Κουστουμάκι
Τα πράγματα σιγά σιγά αποκωδικοποιούνται, ερμηνεύονται κατά το ορθό και μπαίνουν σε μια τάξη και σειρά. Τα πρόωρα συμπεράσματα διαψεύδονται και όσοι τυχόν δεν βιάστηκαν επαληθεύονται. Οι δημιουργοί σπανίως έχουν την γνώση και την υποδομή που νομίζουμε ότι έχουν. Και αυτό ακριβώς είναι που τους κάνει δημιουργούς. Και όχι απλούς δέκτες ή έστω αποτιμητές (λέμε τώρα) της δημιουργίας. Η συσσώρευση πληροφορίας και γνώσης στη μουσική είναι μάλλον εχθρός της ανόθευτης δημιουργίας. Ελάχιστοι μετέτρεψαν την ικανή γνώση σε όπλο δημιουργίας. Εντός συνόρων μόνον ένας, ξέρετε ποιος, φαντάζομαι...
Ο Αλέξανδρος Βούλγαρης στην τελευταία σελίδα του περιοδικού Sonik 4/10 (μας) παρουσιάζει σοκαρισμένος το ντεμπούτο και τελευταίο άλμπουμ των Συνθετικών, κάνοντας λόγο για ένα χαμένο αριστούργημα. Και με μία αυθαίρετη επέκταση του (θεμιτού) ενθουσιασμού του, οριοθετεί αναδρομικά μία (δήθεν) χαμένη γενιά ανεξάρτητων δημιουργών, της οποίας οι κουκίδες πρέπει επιτέλους να ενωθούν για να σχηματιστεί με μαγικό τρόπο η πραγματική εικόνα της μουσικής μας παράδοσης. Χωρίς να αμφισβητώ τις προθέσεις του, δεν μπορώ παρά να επισημάνω τις αιτιάσεις.
Οι ΣΥΝΘΕΤΙΚΟΙ (που βέβαια το άλμπουμ τους δεν είναι δα και τόσο αριστουργηματικό, απλά κινείται σε κάποια χνάρια ελεύθερης δημιουργίας που δίνουν την εντύπωση ότι είναι), οι Ωχρά Σπειροχαίτη, οι Βανδαλούπ, οι Lost Bodies και ασφαλώς οι Χωρίς Περιδέραιο, όπως και τόσοι άλλοι δεν αποτελούν επ' ουδενί "άγνωστη γη". Στη Νορβηγία είχαμε ταξιδέψει περισσότεροι από όσοι το θυμόμαστε πλέον.
Ήταν, είναι και θα είναι (μαζί και αυτοί) το αντίβαρο στην μαζική σαπίλα. Όχι στη σαπίλα του σκυλάδικου, ούτε του λαϊκό pop, ούτε της pop. Στη σαπίλα της σοβαρής εγχώριας μουσικής δημιουργίας, της ποιοτικής, της έντεχνης, αυτής που κόμισε μηνύματα και μελαγχολία. Της σαπίλας που μας κληρονόμησε η μεγάλη παράδοση του πολιτικού τραγουδιού όταν συγκρούστηκε με την ανάγκη για ερωτικό μουχαμπέτι (αυτά τα λέει και ο Ζήλος, τόσο στο ίδιο τεύχος, όσο και εδώ και χρόνια). Οι κάθε λογής ΣΥΝΘΕΤΙΚΟΙ ήταν πάντα εκεί και δεν ήταν μόνοι τους παρά τη γενική εντύπωση που υπάρχει σήμερα. Τελικά φτάσαμε στο σημείο να τους ανακαλύπτουμε μέσα από blog γενναίων νοσταλγών, αλλά δεν είμαι σίγουρος ότι ποτέ δεν είναι αργά.
Κάπως έτσι, αυτό που απ' ότι φαίνεται θα ονομαστεί "το ελληνικό άλμπουμ του The Boy" εμπεριέχει μέσα του σωρεία αντιφάσεων, η οποία μας αφήνει με έκδηλη αγωνία για το αποτέλεσμα στο οποίο θα καταλήξουν.
Τα 90s είχαν ξεκινήσει ιδεοληπτικά με τα Προάστια των Στέρεο Νόβα. Κάπως έτσι έγινε. Οι πόλεις τότε ήτανε τα προσφιλή τοπία λατρείας. Μας καλούσαν να τις βιώσουμε και να χαθούμε στις πλατείες, στα ξημερώματα τους και στις άκρες των δρόμων τους. Πόλεις πραγματικές και πλατείες οικείες. Όχι επιτηδευμένα κινηματογραφικές όπως η Βικτώρια των 80s δια στόματος Βασίλη Παπακωνσταντίνου, που παρά τη μετέπειτα σύγχυση, από τους πρώτους αστικοποίησε προς τις μάζες ηλεκτρικούς ήχους προς ελληνικά πρότυπα, με τρόπο που να μην αφορά μόνο τους Φλου. Οι Socrates μιλούσαν για βουνά και λαγκάδια κι ας περνάει τώρα ο θρύλος τους για ροκ. Μάλλον "άδικη σύμβαση".
