Ο αόρατος άνθρωπος
Το πέρασμα του Φοίβου Δεληβοριά στα γρανάζια (κλισέ) της ανεξάρτητης δισκογραφίας και δια μέσω αυτού, ενός theremin και ενός νερόφωνου, η αγωνία για την ανακήρυξη του σε πρότυπο περί του πού, πώς και πόσο πρέπει να βαδίσει το ελληνικό τραγούδι για να μην αφανιστεί, μου έχουν προκαλέσει τον τελευταίο καιρό περισσότερα χαμόγελα, από όσα εδώ και δεκαπέντε χρόνια μου προκαλεί η ίδια -η πάντοτε συμπαθής σε εμένα- τραγουδοποίια του, ούσα τότε "εξαρτημένη, κυκλωμένη και εξαναγκαστικά περιχαρακωμένη", καθώς μαθαίνουμε με χρονοκαθυστέρηση, ακόμη και από τον ίδιο τον δημιουργό. Ενίοτε, τα όσα διαβάζω και πληροφορούμαι εσχάτως μου προκαλούν και γέλια, ενώ τα τραγούδια του Δεληβοριά ποτέ δεν μου προκάλεσαν κάτι τέτοιο, διότι πάντοτε είχαν την αίσθηση του μέτρου, που τα ξεχώριζε από το όποιο περιβάλλον τα περικύκλωνε και περισσότερο από την τιμή και την υπόληψη του, θεωρώ, ότι έσωσαν τελικά το ίδιο το τομάρι του δημιουργού.
Διότι χαμένα τομάρια -απ' ότι πληροφορούμαι- θεωρούνται πλέον όλοι αυτοί που πούλησαν κάποτε την ψυχή τους στο Δίφωνο, την κεντρική επιτροπή της ΚΝΕ (αν υπάρχει τέτοιο πράγμα) και την μαυρόψυχη αγωνία των φοιτητικών δωματίων, προκειμένου να πιάσουν θέση στο μετά-μετά-μεταπολιτευτικό στόρι του ελληνικού τραγουδιού. Ο Δεληβοριάς, καίτοι εκσφενδονίστηκε από την ύστερη μεγαλοστομία του Χατζιδάκι στην αιώνια παπάρα ενός γερασμένου μυαλού, όπως αυτό του μετα-πασοκικού Σαββόπουλου, τα γλύτωσε όλα αυτά. Σε πορεία μακρά σε έτη, αλλά ορθά κατανεμημένη σε δισκογραφικές καταθέσεις, παρέδιδε κάθε τόσο τραγούδια, που ενώ αδυνατούσαν τελικά να τον μεταμορφώσουν σε Πανούση που συνειδητά αποφεύγει τον σκόπελο της λογοκρισίας, τελικά κατάφερναν να μην τον ρίξουν στα χαμηλότερα σκαλοπάτια του κάθε Αλκίνοου, που αντί να ασχολείται με τους σκύλους που κατουράνε έξω από την πόρτα του και να γράψει ένα ωραίο και συγκινητικό τραγουδάκι που θα μείνει για πάντα, βλέπει διαρκώς οράματα, προσκυνητές και πλημμύρες να έρχονται.
Κινούμενος σε όλο αυτό το μάλλον εν συγχύσει κλίμα, ο Φοίβος Δεληβοριάς αποφάσισε έγκαιρα -ίσως και χωρίς περιθώριο επιλογής- να συνταχθεί τελεσίδικα με την πλευρά της φλωριάς. Το status εκείνο κατά το οποίο ούτε μούρη πουλάς, ούτε μούρη στο πάτωμα κατεβάζεις για να πουλήσεις. Απλά παραδέχεσαι αυτό που είσαι χωρίς υπερβολή, και κυρίως χωρίς συστολή. Τα τραγούδια του άντεξαν μέσα στο χρόνο και απενεχοποίησαν, ενίοτε με θαυμάσιο τρόπο, την φλωριά και τους εξ ων συνετέθη. Μέχρι που μια μέρα κοιτώντας γύρω μας ανακαλύψαμε ότι από τον Stephen Merritt μέχρι τον Sufjan Stevens αγαπάμε καθημερινά ολοένα και περισσότερους από τους αντιφρονούντες υπερασπιστές της φλωριάς. Σε αυτό το χρονικό σημείο, λες και μας περίμενε στη γωνία του δισκοπωλείου από το οποίο βγαίναμε με την ultra έκδοση του 69 Love Songs στα χέρια, ο Δεληβοριάς σχεδόν ασυνείδητα κυκλοφόρησε το αριστούργημα του με εξώφυλλο που αντανακλούσε εκείνο του αριστουργήματος των Bright Eyes και κάπως έτσι μετά την φλωριά απενοχοποίησε και την αγάπη μας για αυτόν, συνεπώς και δια της αιτιώδους συνάφειας απενεχοποίησε την απόφαση του να παραδεχτούμε ότι όλοι τελικά είμαστε φλώροι.
