Stifters dinge

Αν, αξιότιμε αναγνώστη, πιστεύεις ότι είμαι κανένας τεχνόδουλος παπαρολάτρης, ο οποίος εντυπωσιάζεται με τον κάθε βλαμμένο που παρουσιάζει το κονσέρτο του για έξι νυχοκόπτες και δύο σάμαλι, τότε είσαι βαθιά νυχτωμένος. Ωστόσο, όπως επανειλημμένως έχω αναφέρει, κάθε μεγάλο μουσικό έργο συνοδεύεται από μια κάποια μυθολογία. Και το Stifters Dinge περιέχει ουκ ολίγη.

Ο Γερμανός συνθέτης Heiner Goebbels απολαμβάνει, στα εξήντα του πλέον, τους κόπους της μουσικής ζωής του και έχει κάθε δικαίωμα να πειραματίζεται κατά βούληση. Το Stifters Dinge είναι ένας φόρος τιμής στον, εντελώς άγνωστο σε μένα, Αυστριακό συγγραφέα του 19ου αιώνα Adalbert Stifter. Παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στην Λωζάνη το 2007 και ήταν κάτι ανάμεσα σε θεατρική παράσταση και εγκατάσταση, ή όπως περιγράφει και ο ίδιος ο συνθέτης "performative installation". Επί σκηνής ήταν πέντε πιάνα με ουρά, προγραμματισμένα να παίζουν μόνα τους. Και πάλι χρησιμοποιώντας τα λόγια του Goebbels, "μια συμφωνία για πέντε πιάνα χωρίς πιανίστες". Πάνω σε αυτήν την πανδαισία της πειραματικής πιανιστικής σύνθεσης εμπλέκονταν προηχογραφημένοι ήχοι και ομιλίες ή απαγγελίες διασήμων και ασήμων, από τον William Burroughs έως τον Claude Levi-Strauss και τον Malcolm X και από ιθαγενείς Παπούα της Νέας Γουινέας μέχρι ελληνικό παραδοσιακό μοιρολόι.

Η ηχογράφηση που βρίσκεται στο παρόν CD έγινε το 2007. Η παράσταση συνεχίστηκε και επισκέφτηκε και το Λονδίνο το 2008. Αυτό που ακούμε στα 12 κομμάτια είναι ένα μίγμα μοντέρνας κλασικής και πειράματος που αναδύει μια μοναδική ατμόσφαιρα. Το άλμπουμ είναι προφανές ότι ακούγεται συνολικά, ως μια μεγάλη σύνθεση. Φαίνεται όμως να λειτουργεί καλύτερα σε εκείνα τα μέρη που δεν κυριαρχούνται από τα προηχογραφημένα φωνητικά. Το λιγότερο ενδιαφέρον κομμάτι πιστεύω ότι είναι το The Trees, λόγω της μεγάλης διάρκειας, μάλλον. Στην αντίπερα όχθη βρίσκονται δυο-τρία μέρη που ξεχωρίζουν. Πρώτο πρώτο το El Sonido που αποκτά ρυθμό από μια αντιφωνία Ινδιάνων της Κολομβίας, όπου κάποιος κάνει συνέχεια μμμμ και κάποιος άλλος ε και α. Πριν το πεντηκοστό δευτερόλεπτο έχει μπει το προετοιμασμένο πιάνο, σαν κρουστό, και φορτώνει ταχύτητα αργά αργά, μέχρι η σύνθεση να καταλήξει σε ηχητικό πανδαιμόνιο. Εξαιρετική ιδέα, εξαιρετική εκτέλεση. Δεύτερο, το The Water. Μετρονόμος, πιάνο, σκόρπιοι ήχοι και τρομαχτική ατμοσφαιρα, θυμίζει soundtrack θρίλερ. Το The Salt λειτουργεί ως εισαγωγή του και προτιμώ να τα ακούω μαζί. Στο ίδιο κλίμα αλλά με μεγαλύτερη ένταση βρίσκεται και το Exhibition of Objects που κλείνει το άλμπουμ. Το ελληνικό ενδιαφέρον εντοπίζεται στο δεκάλεπτο The Coast, που περιλαμβάνει το παραδοσιακό τραγούδι "Καλημέρισμα", τραγουδισμένο από την Αικατερίνη Μαγγούλια, ηχογραφημένο το 1930, με ακατάληπτους στίχους (οι μοναδικές καθαρές φράσεις "μαραίνομαι και κλαίω" μου θυμίζουν το Hex της Diamanda Galas που όπως όλοι θα θυμάστε περιείχε τον στίχο "και το πουλί σου γίνεται ακόμη πιο κατσιασμένο απ' ό,τι το θυμάμαι").

Το Stifters Dinge είναι έργο πολύ σοβάρο για να το προσπεράσεις εύκολα και πολύ δύσκολο για να το ακούσεις χωρίς σοβαρή προσήλωση. Το βάζω πάλι από την αρχή μέχρι να μελετήσω αν βγαίνει νόημα από την προηγούμενη πρόταση.