Στα 10s δεν υπάρχει σχετικός χώρος. Δεν υπάρχουν πόλεις για να λατρέψεις, χώροι για να σε δεχτούν. Οι δρόμοι γεμίζουν με τους άλλους και διώχνουν τους προηγούμενους. Τα πράγματα αγρίεψαν για τα καλά. Το Αθηνοκεντρικό κατεστημένο της δημιουργίας του Boy, από θέση ισχύος και αδυναμίας παράλληλα, προσφέρεται μόνο για να το φτύσεις. Και έτσι γίνεται. Σε όλους περισσεύει σάλιο.
Συνεχόμενα ανατρέπει τη μουσική του υπόσταση ο Boy, δεν νομίζω όμως ότι πολλοί περίμεναν να ξεκινήσει το νέο του άλμπουμ με ένα πιανιστικό ζεϊμπέκικο. Το 'Αγρίμι' προετοιμάζει για έναν είτε εξαιρετικό, είτε αποτυχημένο ως προς τον σκοπό του δίσκο και αυτή η διττή γεύση θα σου μείνει ως το τέλος. Στο 'Κάποια Εποχή' η μουσική, οι στίχοι και οι ιδέες ακούγονται πραγματικά ζορισμένα. Σαν να έπρεπε να γραφτεί κάτι σώνει και καλά. Αυτή είναι η διάθεση της πρώτης ακρόασης. Θα ακολουθήσει λίγο παρακάτω το 'Ελλάδα' το πιο γραφικό τραγούδι που έδωσε ποτέ ο Βούλγαρης, μια παλινδρόμηση ανάμεσα στον Ελύτη, τον Λαζόπουλο, τον Πανούση και τις πρόσφατες επιστολές του Μίκη Θεοδωράκη προς κάθε ενδιαφερόμενο.
Το 'Κουστουμάκι' ως δίσκος πέρα του αν έχει τελικά ή όχι ενιαίο concept είναι επιβεβλημένο να μην διασπάται σε επιμέρους ακροάσεις. Ενώ επιμεριστικά παρουσιάζεται αδύναμο, ως σύνολο επικεντρώνει σε μία ποίηση που συνειδητά ή μη εκθέτει ανεπανόρθωτα πλέον τους "έντεχνους" που εδώ και είκοσι χρόνια σοδομίζουν το σώμα του ελληνικού στίχου.
Σαφώς αστικός και επίμονα αθηνοκεντρικός λοιπόν και πάλι, ο Βούλγαρης οριοθετεί με ακόμη πιο ορισμένο τρόπο μία σχεδόν χαμένη γενιά, δίχως να χρειάζεται να περιμένει τις εξελίξεις της εργασιακής και οικονομικής βαρβαρότητας που την περιμένουν στη γωνία. Η πραγματική αιτία της απώλειας είναι η πνευματική εξαθλίωση και η οιονεί ποινικοποίηση του πολιτισμού. Σε αυτή τη βάση οι μουσικές φόρμες παύουν να έχουν αυτή τη δήθεν ύστατη αυταξία που τους έχει δοθεί και είναι άσκοπο πλέον να μιλάμε για το ελληνικό, το electro, το punk ή το pop άλμπουμ των Boy. Όλα είναι το ίδιο βάνδαλα ενάντια στον πολτό που καλούνται να αντικαταστήσουν. Όταν αφήνει την Ελλάδα και πιάνει το 'Τσεκούρι' οι δυνάμεις που τον είχαν τραβήξει προς το προφανές απομακρύνονται και αποκαλύπτεται και πάλι το ουσιαστικό του πράγματος.
Κορυφογραμμή του δίσκου το "Είμαι Αυτός", ως φυσική συνέχεια της Please Make Me Dance αισθητικής ακρότητας. Αβαθής γλαφυρότητα - θα το ξαναπώ μέχρι να το χωνέψω- η αμέσως προηγούμενη "Ελλάδα", όπου δεν ξεχωρίζεις αν τα κλισέ αναπαράγονται για να εκτεθούν ή απλώς γιατί εκθέτουν. Παράδοξα ρηχό τραγούδι για τα δεδομένα του, αλλά διασώζεται από μία τελευταία πολλά υποσχόμενη φράση/ προτροπή.
Χωρίς να θέλω να δικαιολογηθώ ή να αποφύγω τεχνηέντως να λάβω θέση, έχω την αίσθηση ότι μόνον ο χρόνος θα αναδείξει τελικά το αν το Κουστουμάκι εγκαινιάζει αρετές ή προμηνύει θύελλες. Προς το παρόν αν είχα στη διάθεση μου αρκετά αντίτυπα ή έστω το ελευθέρας για διακίνηση του link από την Inner Ear θα έστελνα το άλμπουμ σε όλους αυτούς που προ δύο ετών παρουσίασαν την νερόβραστη Νεροποντή του Αλκίνοου Ιωαννίδη ως δήθεν το έργο που θα κόψει την ιστορία του ελληνικού τραγουδιού στα δύο και πάλι μετά τον Μεγάλο Ερωτικό, περιμένοντας να δω ποιες άραγε θα είναι οι αντιδράσεις τους τώρα που ο δυσκοίλιος (ψευδό)ακαδημαϊσμός εξαφανίζεται εν ριπή οφθαλμού από κάποιον που ακόμη ονειρεύεται πως θα εξαφανίσει τους εφιάλτες του.
