Spirit
Σε ένα απο τα πιο διάσημα βιβλία ψυχολογίας με τίτλο «Όταν η προφητεία αποτυγχάνει», μια ομάδα ψυχολόγων καταγράφουν την εμπειρία τους από τη διείσδυσή τους σε μια παραθρησκευτική αίρεση. Τα μέλη της αίρεσης πίστευαν ότι οι εξωγήινοι θα κατέστρεφαν τον κόσμο και θα τη γλίτωναν μόνο τα μέλη της αίρεσης γιατί οι εξωγήινοι θα έρχονταν να τους πάρουν λίγο πριν τη μεγάλη καταστροφή. Όταν δεν ήρθε κανένας εξωγήινος να τους πάρει και όταν δεν έγινε καμία καταστροφή, τα μέλη της αίρεσης άρχισαν να πιστεύουν κάτι διαφορετικό: όχι ότι η αρχική τους πεποίθηση ήταν λάθος, αλλά ότι οι εξωγήινοι είχαν αλλάξει γνώμη. Σε όρους ψυχολογίας πρόκειται για μια περίπτωση «γνωστικής ασυμφωνίας» - όταν ένα γεγονός διαψεύδει κάτι που πιστεύεις, οπότε αναγκάζεσαι να προσαρμοστείς αλλάζοντας πεποιθήσεις οι οποίες δεν είναι αναγκαστικά πιο έγκυρες από τις προηγούμενες που διαψεύσθηκαν.
Το συγκεκριμένο έργο το έχω προσωπικά δει πολλές φορές μιας και παιζόταν μέσα στο ίδιο μου το σπίτι περίπου κάθε 1 με 2 χρόνια, και πιο συγκεκριμένα κάθε φορά που θα έβγαζε νέο δίσκο ο Βασίλης Παπακωνσταντίνου από τις αρχές της δεκαετίας του 90 και μετά. Ο αδερφός μου θα αγόραζε το δίσκο την πρώτη μέρα κυκλοφορίας (έχοντας ζαλίσει τους υπαλλήλους του Metropolis για κάμποσες μέρες πριν με το να ρωτάει συνέχεια αν έχει βγει), θα ερχόταν σπίτι κρατώντας το album με την ίδια περηφάνεια που θα κράταγε το χρυσό μετάλλιο αν επέστρεφε νικητής από ολυμπιακούς αγώνες, θα κλεινόταν στο δωμάτιό του και μετά από 45-50 λεπτά θα έβγαινε και θα μου έλεγε: «Καλά μιλάμε, είναι το καλύτερό του από την εποχή της Διαίρεσης». Ακόμα και σήμερα νομίζω ότι δεν μπορεί να παραδεχτεί ότι ο Βασίλης έχει κυκλοφορήσει κακό δίσκο.
Κάτι παρόμοιο συμβαίνει και με το “Spirit” των Depeche Mode. Το αντικειμενικό γεγονός είναι ότι ο δίσκος είναι για περίπου 3 με 4 στα 10, αλλά η γνωστική ασυμφωνία δεν μας επιτρέπει να το παραδεχτούμε (όσους θέλαμε πραγματικά να βγει ένα καινούριο album των Depeche Mode και να τα σαρώσει όλα). Έτσι λέμε κάτι σαν «είναι το καλύτερό τους από το Songs of Faith and Devotion» (δεν είναι) ή ότι «ξαναβρήκαν τη φόρμα τους» (δεν την ξαναβρήκαν) ή ότι το album είναι για 6 στα 10.
