Push the Sky Away

"Ο Cave είναι αυτό, ο Cave είναι εκείνο / ο Cave είναι το άλλο... όλοι κάνουν ότι παίζουν στα δάχτυλα του ενός χεριού τον Cave - κι ας τον έμαθαν την εποχή του Boatman's Call / κι ας τον εγκατέλειψαν εκείνη την εποχή σαν ξεπουλημένο" (για να παραφράσω κάτι που έγραψε ο Τάσος Φαληρέας για τον Dylan, προ αμνημονεύτων χρόνων). Το Push the Sky Away ήταν αναμενόμενο να προκαλέσει τις πιο αντιφατικές κριτικές: οι μισοί εύχονταν να τον δουν να κυλιέται πάλι σε σπασμένα γυαλιά ή να πνίγει τη Lana D σε μια σκάφη` οι υπόλοιποι εύχονταν το ίδιο ακριβώς για τον κράξουν. Αλλά αυτός έστριψε αλλού. Μπήκε στην ατραπό της goth τραγουδοποιίας που χαράζουν εδώ και δεκαετίες τα ινδάλματά του: απαγγέλει σαν τον Cohen, βογκάει σαν τον Tom Waits, κάποιες στιγμές ακούγεται πιο μελοδραματικός κι από τον Scott Walker.

Η πρώτη εντύπωση που δημιουργεί το άλμπουμ είναι αυτή μιας αραιά πλεγμένης σουίτας, με στίχους αποσπασματικούς και σκόρπιους. Χωρίς κοινό θεματικό άξονα, ξεδιπλώνονται συνειρμικά, χτίζοντας μικρές σκηνές που θυμίζουν σκίτσα με κάρβουνο. Κατά δήλωση του Cave, οι στίχοι γράφτηκαν υπό την επιρροή του αμέθοδου σερφαρίσματος στο ιντερνέτ, που μας πετάει από το ένα θέμα στο άλλο χωρίς λογική, από το σοβαρό στο ασήμαντο κι από το μνημειώδες στο ελάχιστο και το στοιχειώδες. Παρότι ενίοτε ξεπέφτουν σε ευκολίες (She was a catch, we were a match, I was the match that would fire up her snatch, από το "Mermaids"), παρότι υστερούν σε λυρισμό (all them people they ought to practice what they preach, "Jubilee Street"), ο Cave τους απαγγέλει με πειθώ. Σαν να διαβάζει ευτελή ποίηση με εκλεκτή μουσική υπόκρουση, αφηγείται ιστορίες χωρίς αρχή ή τέλος. Μ' εξαίρεση, το "Jubilee Street" - το πιο βατό θεματολογικά και μουσικά κομμάτι του δίσκου. Δεν είναι τυχαίο ότι αυτό ακριβώς το τραγούδι συνοδεύεται από ένα εντυπωσιακό αλλά άκρως "εικονογραφικό", εμπορικό βίντεο (που διαθέτει μάλιστα δύο εκδοχές: τη λογοκριμένη και την "άλλη"). Και πάνω που πας να ξινίσεις με τη χιλιοειπωμένη ιστορία της δολοφονημένης πόρνης της οδού Jubilee, σε περιμένει το "Finishing Jubilee Street", στο οποίο ο Cave αφηγείται ένα όνειρο, σαν αυτοαναφορικός συγγραφέας μεταμοντέρνου μυθιστορήματος.

Στο μουσικό μέρος, τώρα. Πού είναι οι κιθάρες; Τις υποκατέστησε με άλλες ενορχηστρωτικές λύσεις - κατ' ανάγκη, θα πουν οι καλοθελητές. Πώς να αντικαταστήσει τον Mick Harvey; Κι όμως ο ήχος ανασαίνει καλύτερα, ο χώρος που άφησε ο Harvey εμπλουτίζεται αλλά δεν ξεχειλίζει από το μελαγχολικό, αέρινο μπάσο του Martyn Casey (και του Barry Adamson, στο 7ο και 9ο κομμάτι), από τα δυσοίωνα κρουστά του Jim Sclavounos, από το βιολί, το φλάουτο και τη βιόλα του Warren Ellis, που μοιάζει να είναι ο μεγάλος κερδισμένος της υπόθεσης. Οι αποσπασματικές αφηγήσεις δομούνται πάνω σε μια ρευστή, ασαφή μουσική ατμόσφαιρα που δεν ξέρεις πού θα σε βγάλει. Κι εντούτοις, το ένα τραγούδι οδηγεί στο άλλο, το καθένα κυλάει μέσα στο επόμενο. Σαν σάουντρακ μιας φανταστικής ταινίας; Ίσως, αφού τα τελευταία χρόνια, οι πιο ενδιαφέρουσες δουλειές του είναι οι μουσικές που επιλέγει μαζί με τον Ellis για να ντύσει τις ιστορίες θρυλικών πλασμάτων της αμερικάνικης μυθολογίας. Οι γοργόνες διαδέχονται τον Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, ο Σείριος και ο Αρκτούρος τη Χάνα Μοντάνα, ο Ρόμπερτ Τζόνσον τις κοπέλες της πόλης που κάνουν διακοπές στην παραλία ("Higgs Boson Blues", "Water's Edge"). Μια δωδεκάχορδη, λίγα πνευστά (κλαρινέτο, σαξόφωνο, τρομπόνι), το πιάνο του Cave, η ντραμς του Thomas Wydler, λίγα αιθέρια φωνητικά: αυτά είναι όλα κι όλα. Less is more, εν προκειμένω.

Στον ασαφή θεματικό πυρήνα προστίθενται αιφνιδίως τα δύο "πολιτικά" τραγούδια του dvd που συνοδεύει το cd. Τo "Lightning Bolds" είναι ήδη το πιο πολυσυζητημένο θέμα των ημερών στα social media: ο Cave θλίβεται πράγματι για την ελληνική νεολαία και τα απεχθή πτηνά της πλατείας Συντάγματος, ή μας δουλεύει αραγμένος στην πισίνα του; Η απάντηση βρίσκεται μάλλον στο τελευταίο κομμάτι του άλμπουμ, το ομώνυμο "Push the Sky Away": "And if you're feeling/ You've got everything you came for/ If you got everything/ And you don't want no more/ You've got to just/ Keep on pushing/ Keep on pushing/ Push the sky away". Ο Cave γίνεται 56 χρόνων φέτος, κι έχει απόλυτη επίγνωση της ηλικίας του. Κάποτε θα πρέπει να επιτρέψουμε στους αγαπημένους μας μουσικούς να μεγαλώσουν όπως θέλουν αυτοί.