επαναληπτικότητα με την κίνηση, την στατικότητα με την μεταβολή (νομίζω δεν είναι περίεργο ότι κι ένα από τα πλέον αγαπημένα μου μουσικά σχήματα φέρει το όνομα… «Σπείρα»).
Κάπως έτσι είναι και η μουσική των Bloom in Dot, του δίδυμου δηλαδή της Έφης Ψιαχούλια (με ειδίκευση πρακτική αλλά και ακαδημαϊκή στην μουσική της βόρειας Ινδίας και του Μαλί, με συμμετοχές σε σχήματα όπως οι Guitakora και οι Naadistan) και του Λεωνίδα Δανέζου (οικείο όνομα στους ρέκτες του ηλεκτρονικού χώρου, ειδικά από τους Alcalica), στον διόλου τυχαία τιτλοδοτημένο τους δίσκο «Volute». Περιελισσόμενη σε επαναληπτικές δομές και αναδιπλούμενη σε αναγνωρίσιμα μοτίβα που έρχονται και επανέρχονται φαινομενικά απαράλλαχτα αλλά και διαφορετικά μέσα στον χρόνο. Μια προσέγγιση τόσο τυπική στους εξωδυτικούς πολιτισμούς οι οποίοι μέσα από τέτοιες διαδρομές επιδιώκουν την έκσταση, την υπέρβαση του εγκόσμιου και την επαφή/μέθεξη με το θείο.
Κora, ngoni, σαντούρι και ηλεκτρονικοί συνθετητές είναι τα μέσα που χρησιμοποιούν για την επίτευξη μιας κατάστασης «electronic meditation» οι Bloom in Dot, μια προσέγγιση η οποία μπορεί να μην είναι πρωτότυπη (ο συνδυασμός δηλαδή ηλεκτρονικών με παραδοσιακά όργανα - με kora, το όργανο που έκανε παγκοσμίως γνωστό ο Toumani Diabaté, τα δείγματα είναι σαφώς λιγότερα, θυμάμαι έτσι πρόχειρα το «Hope» της Björk), εδώ ωστόσο εκδηλώνεται σε ένα δουλεμένο αποτέλεσμα αλληλεπίδρασης (δεν «κόβει» δηλαδή η… μαγιονέζα, ας μου επιτραπεί ο παραλληλισμός) το οποίο γεφυρώνει πολιτισμικές επιρροές σε ένα κορφολόγημα που πιάνει από την Δυτική Αφρική, την Ασία φτάνοντας μέχρι και την… Ήπειρο.
Η όποια καχυποψία που πιθανόν να δημιουργηθεί περί ‘new age’ αποκλίσεων μπορεί να διαλυθεί από το γεγονός ότι το αναλογικό ηλεκτρονικό υπόβαθρο χρωστάει περισσότερο στους Autechre και στην τέκνο κουλτούρα παρά π.χ. στον… Yanni (ακούστε π.χ. το εντροπιακά καταιγιστικό ξέσπασμα στο «Suricata Suricatta»). Κι αν όμως «είμαι ‘new age’ …μην με φοβάσαι». «Το new age ανταποκρινόταν στην πραγματική οδύνη ενός ψυχολογικού, οντολογικού και κοινωνικού διαμελισμού» γράφει υπερασπιστικά ο Μισέλ Ουελμπέκ στα σπουδαία «Στοιχειώδη σωματίδια», μία από τις πλέον αιμάσσουσες λογοτεχνικές ανατομίες ενός κόσμου ο οποίος παλεύει να επανασυνδεθεί με το υπερβατικό, το μυστήριο, το ‘θρησκευτικό’, σε μια απόπειρα επαναμάγευσης ενός στυγνά ορθολογικού και τεχνοκρατικού κόσμου που πιστεύει ότι μπορεί να βρει τις (πάντα επιστημονικές) απαντήσεις και να θεραπεύσει κάθε πρόβλημα (ενώ στην πραγματικότητα κάνει το ακριβώς αντίθετο). Η μουσική μπορεί να αποτελέσει ένα τέτοιο όχημα διαφυγής και έμπνευσης...