Συγκεκριμένα Διαμερίσματα
Τα Κτίρια τη Νύχτα περιδιαβαίνουν την πόλη και κρυφοκοιτάζουν σε συγκεκριμένα διαμερίσματα. Του Θανάση Φωτιάδη
Τα «Συγκεκριμένα Διαμερίσματα» είναι ένα οριακό άλμπουμ διεστραμμένης ποπ και το magnum opus του Κτίρια τη Νύχτα. Μια επική προσπάθεια διάρκειας 75 λεπτών συνολικά. Διεστραμμένη ποπ γιατί μετά από μερικές ακροάσεις πιάνεις τον εαυτό σου να σιγοτραγουδάει στο δρόμο εκφράσεις όπως «σπάσ’του τα κόκκαλα στα δύο» και «είμαστε σ’ένα χειρουργείο» με μια παιδική αφέλεια, ενώ είναι προφανές ότι η μελωδία λειτουργεί παραπλανητικά από το νόημα των στίχων. Το παιχνίδι αυτό είναι ένα από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του άλμπουμ. Φυσικά και τα τραγούδια ξεφεύγουν αρκετά από την ποπ, δανειζόμενα στοιχεία από πάρα πολλούς μουσικούς δρόμους κι εποχές, αλλά ο πρωταρχικός στόχος είναι το μελωδικό υλικό, το οποίο είναι οργανωμένο με τον μοναδικό τρόπο που μόνο ο Κτίρια τη Νύχτα ξέρει. Ακούστε για παράδειγμα πως δένει τις φράσεις στην ωμή πιανιστική ωδή «Καθώς Ξημερώνει η Δευτέρα». Είναι μια «σύγχρονη» μουσική εμπειρία, από αυτές που σε ξενίζουν στην αρχή, αλλά σύντομα γίνονται οι αγαπημένες σου στιγμές, ένας νέος τρόπος να φτιάξεις ποπ μουσική, από υλικά που φαινομενικά δεν ταιριάζουν μεταξύ τους, αλλά με την κατάλληλη σμίλευση, το αποτέλεσμα είναι αρμονικό, κι ας μας τρομάζουν οι στίχοι, η μουσική του Κτίρια τη Νύχτα δεν είναι για ανθρώπους που επιλέγουν να είναι αμέτοχοι συναισθηματικά με αυτό που συμβαίνει γύρω τους.
Το άλμπουμ είναι «οριακό», παίζει με τόσα διαφορετικά είδη μουσικής, που στέκεται συνεχώς στο χείλος του γκρεμού. Είναι ένα μεγάλο άλμα σε σχέση με τα προηγούμενα άλμπουμ του Κτίρια. Τέλος η lo-fi πειραματική προσέγγιση με τα κολλάζ από samples και τα πολλά πρελούδια ενδιάμεσα, εδώ έχουμε αυτοτελή τραγούδια που δεν χάνονται σε κάποιο σουρεαλιστικό κόσμο αλλά φαίνονται να πατάνε πολύ γερά στην πραγματικότητα, κυρίως στιχουργικά. Η φωνή από την άλλη αναγκάζεται να υπηρετήσει αυτόν τον ρεαλιστικό λόγο και να βγει μπροστά με αυτοπεποίθηση. Άλλωστε η φωνή του Κτίρια είναι πολύ όμορφη και εκφραστική, κάπου μεταξύ της ανεμελιάς του Δεληβοριά και της ταξιδιάρικης φωνής του Παυλίδη, έχει τα δικά της πιο γήινα χαρακτηριστικά.
Η παραγωγή είναι μεγαλειώδης. Ο Κτίρια στολίζει το κάθε τραγούδι με τα δικά του ιδιαίτερα στοιχεία, χρησιμοποιώντας στο έπακρο τις δυνατότητες που του δίνει η στερεοφωνία. Χρησιμοποιεί τέτοια ποικιλία ήχων, ακουστικών και ηλεκτρονικών, που πραγματικά στην αρχή είναι σαν να χάνεσαι σε ένα λαβύρινθο, αλλά ποτέ δεν χάνεις τη συγκέντρωσή σου, ως συνθέσεις τα τραγούδια είναι σφιχτά δεμένα και ξέρουν να πουν αυτό που θέλουν χωρίς να χάνουν χρόνο, ακόμα και μέσα σε ένα λεπτό. Φαινομενικά αταίριαστοι ήχοι αναγκάζονται να συγκατοικήσουν σε έναν πλουραλιστικό κόσμο σχεδόν ψυχεδελικής, σχιζοφρενικής ομορφιάς (κι όχι μόνο)...
