Together through life
Προειδοποιώ για να μην παρεξηγηθώ. Δεν πρόκειται να διαβάσετε απ'τη δική μου πένα (ok το δικό μου πληκτρολόγιο) μιαν αντικειμενική κριτική για τον καινούριο δίσκο του Bob Dylan. Nope, όχι, με τίποτα. Όταν έχεις ακούσει κάθε δίσκο του αμέτρητες φορές, όταν έχεις κολυμπήσει στους στίχους του μέχρι να μην αντέχεις άλλο, έχεις χάσει την ευλογία (και κατάρα) της αντικειμενικότητας προ πολλού. Δίκοπο μαχαίρι αυτό όμως αν είναι σωστό ή λάθος θα το διαπιστώσετε παρακάτω.
Υπάρχει μια πολύ όμορφη ρήση του μάγου Γκάνταλφ στον κινηματογραφικό Άρχοντα των Δαχτυλιδιών (θα σας γελάσω αν υπάρχει και στο βιβλίο μιας και το διάβασα πριν από 8 χρόνια) όπου λέει: Οι μάγοι ποτέ δεν αργούν, φτάνουν πάντα στην ώρα τους, την ώρα που εκείνοι θέλουν. Έτσι ακριβώς συμβαίνει και με τον αξιότιμο κύριο Robert Zimmerman. Έρχεται ακριβώς στην ώρα του, την ώρα που εκείνος θέλει. Σε μια εποχή που οι συνομήλικοι του και συνοδοιπόροι μουσικοί αγωνιούν για τον επόμενο δίσκο τους, τα έχουν παρατήσει ή επιβιώνουν μέσω επικήδειων συναυλιών, αυτός είναι πάντα εδώ. Ήταν πάντα εδώ και μέχρι τη στερνή του ανάσα (τουκ τουκ, χτύπα ξύλο) δεν πρόκειται να μην δηλώνει παρόν όποτε ο ίδιος το χρειάζεται.
Το να κάνω σε αυτό το μικρό κείμενο μιαν ανασκόπηση της ιστορίας του Dylan (για να δικαιολογήσω και καλά πως φτάσαμε ως εδώ) μου θυμίζει έκθεση ιδεών στο λύκειο, που έπρεπε να ακολουθήσεις μια συγκεκριμένη φόρμα για να φτάσεις στο κυρίως θέμα. Εγώ θα κάνω ένα μη-λογικό άλμα στο χρόνο (γι' αυτό άλλωστε πάτωσε στην έκθεση στις πανελλήνιες) και θα βρεθώ -τσουουπ- στο 2009. Γιατί έτσι θέλω, πρώτα απ' όλα, να κρίνω το "Together through life", σε σχέση με το σήμερα, με την εποχή που μας παρουσιάζεται. Γιατί μπορεί ο ήχος να μυρίζει ναφθαλίνη, μπορεί και ο ίδιος ο Dylan να μυρίζει έτσι, όμως η φρεσκάδα του μέσα στο πηγάδι της αμερικάνικης μουσικής είναι μπορεί να συγκριθεί μόνο με τις αντίστοιχες δουλειές του Bruce Springsteen. Και ξέρετε γιατί γίνεται αυτό στις σύγχρονες δουλειές και των δύο συγκεκριμένων καλλιτεχνών; Γιατί αρνούνται (τουλάχιστον μουσικά και στιχουργικά) να συμβιβαστούν με οποιαδήποτε μόδα στροβιλίζεται γύρω από κάθε εποχή. Ο δρόμος του Dylan (για να ξαναγίνουμε πιο συγκεκριμένοι) μπορεί να είναι για κάποιους βαρετός, για άλλους αδιάφορος, για πολλούς ξένος... όμως είναι ο Απόλυτα Δικός του Δρόμος. Και δεν έχει σημασία τι λέξεις θα διαλέξουμε για να τον χαρακτηρίσουμε: Ποιητή, τσαρλατάνο, προδότη, ανακύψαντα χριστιανό, ερωτευμένο, θρύλο. Έχει διαλέξει πολύ προσεκτικά το όνομα του από το 1962 ακόμα: Bob Dylan.
Υπάρχει όμως και μια δισκοκριτική που ακόμα δεν την έχω ξεκινήσει. Λοιπόν, όσο απίστευτο κι αν ακούγεται, το "Together through Life" είναι ο πρώτος δίσκος του Bob Dylan που ανεβαίνει ταυτόχρονα στο νο.1 του Βρετανικού και του Αμερικάνικου chart! Είναι αισίως ο 33ος του στουντιακός δίσκος και περιέχει δέκα τραγούδια που μέσες άκρες κινούνται σε αυτόν τον γοητευτικό δρόμο που έχει διαλέξει από το "Love and theft" και μετά: τα blues όπως διαμορφώθηκαν από τα '70's και μετά. Αυτό που φαίνεται σαν μια χαλαρή σύμπραξη μουσικών, μια πρόβα ας πούμε που ηχογραφήθηκε τυχαία, είναι στην πραγματικότητα ένας δίσκος προσεγμένος μέχρι την τελευταία του νότα. Όχι τόσο επειδή η παραγωγή το επιτάσσει αλλά εξαιτίας του ταλέντου των μουσικών που έχει ξεδιαλεγμένους ο Dylan. Εκτός από την μπάντα με την οποία περιοδεύει, έρχονται να δώσουν μια κιθάρα βοηθείας ο πολύς David Hidalgo των Los Lobos και ο Mike Campbell των Heartbreakers του Tom Petty. Ένα ακόμα απροσδόκητο γεγονός είναι πως σε αυτόν τον δίσκο μοιράζεται τους στίχους με τον Robert Hunter των Grateful Dead. Αυτός ίσως, λέω εγώ, είναι ένας από τους λόγους που για πρώτη φορά συναντώ τόσο αδύναμες λέξεις σε τραγούδια του Dylan.
Ο δίσκος ανοίγει με το ένα από τα δύο καλύτερα τραγούδια του δίσκου: το "Beyond here lies nothin'". Η μπαρουτοκαπνισμένη χροιά του Dylan ορμάει στο δωμάτιο για να κάνει την δήλωση που θα συνοδεύσει ολόκληρο το δίσκο (με ελάχιστες εξαιρέσεις) μέχρι το τέλος: " Oh well, I love you pretty baby You're the only love I've ever known". Γιατί αυτό είναι το "Together through life", ένας δίσκος για την παρουσία και την απουσία του έρωτα. Και το καταλαβαίνεις σε κάθε σκέρτσο της φωνής, σε κάθε λυγμό και σε κάθε ειρωνεία. Στίχο προς στίχο, τραγούδι προς τραγούδι. Ταξιδεύεις σε μια ήρεμη θάλασσα και απολαμβάνεις κύματα σαν το "I feel a change comin' on" που σε ξεστρατίζουν κάπως. Όταν θα κατέβεις από το βαρκάκι πιθανότατα θα καταλάβεις πως δεν έκανες και πολύ μεγάλο ταξίδι, όμως όταν θα νιώθεις κουρασμένος θα επιστρέψεις για να επαναλάβεις αυτό το λιλιπούτειο, λυτρωτικό ταξιδάκι. Κάτι σαν τη μουσική του Dylan πενήντα χρόνια τώρα.