Black Blues

Πρόκειται για μια από τις σημαντικότερες επανεκδόσεις των τελευταίων χρόνων. Μπράβο καταρχάς στον Lawrence English και την σπουδαία εταιρία του την Room40 για την πρωτοβουλία. Δυστυχώς δεν είναι πολλοί που σκέφτονται και νοιάζονται για αυτά τα πράγματα. Πράγματα που όσο κι αν είναι γνωστά σε έναν κύκλο ενδιαφερομένων κινδυνεύουν να χαθούν με τα χρόνια. Αυτός είναι ο ρόλος των επανεκδόσεων. Να δίνουν καινούρια ζωή σε σπουδαία πράγματα και να βοηθούν στο να τα γνωρίσουν περισσότεροι.

Το συγκεκριμένο έργο του Keiji Haino, του μεγάλου αυτού Ιάπωνα μουσικού o οποίος έχει τώρα πια περάσει τα 70, πρωτοεκδόθηκε από μια άλλη ιδιαίτερη, υψηλής αισθητικής εταιρία από τη Γαλλία, την Les Disques Du Soleil Et De L’ Acier, πριν από 20 χρόνια. Έκανε σαφώς αίσθηση ανάμεσα στους σχετικούς, σε αυτούς δηλαδή που τους ενδιαφέρει σοβαρά η σύγχρονη ιαπωνική μουσική. Γιατί κυρίως αυτοί το άκουσαν αλλιώς θα έκανε αίσθηση (θετική ή αρνητική) σε όλους. Δεν είναι απλώς άλλο ένα εξαιρετικό άλμπουμ του σπουδαίου κιθαρίστα. Είναι κάτι ξεχωριστό ακόμα και για τα δικά του δεδομένα.

Ένας παράξενος διπλός δίσκος που όμως το καθένα από τα δύο μέρη του μπορούσες να το αγοράσεις ξεχωριστά. Σόλο κιθάρα και φωνή. Συχνή τακτική του Keiji Haino εκείνη την εποχή (τώρα πια σπάνια βγάζει δίσκους μόνο με κιθάρα και φωνή). 6 τραγούδια, τα ίδια και στους δύο δίσκους και με την ίδια σειρά. Εντελώς διαφορετικά παιγμένα όμως στον καθένα από τους δύο.

Στον έναν παίζονται με τρόπο φαινομενικά ήρεμο, με ήχους ελάχιστους. Ήχοι που υπάρχουν αλλά μερικές φορές σχεδόν δεν ακούγονται. Φωνή ψιθυριστή. Στον άλλο δίσκο με την ίδια σειρά όπως είπα, όλα έρχονται τούμπα, γίνονται εντελώς αντίθετα. Ο ήχος είναι ακραία οξύς, πολύ δυνατός, μια ηλεκτρική κιθάρα μόνη της που αγκομαχά και καίει. Η φωνή ουρλιάζει. Αυτά σε γενικές γραμμές γίνονται. Όμως το θέμα είναι ότι αυτή η απλή διαχείριση στα χέρια ενός σπουδαίου καλλιτέχνη μπορεί να κουβαλήσει έναν τεράστιο πλούτο από πολλές απόψεις.

