Ici Le Jour (A Tout Enseveli)

Υπάρχει ένα πολύ αστείο (αλλά και με ουσία) βιβλίο του Άγγλου Stephen Clark το οποίο φέρει τον τίτλο "1000 χρόνια ενοχλώντας τους Γάλλους" -η πρόχειρη μετάφραση δική μου, δεν υπάρχει στα ελληνικά- το οποίο ασχολείται με τη μακραίωνη σχέση άσπονδου γείτονα μεταξύ των δύο λαών. Υπερβολές και κακίες πάντως, πολιτισμικές γέφυρες πάντοτε υπήρχαν και ανταλλαγές και ότι άλλο, είναι και σύμμαχοι, είναι αμφότεροι στην Ε.Ε. (μέχρι νεοτέρας) και ορίστε, κι ένα από τα καλύτερα σύγχρονα γαλλικά συγκροτήματα έχει εμπνευστεί το όνομά του από έναν παλιό ποιητή Άγγλο, τον Thomas Chatterton, αν έχετε επισκεφτεί την Tate μπορεί να έχετε δει το πορτρέτο που του είχε φτιάξει ο σπουδαίος Henry Wallis, δεν είναι βέβαια από εκείνα που θα θέλατε πολύ να σας φιλοτεχνήσουν, λέγεται "Ο θάνατος του Thomas Chatterton", ζωγραφίστηκε υπό την άρρωστα ρομαντική γοητεία που ασκεί ο πρόωρος νεανικός θάνατος, ο ποιητής πέθανε σαν τον ταχυδρόμο στα 17 του χρόνια και μάλιστα από δηλητήριο αρσενικό (και ουχί ...θηλυκό) που του το έδωσε ο ...ίδιος. Έχω πάντως την υποψία (σχεδόν βεβαιότητα) ότι το όνομα του ποιητή έφτασε στα αυτιά του συγκροτήματος με γαλλική διαμεσολάβηση, "Chatterton" λεγόταν ένα περίφημο τραγούδι του Serge (ένας είναι ο Serge!), το οποίο αφού απαριθμούσε διάφορους διάσημους αυτόχειρες "ο Νίτσε αυτοκτόνησε, ο Δημοσθένης αυτοκτόνησε, κλπ κλπ" για να καταλήξει αισιόδοξα "κι εγώ δεν αισθάνομαι και πολύ καλά τελευταία".

Διαβασμένα παιδιά είναι λοιπόν τούτα εδώ και δεν το κρύβουν, οι Feu! Chatterton, εκ Παρισίων ορμώμενοι, εκεί όπου φτιάχτηκαν το 2011, για χρόνια έχτιζαν γερές βάσεις και όνομα στις συναυλίες, τον δε δίσκο τους τον περίμεναν πολλοί (και πολύ) στην πατρίδα τους, η αναμονή ανταμείφθηκε με έναν δίσκο ωραίο και διπλό και μπαμπάτσικο (ίσως κάπως παραπάνω απ' ότι χρειαζόταν). Ο τραγουδιστής και δημιουργικός τους εγκέφαλος ο Arthur Teboul, είναι ένας μουστακαλής με φωνή που μοιάζει κάπως με Charles Aznavour, ο οποίος έχει εμμονή με τον 19ο αιώνα και τους καταραμένους δανδήδες του (τους χίπστερ της εποχής;). Και όχι μόνο, ο δίσκος βρίθει λογοτεχνικών αναφορών, από τον Μπωντλέρ και τον Μπαλζάκ έως τον Σαίξπηρ και την ελληνική μυθολογία, αναφορές περασμένες πάντως μέσα από ένα ισχυρό προσωπικό φίλτρο με ματιά στο σήμερα (υπάρχει π.χ. ένα πολύ όμορφο τραγούδι αφιερωμένο σε εκείνο το άδοξο ναυάγιο του πλοίου Κόστα Κονκόρντια το 2012), εκφρασμένες απαιτητικά, με πολλές μεταφορές και σχήματα λόγου, γενικά είναι ένας δίσκος ο οποίος μπορεί να βοηθήσει όσους προετοιμάζονται να δώσουν για το ...Sorbonne.

Την είχε εξ από ανέκαθεν (sic) την προτεραιότητα ο λόγος στο ...καλό γαλλικό τραγούδι, το chanson, τούτο το καθοριστικά συστατικό στοιχείο της γαλλικής ταυτότητας (σχεδόν όσο η πρωινή φρεσκοψημένη ...μπαγκέτα). Ποτέ δεν περιορίστηκε σε μια απλή θεραπαινίδα της μουσικής, από εκείνα τα παμπάλαια χρόνια των τροβαδούρων, των virelai και των μαδριγαλίων μέχρι τους Brel και Brassens και Serge, το νήμα είναι διακριτό και διόλου φαντασιακό. Και Feu! Chatterton, σε τούτη την παράδοση ακουμπούν και αυτοί, όλοι οι μνημονευθέντες μεγάλοι ρίχνουν τη βαριά σκιά τους στο "Ici Le Jour (A Tout Enseveli)".

Κι όμως, δεν έχουμε να κάνουμε με έναν απλό δίσκο γαλλικού chanson, κάτι τέτοιο όσο ευπρόσδεκτο κι αν ήταν, θα είχε τα όριά του. Εν προκειμένω αυτά είναι μόνο η αφετηρία. Τα ενδιαφέροντα στην τέχνη ξεκινούν στις οριακές συναντήσεις, συντήξεις, ακόμη και αμφισβητήσεις. Όσο λοιπόν κι αν αρδεύεται από τον γαλλικό ρομαντισμό ο δίσκος, έχει συγχρόνως ανοιχτό κι ένα κανάλι προς το "ξενόφερτο" σύγχρονο ροκ (με την πολύ ευρεία του έννοια). Κάπου διάβασα ότι πρόκειται για την μουσική την οποία θα έγραφε ο Ρεμπώ αν είχε ακούσει Pink Floyd και Arcade Fire. Κι ένα σωρό άλλα πράγματα θα προσέθετα, ο δίσκος είναι ένα pot au feu επιρροών, η χαρά του μουσικογραφιά να ψάχνει και να (μην) βρίσκει, υπάρχουν άφθονες πινελιές από μια πλειάδα πηγών, ένα ωραίο βαλσάκι εδώ, τζαζ νύξεις παρακάτω, και κράουτ (όχι που θα έλειπε), και σύνθια να αιωρούνται στην ατμόσφαιρα, να το πούμε όλο αυτό "progressive pop"; Μολαταύτα όλη αυτή η ποικιλομορφία είναι αρθρωμένη σε έναν στέρεο κεντρικό κορμό, δεν είναι ατάκτως και επιδεικτικά ερριμμένη (αν και μια επιτήδευση δεν λείπει όσο να 'ναι) και εκδηλώνεται και σε κάμποσα σπουδαία τραγούδια, σαν το "La Mort Dans La Pinede" με την ελαφρά ποστ πανκ μελαγχολία του, και πάνω απ' όλα στο θαυμάσιο "Les camelias", μία μπαλάντα μεγάλης μελωδικής έντασης με την αύρα εκείνων των εν τω γεννάσθαι διαχρονικών της δεκαετίας του '70, τότε που η κιθάρα κελαηδούσε στα λυρικά σόλα.

Αν ο δίσκος ήταν κάπως πιο σφικτός και οικονομικός (αχρείαστη προσθήκη μου μοιάζει το κοντά δεκαπεντάλεπτο "Bic Medium", όπου σε γνήσιο progressive στυλ επανέρχονται και μερικά ήδη παιγμένα θέματα), θα μιλούσαμε για κάτι ακόμη πιο σπουδαίο. Αλλά δεν πειράζει, όπως λέει κι ένας άλλος μεγάλος ποιητής, δεν τον αναφέρουν αλλά πιστεύω δεν τον αγνοούν, "εδώ που έφθασες, λίγο δεν είναι, τόσο που έκαμες, μεγάλη δόξα".