μονοτονία ρῷθ
Εν αρχή ην ο λόγος. Η μουσική ήρθε μετά κι έδεσε. Όπως και σε αυτή την ιδιαίτερη ελληνική κυκλοφορία που παρουσιάζει ο Αναστάσιος Μπαμπατζιάς
Άλλη μια παράδοξη έκδοση από την καταπληκτική κασετοεταιρία A Man Out of A Man του Στυλιανού Τζιρίτα ο οποίος είναι γνωστός εκτός των άλλων για το ιδιαίτερο ενδιαφέρον του για σχεδόν οτιδήποτε έχει να κάνει με τη σύζευξη λόγου και ήχου. Και εδώ συμβαίνει ακριβώς αυτό. Ο λόγος και ο ήχος. Και μάλιστα ο ποιητικός λόγος. Ουσιαστικά δεν έχουμε να κάνουμε με μουσικό έργο αλλά με ποιητικό, που αντί ο εμπνευστής του να το εκδώσει σε βιβλίο προτίμησε να το ηχογραφήσει , ντύνοντάς το με μουσική επιτόπου. Μάλιστα.
Έχω ακούσει διάφορες περιπτώσεις μελοποιημένης ποίησης και δυστυχώς τις περισσότερες φορές τα πράγματα δεν βαίνουν καλώς, ίσως γιατί δεν υπάρχει πραγματικός δημιουργικός στόχος και η μελοποίηση γίνεται μόνο για να γίνει. Χρησιμοποιείται μόνο σαν συμπαθητικό περιτύλιγμα με την ελπίδα να προσελκύσει περισσότερο κόσμο. Ούτε για αστείο μη σκεφτείτε ότι συμβαίνει εδώ κάτι τέτοιο, γιατί ούτως ή άλλως δεν πρόκειται για μελοποίηση. Το ηχητικό μέρος είναι μια αυτοσχεδιαστικού τύπου πράξη εντελώς αναπόσπαστη από τον ποιητικό λόγο. Τα δύο στοιχεία είναι ένα σώμα. Δε νοείται το ένα χωρίς το άλλο. Δηλαδή αν όντως κάποιος κάνει μια νέα απόπειρα «μελοποίησης», τότε το όλον θα είναι ένα άλλο έργο. Θα μου πείτε, δε θα μπορούσε να σταθεί μόνο του το ποιητικό μέρος χωρίς μουσική; Σίγουρα θα μπορούσε. Όμως θα ‘ταν πάλι κάτι άλλο. Η μουσική εισχωρεί στα λόγια ενυδατώνοντάς τα και γίνεται μέρος τους. Και τελικά μοιάζει με τη φωτεινή αύρα τους, σαν να αναβλύζει από αυτά. Αλλοπρόσαλλη και παραισθητική φυσικά είναι αυτή η μουσική, αποτέλεσμα των συνθετητών και της κιθάρας των Γιάννη Λιανού και Κωστή Γαρδίκη. Ένας γενικός τομέας πλοήγησης είναι η ελεύθερη noise-rock φόρμα σαν αυτή από τις πιο κρυφές πτυχές των Sonic Youth φερ’ ειπείν (οι Sonic Youth δεν έχουν βγάλει μόνο «ποπ» δίσκους) στην εξπρεσιονιστική πλευρά της δράσης ή σαν των Labradford στα πιο μελωδικά μέρη.
Ο Τάσος Τζωρτζάτος είναι ο ποιητής και αυτός που... λέει τα ποιήματα στην κασέτα. Δεν θέλω να πω απαγγέλει γιατί η λέξη αυτή φοριέται πολύ στις μελοποιήσεις που λέγαμε ή και στις παρουσιάσεις ποίησης που σπάνια ξεφεύγουν από την ακαδημαϊκή τυποποίηση, τον ελιτισμό και τελικά την υπνηλία. Ο Τζωρτζάτος ξέρει να τοποθετεί σωστά, να τονίζει εκεί που πρέπει τους φθόγγους και να τους χρωματίζει με εκφραστική ένταση στις κορυφώσεις και με ψυχραιμία στη νηνεμία. Και κάπως έτσι δεν βαριέσαι να παρακολουθήσεις τι λέει και όταν το κάνεις «την ακούς» από την έξυπνη, και... τι άλλο, αλλοπρόσαλλη και παραισθητική-σουρεαλιστική γλώσσα του.
Αξίζει πάντως πραγματικά να ακούσει κανείς αποστασιοποιημένος από τις αναλύσεις και το επεξηγηματικό ξεδίπλωμα του έργου. Με προετοιμασμένη την εσωτερική ακοή του ο ακροατής, να έχει μπει και αυτός σε ένα mood, να είναι ήρεμος, «καθαρός» και έτοιμος. Η κατάλληλη (σχετικά ανεβασμένη) ένταση προτείνεται για να καταλάβουν τη σωστή θέση μέσα του οι φθόγγοι (και της φωνής και του ηλεκτρισμού). Να επενεργήσουν ποιητικώ τω τρόπω, δηλαδή να μετατρέψουν τον ορθολογιστή σε πολυεπίπεδο φασματικό ον που αντιλαμβάνεται τη μαγική υπόσταση της πραγματικότητας. Να ακούσει.
