Man with a movie camera
Οι μονομανίες δεν κρύβονται...
Οι Cinematic δούλεψαν επιτέλους σαν Cinematic.
Το φρέσκο άλμπουμ τους ήταν η επιρροή για το προηγούμενο!!! Απίστευτο και μάλλον πρώτη φορά καταγράφεται στα χρονικά της μουσικής. Τα πανέμορφα μουσικά τοπία των Cinematic βρίσκουν την φυσική τους θέση και το ταξίδι γίνεται πλέον και οπτικό. Αναγκαστικά με βάζουν στα χωράφια του Κώστα του Καρδερίνη.
Πόρτο 2001. Πολιτιστική πρωτεύουσα της Ευρώπης. Ανάθεση τέλη του 1999 στους Cinematic, να φτιάξουν το soundtrack σ' ένα από τα λιγότερο γνωστά αριστουργήματα της 7ης τέχνης... το "Man with a movie Camera" [1929] του Dziga Vertov. Το έργο άνοιξε τις εκδηλώσεις της πολιτιστικής πρωτεύουσας και έκτοτε παίχτηκε μέχρι και στο φεστιβάλ κινηματογράφου της Κωνσταντινούπολης.
Εδώ να δούμε και την τεράστια διαφορά διαχείρισης σημερινών προτάσεων πολιτισμού [όχι από Άγγλους, Γάλλους, Γερμανούς] αλλά από τους ταπεινούς μεσόγειους Πορτογάλους, σε σύγκριση με τους δικούς μας νεοσυντηρητικούς της αρπαχτής και άλλους πολιτιστικούς τυρέμπορους.
Στο "Man with a movie Camera", ο Vertov χρησιμοποιεί επαναστατικές κινηματογραφικές τεχνικές για να καταγράψει μια συνηθισμένη μέρα στην τότε Σοβιετική Μεγαλούπολη [Μόσχα, Κίεβο, Οδησσός]. Η αφηγηματική γλώσσα του ντοκιμαντέρ είναι πολύ μπροστά για την εποχή της, ένας ύμνος της καθημερινής ζωής στην πόλη, αλλά και της τέχνης της σκηνοθεσίας. Το φιλμ ανοίγει με το μανιφέστο του Vertov [στους υπότιτλους] ότι αυτό που θα δούμε είναι ένα «πείραμα», μια έρευνα για μια «νέα κινηματογραφική γλώσσα, βασισμένη στον διαχωρισμό της από την γλώσσα της λογοτεχνίας και του θεάτρου». Προηγήθηκε το 1922 άλλο μανιφέστο, που κατηγορούσε το τότε Hollywood ότι επιμένει σε κλισέ, αντίγραφα αντιγράφων, ψυχολογικά δράματα, φιλμ που χρωστούσαν την ύπαρξη τους σε διηγήματα και θεατρικούς συμβιβασμούς.
Ο Vertov ήθελε να δημιουργήσει έναν νέο κινηματογράφο που να μην κλέβει από πουθενά, που να εκπορεύεται από την κίνηση των πραγμάτων. Η κάμερα στα χέρια του δεν μένει ποτέ στατική, ταξιδεύει εκεί που δεν μπορούμε να φτάσουμε. Μέσα από συνεχείς εκρήξεις κινηματογραφικών τρικ [αλλαγή ταχύτητας της κάμερας, παράθυρα!, δεξιοτεχνικός χειρισμός του φωτισμού, χρήση πρισματικών φακών, γωνιάσεις, πάγωμα εικόνας, αργή-γρήγορη κίνηση] συν ένα έξοχα δεμένο μοντάζ, πλησιάζει στην απόλυτη κινηματογραφική γλώσσα που είναι άλλωστε και ο σκοπός του. Βοήθησε τότε, με τον τρόπο του, να εδραιωθεί ο κινηματογράφος σαν ανεξάρτητη και νόμιμη μορφή τέχνης.
Ο ρυθμός της ταινίας επιταχύνεται καθώς η πόλη ξυπνά. Οι ρυθμοί της μέρας συνδυάζονται με τον κύκλο της ζωής. Ανέφικτη η περιγραφή του έργου στο σύνολό του. Πρέπει να το δεις [και να το ξαναδείς] για να το εκτιμήσεις στις κρυμμένες λεπτομέρειες του. Ταυτόχρονα αποτελεί ένα δοκίμιο πάνω στην τέχνη της κινηματογράφησης.
68 λεπτά που περιέχουν περισσότερες σκηνές ανά λεπτό από τη μέση κινηματογραφική ταινία του σήμερα. Προς το τέλος η πυκνότητα θυμίζει σύγχρονο μουσικό βιντεοκλίπ [και μιλάμε για το 1929!!!]
Φυσικά το έργο [και γενικά η Ρωσική Πρωτοπορία] κατηγορήθηκε από τους Σταλινικούς για φορμαλισμό. Ότι τοποθετεί την αισθητική προμετωπίδα κι όχι την ιδεολογία.
