Η Lila Downs είναι μια όμορφη Φρίντα. Τραγούδησε άλλωστε στο δυνατό σάουντρακ της ταινίας κι έκλεψε την μουσική παράσταση. Την φαντάζεστε να κυκλοφορεί με παραδοσιακή ενδυμασία σε σκονισμένους δρόμους και λασπωμένες γειτονιές τραγουδώντας από μικρή τις τοπικές ραψωδίες; Κάνετε λάθος. Καθότι κόρη Αμερικάνου (όπως μάθαμε να λέμε τους εξ ΗΠΑ) και Ινδιάνας του Μεξικό, ναι μεν μεγάλωσε με τη λατινοαμερικάνικη κουλτούρα, αλλά έζησε στην Καλιφόρνια, έκανε τουρ με τους Grateful Dead και το Βολκσβαγκενάκι τους, ζούσε ως πλανόδια κοσμηματοπώλης και σπούδασε φωνητική και ανθρωπολογία στην Minessota. Μετά την έπιασε η γνωστή φλασιά με τις ρίζες και γύρισε στη μητρογονική μεξικάνικη Oaxaca.
Το καθοριστικό της βήμα έγινε όταν συνάντησε τον τζαζ πιανίστα της Φιλαδελφειακής σκηνής Paul Cohen, γίνανε ταίρι και συνεργάτες και κυκλοφόρησαν δυο κασέτες μεταξύ 1994 και 1996. Άρχισε όμως έγκαιρα να ξεμακραίνει προς το φολκορικότερο, ακολούθησε εγκατάσταση στο Μέξικο Σίτυ και κυκλοφορία τριών δίσκων: 'La sandunga' (1997), 'Tree of life' (2000), 'Border (La linea)' (2001). Εξετάζουμε εδώ τον πρώτον εξ αυτών, που επανακυκλοφορεί για ευνόητους λόγους και με τα προβλεπόμενα bonus tracks. Το 2001 την ακούσαμε και στο σάουντρακ του 'Tortilla soup'.
Πριν το 'Frida' και χάρις στην εγγύηση και τις προωθήσεις της Narada World που την κυκλοφορούσε, η Lila ήταν γνωστή στη χώρα της, στην Πορτογαλία και στη Γαλλία, ενώ πολλοί World Music Fans θεώρησαν το 'Tree of life' ως σημαντικότατο δίσκο της χρονιάς του. Η Lila ακροβατεί περίφημα ανάμεσα στην τζαζ (θα το έγραφα ακόμα κι αν δεν ήξερα την προϋπηρεσία της, αλήθεια!), σε οπερετικά λατινοφωνήματα, σε μεξικάνικες και πολλές λατινογενείς μουσικές. Και φυσικά δίνεται φωνή τε και ερμηνεία στις τελευταίες. Δεν μένει στα στενά όρια της μουσικής της χώρας της, αφού ούτως ή άλλως πάντα ψαχνόταν με τη μουσική των συνόρων των δυο της πατρίδων αλλά και με την υπέρβαση των ορίων της παραδοσιακής της μουσικής.
Με νωπές ακόμα της μνήμες από την ιστορία της Κάλο, το μπλε της σπίτι, τις μεγάλες της απογοητεύσεις και το ατέλειωτο κυνήγι της ηδονής, η Downs είναι η καταλληλότερη φωνή ώστε να νοιώσουμε όλη αυτή την παράδοση ως δική μας, γιατί είναι δική μας.