O "Αόρατος Άνθρωπος" δυσκολεύεται να παρουσιάσει ένα τραγούδι, που σαν τέτοιο και μόνο, να στέκεται λίγο παραπάνω από το σύνολο των τουλάχιστον δέκα-δώδεκα εξαιρετικών τραγουδιών, που έχει ήδη καταθέσει η δισκογραφική παρουσία του Δεληβοριά. Η παραπάνω πρόταση έχει στο μεσοπρόθεσμο μέλλον πολλές πιθανότητες να αποδειχθεί ψευδής από το "Άλλη Καρδιά", που κυρίως μέσα από τις δυναμικές μιας ψευδεπίγραφα μετά-velvet-ικής μελωδίας, οδηγεί για πρώτη φορά τον δημιουργό εκεί που δείχνουν οι ύποπτοι δείκτες του χρηματιστηρίου του αγωνιώδους καλωσορίσματος, που λέγαμε και πιο πάνω. Σίγουρα όχι όμως από την "Αμφιβολία", η οποία βασανίζεται από ένα άχαρο και παρωχημένο αστικό beat, βολοδέρνει σε μια παρλάτα υπερβολικά εξισορροπημένη για να χαρακτηριστεί ποιητική και ότι μαθαίνει από τα αναλογικά synthesizer είναι ήδη κουρασμένο στα χρόνια που το 8 bit πάει να γίνει το νέο mainstream. Σχεδόν στα ίδια και ακόμη πιο στεναχωρημένα τα πράγματα στα "Μηδεν Εισερχόμενα", όπου για δεύτερη φορά αποδεικνύεται ότι ο Δεληβοριάς είναι καλύτερος όταν παρασύρεται από την πραγματικότητα, παρά όταν προσπαθεί να την καθορίσει, με παραβολές που πέφτουν στο κενό προτού σχηματιστούν καλά καλά στο μυαλό του ακροατή. Ένα ακατανόητα άστοχο hip hop στα όρια μιας υποτιθέμενης δαλιανιδικής εκδοχής, που όμως αρνείται να παρουσιαστεί έστω και ως αστείο.
Σε όλα τα υπόλοιπα τραγούδια του δίσκου όμως, ο Φοίβος Δεληβοριάς παρουσιάζεται καλύτερος, πιο ουσιαστικός, λιγότερο ανούσια αγχωμένος στο να καθιερώσει και αυτός κάτι, λες και υπάρχει ανάγκη για κάτι τέτοιο. Και ο βασικός λόγος είναι πως παρουσιάζεται βαθιά ερωτευμένος και αδυνατεί να το κρύψει. Και καλά κάνει. Όλα τα ερωτευμένα τραγούδια του Αόρατου Ανθρώπου, υπομένουν μια έστω και μελιστάλαχτη τρυφερότητα, που τα τοποθετεί σε ανθρώπινη διάσταση. Το "Ωροσκόπιο" έχει πράγματι αυτή την τραβηγμένη από τα μαλλιά απλότητα, που μόνο η Αρλέττα μπορεί να την μετατρέψει σε κάτι άξιο να τραγουδηθεί και όχι απλά να ειπωθεί. Ένα theremin δε φέρνει ούτε την άνοιξη, ούτε την πρωτοπορία, οι αναμνήσεις όμως κάποιου που του έβαλαν να ακούσει το The Ripper, ενώ αδικαιολόγητα είχε παραλείψει να το κάνει ο ίδιος, αρκούν για να δώσουν στο Bolero την ορμή που απαιτείται για να μείνουν επιτέλους στην άκρη τα βιομηχανικά Roland και τα πλαστικά τύμπανα που σοδομίζουν τα 9/10 των ελληνικών τραγουδιών εδώ και χρόνια. Μόνο το "Σκοτάδι Των Δυο" μες στην όλη του ομορφιά, έχω την εντύπωση ότι κάπως χλωμιάζει όταν αντικρίζει εκείνο το πανέξυπνα αγαπησιάρικο πρώτο επίπεδο του "Όταν είμαι μαζί σου/ όταν είσαι μαζί μου" των Κόρε Ύδρο.
Τα έξυπνα στιχάκια, που όλοι εδώ τα είχαμε, αλλά δεν μπορούσαμε να τα πούμε, λόγω εμφανούς έλλειψης χαρίσματος, η ματιά του τρίτου στην γύρω πραγματικότητα και ο ανεπιτήδευτος ενθουσιασμός για οτιδήποτε συμβαίνει, πριν εκτιμηθεί στις ορθές του διαστάσεις, είναι που διατηρούν τον Φοίβο Δεληβοριά στο πάνθεον των δημιουργών, που όχι μόνο μας ενδιαφέρουν, αλλά ενίοτε καταφέρνουν και μας απασχολούν έντονα. Αχρείαστο το να ενταχθούν όλα αυτά σε ένα πλαίσιο δημιουργίας και μουσικής τριβής, που ήδη κινείται με άλλους ρυθμούς από αυτούς που εμφατικά λέγεται ότι προτίθεται να ακολουθήσει πλέον και ο ίδιος. Αχρείαστο και αδιάφορο. Ο Δεληβοριάς κερδίζει το στοίχημα ως Δεληβοριάς και πάλι και όχι ως δήθεν ενισχυμένη έκδοση ενός παλιού καλού εαυτού του.
Τέλος, ας σημειωθεί και το ότι εκεί που κάθε άλλη εταιρεία θα έψαχνε τρόπους να εξαφανίσει κάθε ορατό ίχνος έστω και ευτελούς streaming του Αόρατου Ανθρώπου από το διαδίκτυο, η Inner Ear από την πρώτη ημέρα κυκλοφορίας του μέχρι στιγμής πιο φιλόδοξα εμπορικού δίσκου της, διατηρεί αυτόν σε υποδειγματικά φλασαρισμένη ποιότητα στο site της προς πλήρη ακρόαση, απαντώντας με έμπρακτη σιωπή στο ερώτημα γιατί ο ένας μετά τον άλλον οι δημιουργοί που έχουν κάτι να πουν σπεύδουν να ενταχθούν στις τάξεις της.
