Troubles

Αυτό το αέναο, διαχρονικό πέρα-δώθε των μουσικών επιρροών είναι μια πολύ γοητευτική ιστορία. Eν αρχή ην οι μαύροι σκλάβοι που κουβάλησαν τις μουσικές τους στην Αμερική και στις Αντίλλες, δημιουργώντας τα blues και την jazz. Στη συνέχεια, οι Αφρικανοί οι οποίοι, ακούγοντας τους ραδιοφωνικούς σταθμούς και τους δίσκους των "αφρο-αμερικανών" μουσικών, άρχισαν να ενσωματώνουν το rock'n'roll /rhythm'n'blues και τη soul στα τοπικά ιδιώματα. Αποτέλεσμα: η αναγέννηση της σύγχρονης αφρικάνικης μουσικής με το highlife, το juju, το makossa, την township pop, το afrobeat (Σημ. σύγχρονη λέγοντας εννοούμε τη μουσική που άνθισε από τη δεκαετία του '60 και μετά. Το φαινόμενο δεν μπορεί να διαχωριστεί από την κατάρρευση της αποικιοκρατίας την περίοδο εκείνη, και τον συνακόλουθο προσωρινό εκδημοκρατισμό των νέο-απελευθερωμένων χωρών). Μια εικοσαετία αργότερα (κι αφού αφήσουμε απέξω τον Paul Simon και τoν Peter Gabriel για λόγους συντομίας), βλέπουμε τον Ry Cooder και τον Taj Mahal να τζαμάρουν στο Μάλι δίπλα στον αφρικανό σούπερ-σταρ Ali Farka Toure - και ο κύκλος των επιρροών ξανανοίγει.

Τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά, φυσικά. Η έκρηξη της world music τη δεκαετία του '80 δεν ήταν μια αθώα κίνηση της μουσικής βιομηχανίας. Ωστόσο, όταν καταλάγιασε ο ενθουσιασμός και οι αντίστοιχες αντεγκλήσεις περί ληστείας της παράδοσης ή ξεπουλήματος των αφρικανών σούπερ-σταρ, όσοι ενδιαφέρονταν αληθινά για τα αφρικάνικα μουσικά ιδιώματα, συνέχισαν το δημιουργικό τους ταξίδι χωρίς φανφάρες και φιλανθρωπικά άλλοθι.

Κι εδώ φτάνουμε στους Dirtmusic. Ο όρος προέρχεται από το ομώνυμο μυθιστόρημα του Αυστραλού Tim Winan και σημαίνει οποιαδήποτε μουσική μπορεί να παίξει κανείς καθισμένος στη βεράντα του. Χωρίς ηλεκτρισμό. Μακριά από digital λουστραρίσματα. Σοφή επιλογή για τρεις εκπροσώπους του ανεξάρτητου ήχου: τον Hugo Race, τον Chris Eckman και τον Chris Brokaw, οι οποίοι συναντήθηκαν το 2007 λόγω της συνύπαρξής τους στην Glitterhouse Records, κυρίως όμως εξαιτίας της κοινής αισθητικής τους. Κι ενώ το πρώτο τους άλμπουμ με τίτλο το όνομά τους περιείχε ταξιδιάρικα τραγούδια, απ' αυτά που ανακαλούν εικόνες σκονισμένων αμερικάνικων τοπίων και αχανών αυστραλέζικων εκτάσεων, το επόμενο (ΒΚΟ, 2010) ηχογραφήθηκε σε συνεργασία με τους Τουαρέγκ Tamikrest (με τους οποίους γνωρίστηκαν το 2008 στο Φεστιβάλ της Ερήμου, στο Μάλι).

Τον Σεπτέμβριο του 2012 (κι ενώ ο Brοkaw χάθηκε κάπου στη διαδρομή, ασχολούμενος με τα προσωπικά του άλμπουμ), οι Eckman & Race διάλεξαν ένα στούντιο του Μπαμακό και μια πλειάδα μεγάλων ονομάτων της μαλινέζικης μουσικής για να γράψουν τον καινούργιο τους δίσκο. Ένα δίσκο με τίτλο Troubles, αφού γράφτηκε την περίοδο της πολιτικής κρίσης που έφερε τους ισλαμιστές προ των πυλών, και μαζί τους την απαγόρευση της μουσικής του Ali Farka Toure και του Salif Keita (οι καλοί μουσουλμάνοι δεν ακούνε μουσική και η επιρροή της Αλ-Κάιντα εξαπλώνεται ραγδαία - γιατί, άραγε; - στην ευρύτερη περιοχή).

Είναι δύσκολο να περιγράψει κανείς με λόγια τα πλούσια, ποικίλα και αντιφατικά εκ πρώτης όψεως ηχοτοπία του άλμπουμ. Ας δοκιμάσουμε: αφρικάνικα grooves (αχ αυτές οι κιθάρες!), σκοτεινά σύγχρονα blues και αμυδρά rock αποχρώσεις, διακριτικό dub, η αύρα του Fela Kuti διαπερνάει το σύνολο. Πάνω απ' όλα αυτά, τα φωνητικά της αφρόκρεμας της μαλινέζικης μουσικής: ο νεαρός Ben Zabo και ο (θεωρούμενος διάδοχος του Ali Farka Toure) Samba Toure, η Virginie Dembele (συνεργάτιδα της Rokia Traore) και η Aminata Wassidje Traore, εκτός άλλων.

Τα διαμάντια του δίσκου: το Chicken Scratch της εισαγωγής, όπου η υποβλητική αφήγηση του Race εναλλάσσεται με τα λαρυγγικά φωνητικά του Ben Zabo (και μια μικρή απορία: ο τίτλος έχει κάποια σχέση με το ομώνυμο μουσικό ιδίωμα της Αριζόνας;) Το La Paix με την καταπληκτική Aminata Wassidje Traore (συνοδεύεται από βίντεο με σκηνές από τις ηχογραφήσεις στο στούντιο). Το dub-best The Big Bend, το οποίο συνδυάζει ιδανικά την ροκίζουσα ηλεκτρική κιθάρα με τα κρουστά - ντραμς & balafon, και κλείνει με τα "ψυχεδελικά" φωνητικά της Ibrahima Diouf. Το Up to us, όπου η φωνή του Race δένει μαγικά με την κιθάρα του Eckman και το balafon του Kassim Keita. Στο σαμανικό Troubles, το οποίο μου θύμισε τελετές βουντού, τη Νέα Ορλεάνη και τον Dr John, ο Eckman ακούγεται δυσοίωνος και "αποκαλυπτικός". Τέλος, στο God is a mystery κυριαρχεί η υποβλητική φωνή του Zoumana Tereta, ο οποίος συνοδεύει το τραγούδι του με το παραδοσιακό αφρικάνικο μονόχορδο soku. Οι στίχοι διηγούνται ιστορίες πολέμου και ειρήνης στα αγγλικά και σε διαλέκτους της Δυτικής Αφρικής (Songhai, Bambara, Tamasheq).

Στο Troubles βρήκα το ιδανικό soundtrack του φετινού καλοκαιριού. Και μου επιβεβαιώνει την αίσθηση ότι οι πιο συναρπαστικές συναυλίες του περασμένου χειμώνα στην Αθήνα, ήταν οι εμφανίσεις του Hugo Race και του Chris Eckman. Εν αναμονή της συνέχειας του Troubles η οποία έχει ανακοινωθεί για το 2014, βάζω ένα: