Έξω

Ανήκοντας στη διασκεδαστικά γενικότατη κατηγορία των ανθρώπων που "ακούνε ξένα", έχω μετρημένες στα δάκτυλα, μα έμμονες, αδυναμίες σε έλληνες μουσικούς. Ένας από αυτούς είναι και ο Φοίβος Δεληβοριάς. Έχοντας λιώσει τους δύο προηγούμενους δίσκους του 'Χάλια' και 'Καθρέφτης', περίμενα πώς και πώς την τελευταία και πέμπτη στην ουσία δουλειά του, το 'Έξω'. Και για όσους θεωρούν την κριτική μιας δηλωμένης fan δώρον άδωρον, θα πρέπει να τους πω ότι: α. το καλό σε αυτήν την περίπτωση είναι ότι ο πήχης μπαίνει πολύ ψηλά και β. ο Φοίβος είναι κατά βάθος μια 'love or hate' κατάσταση, οπότε καλύτερα να αφήσουμε τα όπλα και να τον περιλάβουμε με τα τριαντάφυλλα.

Ο Φοίβος, λοιπόν, είναι μια sui generis περίπτωση τραγουδοποιού, που δεν κατατάσσεται εύκολα σε συγκεκριμένη μουσική κατηγορία, αλλά έχει δημιουργήσει το δικό του προσωπικό ύφος, μαζί με ένα πιστό crossover κοινό. Όπως έχει ήδη αποδείξει με τις προηγούμενες δουλειές του, με το συνδυασμό 'όμορφες μελωδίες-περίτεχνοι στίχοι-υπέροχη φωνή' καταφέρνει να φτιάχνει, με μια δυναμική απλοϊκότητα, μικρά αριστουργήματα. Περιδιαβαίνοντας άφοβα από διάφορα, ετερόκλητα μεταξύ τους ηχητικά μονοπάτια, αντικατοπτρίζει τα εναλλασσόμενα και άρρηκτα δεμένα μεταξύ τους στοιχεία του ψυχισμού μας, δημιουργώντας ένα επιφανειακά αντιφατικό, μα ιδανικά ισορροπημένο, κολάζ λέξεων, μουσικών και συναισθημάτων. Ματζόρε τραγούδια, απαραίτητο αντίβαρο για να ξεγυμνωθούν στα αυτιά μας οι μελαγχολικές και βαθειά προσωπικές μπαλάντες του - το αέναο πέρα δώθε μεταξύ χαρούμενης ξεγνοιασιάς και εσωτερικής βασανιστικής πάλης.

Σε αυτόν το δρόμο που έχει ήδη διαμορφώσει η τραγουδοποιΐα του Φοίβου Δεληβοριά κινείται με συνέπεια και το 'Έξω'. Με τραγούδια κεφάτα, τραγούδια της θλίψης, μα πάνω από όλα προσεγμένα στη λεπτομέρειά τους, μας ταξιδεύει στο γνώριμο κόσμο του. Αραδιάζοντας μελοποιημένες στιγμές της ζωής του από τα τρία χρόνια που ακολούθησαν τον 'Καθρέφτη', με όσα κυνηγά να του φεύγουν και πάλι κάπου στη στροφή. Με αυτή τη γλυκόπικρη αίσθηση του 'τα έχω όλα-δεν έχω τίποτα' έρχεται να σκαλίσει τα πιο ενδόμυχα συναισθήματα και να μας κερδίσει με τη λυτρωτική αλήθεια των κοινών βιωμάτων μας. Δύναμη που σαρώνει τις επιμέρους αδυναμίες και υψώνει το έργο του σε θέση ξεχωριστή και περίοπτη.

Στην αρχή του δίσκου -για να προσγειωθούμε τώρα στα technicalities- το 'Πινέλο' ξενίζει με τη γηπεδική του διάθεση και τους κατά βάση ρηχούς στίχους του, το σώζουν όμως -οριακά- τα μουσικά του γυρίσματα και η διάχυτη ευθυμική του αυτοπεποίθηση. Με το 'Αδιάκοπα' όμως ο Φοίβος με καθησυχάζει, καλωσορίζοντάς με στον τόσο οικείο μου (Δελη)βόρειο κόσμο, κεντώντας με μεταφυσική κλωστή τις αδιάκοπες βόλτες μας στη Σίβηρη. Κατόπιν, δυνατές κιθάρες και γρήγορα ντραμς με ταξιδεύουν στην 'Πέρα Χώρα' των άπειρων Θέλω και των καθόλου Πρέπει, ενώ στον 'Προορισμό' τα όργανα υποχωρούν σε μια αιθέρια μελωδία, με το μελαγχολικό λυρισμό του Νίκου Παπάζογλου να αιωρείται στην ατμόσφαιρα.

Το 'Σουξέ της Έλσας' αρχίζει με γιοκαρίνιες προθέσεις, ο Φοίβος όμως δεν καταφέρνει να πάρει τον εαυτό του εντελώς στα ασόβαρα, με αποτέλεσμα μια άνιση απόπειρα χαβαλέ ('φίλε φυλάξου απ' τα σουξέ': σοφή ρήση του μέγιστου Γιοκαρίνη - μεγάλη η χάρη του). Με το 'Λέξεις' το κλίμα αλλάζει και πάλι, υποβλητικό τόσο σε μουσική όσο και σε νόημα, ενώ το 'Και του χρόνου' -χαρούμενο sequel στα 'Χριστούγεννα' του 'Καθρέφτη'- μας χαρίζει ένα ψυχικά ξεσηκωτικό τραγούδι - ένα από τα δυνατά χαρτιά του δίσκου, που όμως δεν ευνοείται από τη χρονική συγκυρία των καυσώνων του Μάη.

Με το 'Τσιτσάνης 1983' ο Φοίβος ακολουθεί την παράδοση των διασκευών - ελληνικού τραγουδιού αυτή τη φορά, κάνοντας τη φράση 'τα ρεμπέτικα είναι τα ελληνικά μπλουζ', πράξη. Στη 'Δισκογραφική' ανάβει και πάλι το κεράκι του στο εικονοστάσι του έντεχνου (νισάφι πια με αυτό το τάμα...), ενώ στο 'Κ-13' περιμένει να μας τσακώσει με τις περίεργες μουσικές διαδρομές του και μια μπλαζέ φωνή αλά Δήμος Μούτσης στο greek erotica session των video clubs (...opws ameriki!). Κι εκεί που μετά το ανάλαφρο και συνεπέστατο στιχουργικά 'Ο.Κ.' περιμένεις το 'Το καλοκαίρι θα 'ρθει' να ρίξει απλά την αυλαία, εκεί παραφυλάει το μακράν καλύτερο τραγούδι του δίσκου: Στον απλοϊκά οδυνηρό δρόμο που χάραξε πριν 12 χρόνια η 'Κική', μια αφόρητα μελωδική, προχειροπαιγμένη από τον ίδιο μπαλάντα, που μας ματώνει την καρδιά και μας αφήνει λαβωμένους κι απόλυτα εθισμένους στη μουσική του.

Συνοδευμένο από booklet με 13 εικαστικά έργα φτιαγμένα ειδικά για τα τραγούδια του, το 'Έξω' αποτελεί μια πολύ προσεγμένη κι έντιμη δουλειά, αντίστοιχη του επιπέδου του ταλαντούχου τραγουδοποιού. Νομίζω, όμως, ότι θα ήταν καλύτερα αν τα τραγούδια ήταν 10 αντί για 12: το σύνολο θα ήταν πιο δεμένο και κάποιες αδύναμες στιγμές θα απουσίαζαν.

Κι αν τα παραπάνω φανερώθηκαν στις πρώτες ακροάσεις, είναι πολύ περισσότερα αυτά που περιμένουν να ανακαλυφθούν τον καιρό που θα ακολουθήσει μέχρι την επόμενη δουλειά του (εδώ μετά από τρία χρόνια ακροάσεων του 'Καθρέφτη' κι ακόμη γνωρίζω νέες συγκινήσεις). Γιατί ο Φοίβος Δεληβοριάς έχει επαρκή καλλιτεχνική σιγουριά, που του επιτρέπει να μη βιάζεται να κυκλοφορήσει νέους δίσκους - προτιμά να συλλέγει υπομονετικά και με μεράκι το μουσικό του υλικό, μεταμορφώνοντας τις καινούργιες εμπειρίες της ζωής του σε νότες και λέξεις. Την ίδια στιγμή που εμείς συνεχίζουμε να αποκρυπτογραφούμε τις προηγούμενες δουλειές του, με τις -αρχικές- αδυναμίες τους να γίνονται οι νέες 'αδυναμίες' μας. Είτε το παραδεχόμαστε, είτε και όχι...