30

Δεν ξέρω τι κατανοεί το απόλυτα νεαρό ακροατήριο του σήμερα από όσα γράφει ο Μίλτος Τσίπτσιος στο εξαιρετικό πρόσφατο αφιέρωμα του στους Subhumans περί της εκ των έσω πολεμικής που δέχτηκαν ως δήθεν αρνητές και προδότες της D.I.Y. αφοσίωσης, όπως με απόλυτα ορθόδοξο τρόπο την όρισαν στην πρώτη περίοδο της μπάντας. Προφανώς όσα θα κατανοήσει και αν αυτή η παρουσίαση αλωθεί στην συγκλονιστική πίστη των The Ex στο πραγματικά ανεξάρτητο ήθος δημιουργίας και σκέψης, από την πρώτη μέχρι την τελευταία μέρα της ύπαρξης τους (που ευτυχώς ακόμη δεν ήρθε). Κατά τα άλλα οι Ολλανδοί punksters είναι μικρότεροι μου κατά ένα χρόνο, αλλά "κέρδιζαν χρονιά" και ήμασταν μαζί στο σχολείο, οπότε θεωρητικά δικαιούμαι να μιλήσω για αυτούς.

Μία και μοναδική φορά τους είδα ζωντανά. Όχι με τους Γενιά του Χάους στο Ρόδον, ούτε στις πιο πρόσφατες εμφανίσεις τους στο Ξυλουργείο, μετά το Χάος Των Zounds, αλλά σε μία προχωρημένης μορφής κατάληψη (centro sociale) της Ρώμης πριν μία δεκαετία ακριβώς. Τους σαπόρταρε το πιο αδικημένο γκρουπ αυτής της δεκαετίας, οι Ιταλοί τζαζοπάνκηδες Zu, που, στα πρώτα τους βήματα τότε, κυριολεκτικά "έβραζαν" από άναρχη μουσική σκέψη, ηλεκτρισμένη εκτελεστική ικανότητα και τάση ανατροπής των ήχων που μας χαϊδεύουν τα αυτιά.

Κι όμως... οι "εικοσάρηδες" τότε The Ex τους πήραν και τους σήκωσαν, με μία εμφάνιση και έναν ήχο στα όρια του ενοχλητικού ροκ και της διάλυσης αυτού, που όπως σε κάθε ζωντανή ή ηχογραφημένη συνάντηση μαζί τους σε αφήνει με το αιώνια αναπάντητο ερώτημα "γιατί οι The Ex δεν είναι το μεγαλύτερο συγκρότημα στον κόσμο;". Ή έστω "γιατί το νηπιαγωγείο των Sonic Youth τους "στερεί" όλα τα credits που τους αξίζουν όλα αυτά τα χρόνια.

Η σύγκριση με τους SY ίσως να είναι άστοχη, όπως άστοχο είναι να παρουσιάζονται ως το ευρωπαϊκό αντίστοιχο των Fugazi. Η ειδοποιός διαφορά και με αυτούς και με κάθε άλλον εν δυνάμει συνοδοιπόρο τους, είναι η ιδιόμορφη μουσικότητα των Ολλανδών, που είτε έχει ως αφετηρία τη νεανίζουσα ορμή του punk, είτε κομίζει το ελεύθερο πνεύμα του ήχου της Αφρικής, τελικά είναι απόλυτα δική τους, σε σημείο που να ακούγεται σαν να φτιάχτηκε αποκλειστικά για αυτούς, άντε και τους οπαδούς τους. Οι The Ex τραγουδούν αιώνιες ιστορίες για την απελευθέρωση, η ίδια η μουσική τους όμως είναι που οριστικά πείθει για το στίγμα της ελεύθερης δημιουργίας, το οποίο πραγματικά κατέκτησαν, θυσιάζοντας οτιδήποτε θα μπορούσε να τους καταστήσει πραγματικά συγκρίσιμο μέγεθος με τους SY, τους Fugazi... ή τους sold out but not enough Chumbawamba.

Την ίδια τη διαδικασία εξέλιξης και πρόοδου του συγκροτήματος από το "αχανές" στο ουσιαστικά χαώδες, την αναλύει ικανά και ουσιαστικά ο John Corbett στα liner notes, αυτής της καταπληκτικής συλλογής, που αν δεν πέσατε όντως τυχαία πάνω της, θα σας οδηγήσει αναπόφευκτα στο να εξαντλήσετε ολάκερη την αχανή τους δισκογραφία. Στα εικοσιέξι (+7 στα cd) συνολικά τραγούδια (δε λείπει μάλλον κανένα από τα "σπουδαία") γίνεται πλήρως κατανοητό πώς αυτή η μπάντα κατάφερε να ανταπεξέλθει σε ισοδύναμες απαιτήσεις για άναρχη μουσική σκέψη και πατενταρισμένα εναλλακτικές κιθάρες, ώστε τελικά να μην καταντήσει ούτε απροσπέλαστη, αλλά ούτε και γραφική.

Στο εσωτερικό υπάρχει επιμελής κατάλογος με όλα τα κατά καιρούς μέλη του συγκροτήματος- σφιχτής κολλεκτίβας, αλλά και στατιστικά στοιχεία για το πόσες εμφανίσεις έχουν σε κάθε χώρα, σε κάθε πόλη, με ποια συγκροτήματα κ.λ.π. Σχεδόν συγκινήθηκα που εκτός Ολλανδίας οι Zu εμφανίστηκαν μαζί τους μία φορά περισσότερη από ότι οι Chumbawamba και έτσι διατηρούν την πρωτοκαθεδρία με 39 κοινές εμφανίσεις.

Στο επίπεδο της ιστορικής ταυτότητας είναι οι Wipers. Σε αυτό του ικανού παρόντος οι Notwist. Αλλά στο πιο ουσιαστικό από όλα, που καθορίζει την άρνηση για εξέλιξη βάσει εξωτερικών ερεθισμάτων και απαιτήσεων και υπαγορεύει την όποια πρόοδο βάσει ενός απομονωτικού εσωτερικού κριτηρίου, που τελικά καταλήγει ορθό στη βραδύτητα του, οι Ολλανδοί The Ex είναι το συγκρότημα που ταυτίζεται περισσότερο με το site που διαβάζετε αυτήν εδώ τη στιγμή και τα τελευταία δέκα χρόνια. Κοινώς με αυτοτροφοδοτούμενο τρόπο επιδιώκουμε αμφότεροι είτε την κριτική, είτε τη δημιουργική συνεισφορά, απευθυνόμενοι σε όσους πραγματικά την αποζητούν, χωρίς να τους κυνηγάμε και από πίσω.