Ωστόσο ο Vertov ασχολείται με φόρμα και περιεχόμενο. Με την αντιπαράθεση πλάνων, με την επιμέλεια (editing), δημιουργεί νέες ιδέες, νέα μηνύματα, φρέσκες συγκρίσεις, ειρωνεία μέσω της εικόνας.
Το φιλμ του Vertov άλλαξε την ιστορία του κινηματογράφου, εξαντλώντας τις δυνατότητες δημιουργίας του. Κάτι που έμοιαζε σαν εκθαμβωτικό ξεκίνημα, γεμάτο υποσχέσεις στην ουσία ήταν και το τέλος. Αντιπροσωπεύει το απόγειο ενός κινήματος, το διαμάντι μίας εποχής μεγάλων συγκινήσεων και προβληματισμού πάνω στις τέχνες. Σύντομα οι ελπίδες κι ο ενθουσιασμός των πρωτοπόρων θα έσβηναν από την συντηρητικότητα ενός καθεστώτος που υποπτευόταν οτιδήποτε έξω από την νόρμα και τον σοσιαλιστικό ρεαλισμό.
Η πιο κοντινή του σημερινή προσομοίωση είναι το Koyaanisqatsi [1983] του Godfrey Riggio, που επίσης ζωγραφίζει τον καινούριο τεχνολογικό κόσμο.
Οδηγίες για την υφή της μουσικής που θα συνόδευε το φιλμ έγραψε ο ίδιος ο Vertov, που ήταν άλλωστε και μουσικός. Οι Alloy Orchestra τις ακολούθησαν κατά γράμμα. Μουσική για την ταινία έγραψαν κι άλλοι με προτελευταίο τον Michael Nyman.
Και οι Cinematic. Η μουσική τους ακολουθεί τους ρυθμούς της ταινίας ενεργητικά και παθιασμένα. Άλλοτε τζαζ, άλλοτε μπλουζ, άλλοτε μινιμαλιστική με samples βιομηχανικών ήχων, προσθέτει πάντα στην δύναμη της ταινίας.
Ανακάτεμα μουσικών ιδεών από ταινίες των 60ς, Coltrane, Miles Davies, περάσματα χορευτικού groove, σαμπλαρίσματα από τα καλύτερα live-jams που έχουν ποτέ ακουστεί, συνολική δυναμική που τους διαφοροποιεί από το μουσικά κοινότυπο. Γενναιόδωρα προσφέρουν μουσικές γνώσεις και επιρροές εισάγοντας μας σε νέους δρόμους ακρόασης. Φυσικά θα θυμηθείτε τις συνθέσεις του περσινού "Everyday" [χωρίς τις φωνές της Fontella Bass, Roots Manuva], αλλά η ένταση των κομματιών εδώ είναι ανεπανάληπτη. Οι Cinematic Orchestra με τον δικό τους σαρωτικό και ακραία δραματικό τρόπο μας ταξιδεύουν διπλά, βάθος και νόημα αλλά ταυτόχρονα εξωστρέφεια και θετική σκέψη χωρίς να χάνουν σε πνευματικότητα. Απεριόριστος πλούτος μουσικών ιδεών που κάνει κάθε κομμάτι να ακούγεται κλασσικό.
Μια ανάσα καθαρού αέρα σ' ένα ζόρικο περιβάλλον χρυσών μετριοτήτων.
Η κεντρική ιδέα του Jason Swinscoe παραμένει η ίδια: «προσπαθούμε να φτιάξουμε μουσική όχι muzak. Κάτι που μπορεί να σταθεί σε βάθος χρόνου». Στις μέρες μας των ποπ ειδώλων δεν είναι «της μόδας» αυτά τα «βαθυστόχαστα». Μέχρι να γίνεται κανείς γραφικός...
Το DVD που κυκλοφορεί εκτός του φιλμ-ντοκιμαντέρ περιέχει συνέντευξη του Swinscoe, video clip του "All that You Give" με την φωνάρα της Fontella Bass, live των Cinematic 26 λεπτών εκτός των άλλων και του περίφημου "Theme De Yoyo" των Art Ensemble of Chicago κλπ.
Να κάνω και μια πρόταση προς το Φεστιβάλ Κινηματογράφου [αν ακούει κανείς], να παρουσιάσει το "Man with a movie Camera" με τους Cinematic ζωντανά. Ποτέ δεν είναι αργά!
Να μην ξεχνιόμαστε επίσης ότι φτιάξαμε Μουσείο Σύγχρονου Πολιτισμού για να στεγάσουμε την Ρωσική Πρωτοπορία των αρχών του αιώνα (συλλογή Κωστάκη) όπου εντάσσεται αυτό το φιλμ 1000%. Κανονικά θα έπρεπε να το είχαν ήδη αγορασμένο και να κάνουν τακτικές προβολές, αλλά εκεί μάλλον δεν ακούει κανένας.
Το ιδανικό θα ήταν να συνεργαζόταν Μουσείο και Φεστιβάλ για την παρουσίαση μιας σίγουρα πετυχημένης προβολής και συναυλίας...
Anybody there?
DVD άριστα
CD 9