Στον… ψιθυριστό δίσκο έχουμε να κάνουμε με έναν ήχο συνωμοτικό, συνθηματικό θα λέγαμε. Νύξεις λέξεων και φράσεων, τραγούδι που προκαλεί, που σχεδόν εκβιάζει τον χώρο και τον χρόνο να ακουστούν. Πραγματικά νιώθει κανείς σαν οι νύξεις αυτές να ενεργοποιούν, να ζωντανεύουν τον χώρο, έτσι ώστε αυτός να πάλλεται με έναν περίεργο και απόκοσμο τρόπο. Εκμαιεύει ο τραγουδιστής την ηχώ αρχαίων πραγμάτων από το κοσμικό κενό. Διακριτικά. Σαν να φοβάται, είτε να μην ξυπνήσει άσχημα φαινόμενα, είτε να μην καταστρέψει λεπτά γέρικα αισθήματα. Το αποκορύφωμα είναι το τελευταίο τραγούδι, μια… «διασκευή» (τα εισαγωγικά επί χίλια). Το «See that my grave is kept clean» του Blind Lemon Jefferson. Το ότι είναι του Blind Lemon Jefferson μόνο τον Haino ενδιαφέρει για τους δικούς του εσωτερικούς, μυστικούς και δημιουργικούς λόγους. Εμείς τον Haino ακούμε. Από το τραγούδι μόνο οι στίχοι έχουν ουσιαστικά απομείνει που και αυτοί μεταφέρθηκαν στα ιαπωνικά. Οι στίχοι αυτοί οδήγησαν τον Keiji Haino σε ένα από τα κορυφαία επιτεύγματά του. Ένα αντίστροφο μοιρολόι τρόπον τινά, όπου δεν τραγουδά ο ζωντανός για τον πεθαμένο αλλά ο πεθαμένος για τον ζωντανό. Αυτή την αίσθηση την μεγέθυνε και την βούλιαξε στο πιο απόκοσμο βάραθρο του κόσμου. Μιλάμε για μαύρο έπος.

Ο άλλος δίσκος δεν μπορεί παρά να είναι ένας εξορκισμός. Μέσω μιας εξπρεσιονιστικής διατύπωσης. Αν θέλουμε να περιγράψουμε τον εξπρεσιονισμό δεν μπορεί παρά να έχουμε στο νου μας αυτή τη μουσική. Η πρώτη φορά που άκουσα αυτό το πράγμα ήταν μέσα στο μουσείο του γλύπτη Rodin στο Παρίσι. Σε μια εκδρομή στο Παρίσι μπήκα φυσικά και σε ένα δισκάδικο που βρήκα τυχαία και από κει το αγόρασα μην πολυξέροντας κιόλας περί τίνος επρόκειτο. Είχα μαζί μου το discman και πάτησα μετά από λίγο το play μπροστά στα αγάλματα. Αυτή η αγριάδα ήταν κάτι εξωπραγματικό και πρωτόγνωρο. Είμαι συνηθισμένος γενικά με τα extreme πράγματα στη μουσική αλλά το άγριο ‘Black Blues’ είναι κάτι άλλο.

Πρέπει να πούμε ότι ο τίτλος του δίσκου δεν είναι συμβολικός αλλά απολύτως κυριολεκτικός. Είναι οπωσδήποτε blues αυτό που άκουσα. Ηλεκτρικά πολύ σκληρά και πολύ άγρια blues. Και πολύ μαύρα. Ένα έρεβος σχεδόν ασφυκτικό. Σαν να μην υπάρχει χώρος. Ούτε φως. Και πολύ σωστά γιατί πως αλλιώς να δηλώσεις ότι τραγουδούν από τον άλλο κόσμο. Σα να τραγουδούν από τον Άδη. Ούτε χώρος, ούτε φως, ούτε ύλη… τίποτα. Μόνο μια αρχέγονη φωνή που ουρλιάζει πάνω σε μια κιθάρα που σφάζει σκορπώντας αρχαϊκά ρηφς και ρίγη.

Στην καινούρια έκδοση οι δύο δίσκοι ενώθηκαν σε έναν, σαν κομμάτια μιας ενιαίας οντότητας και με διαφορετικό εξώφυλλο που ταιριάζει πιο πολύ στον αφαιρετικό χαρακτήρα της Room40. Αν είστε γενικώς περίεργοι και σας αρέσουν οι εξερευνήσεις, κάντε στον εαυτό σας τη χάρη να εξερευνήσετε τα μαύρα blues του Keiji Haino. Δεν έχει καμιά σημασία σε πια έκδοση. Δεν είναι υπερβολή να πω πως είναι εμπειρία ζωής. Η μουσική είναι πολύ σοβαρό πράγμα.