Ακούστε πως «Στο Λεωφορείο» ξεκινάει με «μπασάκι» και κιθάρες που θυμίζουν James (παρόλο που ο θόρυβος προσπαθεί να καταπιεί τα πάντα) και ξεφεύγει αμέσως σε κάτι που θα μπορούσε να είναι σύνθεση του Δεληβοριά αν αντί για Χατζιδάκι είχε σπουδάσει τον σουρεαλισμό των Pixies. Ακούστε τις post-rock κιθάρες «Στη Μεγάλη Παραλία», τα Radiohead παλαμάκια στη σκοτεινή «Μαύρη Δημοτικού», τον εφιαλτικό Sonic Youth-ικό post-punk θόρυβο στο «Εμπορικό Κέντρο», τους Κόρε Ύδρο να ζηλεύουν τη διαμαντένια ποπ του «Δάγκωσέ Με Πιο Βαθιά», τη βαριά κιθάρα να προσπαθεί να παίξει ένα κομματιασμένο ζεϊμπέκικο στο «Άτλαντας» που τελικά βρίσκει διέξοδο σε σύνθια της εποχής Τέλσον, έναν «χυδαίο» Παυλίδη που δε φοβάται την παραμόρφωση στο «Θέλω Να Σε Δω Γυμνή», τις σόλο ρυθμικές ασκήσεις του Thom Yorke στο «Με Ρούχα Στη Ζέστη», και το εξάλεπτο «Η Πόλη Απόψε», μια progressive άσκηση μίξης δύο εντελώς ετερόκλητων ειδών, που τσακίζει κόκκαλα πριν χαθεί στο χάος. Σταματάω εδώ.
Δεν έχει νόημα να αναφέρω το κλασικό «αν το άλμπουμ είχε κυκλοφορήσει με λιγότερα τραγούδια, τότε θα μιλούσαμε για αριστούργημα» διότι δεν με ενδιαφέρει ένα πετσοκομμένο άλμπουμ-θυσία σε κάποια αόριστη «οικονομία». Προτιμώ μια πηγαία έκφραση που θα περιέχει όλα τα στοιχεία της (αλλοπρόσαλλης) προσωπικότητας του δημιουργού της. Με μια εσωτερική δομή 4x7 τραγουδιών, τα Συγκεκριμένα Διαμερίσματα είναι προσωπικές ιστορίες πότε οργισμένες, πότε γλυκές, ειρωνικές, σκοτεινές, πότε ερωτικές ή με σατυρικό χιούμορ, θλιμμένες ή σοκαριστικές. Παρατηρούν το κόσμο γύρω τους κι εκφράζονται ωμά και με ειλικρίνεια, ενώ προσεγγίζουν το κάθε θέμα με πρωτόγνωρη τόλμη, χωρίς να κρύβονται πίσω από δήθεν ποιητικές αοριστίες. Μπαλανσάρουν υπέροχα μεταξύ ιντελέκτουαλ ιδεών και ποπ τσιχλόφουσκας, μεταξύ ψυχεδελικής παράνοιας και πανκ αμεσότητας. Παρόλη την μεγάλη αλλαγή προς έναν πιο προσιτό, σύγχρονο ήχο, ο Κτίρια δεν κάνει εκπτώσεις, συμβιβασμούς, ή αυτολογοκρισία. Σαφώς κι έχει το άλμπουμ τις αδύναμες στιγμές του (πολύ λίγες είναι η αλήθεια), συνήθως εκεί που η παραγωγή προσπαθεί παραπάνω από όσο πρέπει, αλλά κι αυτές αποτελούν οργανικό μέρος ενός συνόλου που δεν έχει αυταπάτες περί τελειότητας (αλλά είναι δουλεμένο μέχρι και στην τελευταία λεπτομέρεια). Με λίγα λόγια, νομίζω ότι η ελληνική (art;) pop μόλις απέκτησε το πρώτο της ατόφιο διαμάντι στη μετά-Κόρε Ύδρο εποχή.
«Θέλει αρχίδια για να πεις η καρδιά σου τι θέλει
και δεν είναι όλα στυλ όπως κι ο Άγγελος λέει (ο Άγγελος Κυρίου;)
κι αν στηρίζεις τους δικούς σου γιατί έτσι σε βολεύει
είσαι ένα φασιστάκι σαν κι αυτά που κοροϊδεύεις»