Invisible cities
Κάποιοι καλλιτέχνες πρέπει να περάσουν από διάφορα βήματα μέχρι να δημιουργήσουν τη δικιά τους ταυτότητα. Όταν επιτέλους το κάνουν, λέμε ότι "ξέρουμε τι να περιμένουμε από αυτούς". Δε μιλάω για προβλεψιμότητα εδώ, αλλά για τον ουσιαστικότερο σκοπό κάθε δημιουργού να μην "λένε" απλά οι δημιουργίες του, αλλά και να έχουν κάτι (καταδικό του) να πουν. Έτσι απλά.
Κάποιοι άλλοι όμως (λίγοι, εκλεκτοί και τυχεροί) καταφέρνουν απ' την αρχή όχι μόνο να θέσουν το στόχο, αλλά και να τον χτυπήσουν. Αυτό συνέβη και με τους Αμερικανούς NOMO. Στον πρώτο τους δίσκο μείναμε να ξεψαχνίζουμε τις άφθονες επιρροές τους: από Αφρική μέχρι Καραϊβική, κι από funk μέχρι πετυχημένες ατονικές ασκήσεις. Γι' αυτό και δεν προσέξαμε ότι η μπάντα όχι μόνο είχε συστηθεί και μας είχε κάνει την τιμή να καθήσει στο καθιστικό μας, αλλά είχε ήδη φύγει γι' άλλα.
Στο δεύτερο δίσκο τους, o γεννημένος συνθέτης Bergman κατάφερε όχι μόνο να δέσει τη συνταγή ακόμα παραπάνω, αλλά και ν' αποδείξει ότι δεν κάνει μόνο ασκήσεις επί χάρτου (παρτιτούρας), αλλά κι ότι το λέει η καρδούλα του. Λογικό ήταν να μαζευτεί κι άλλος κόσμος, ακροατές με διάφορα backgrounds να χαζέψουν. Αν είχαμε γηπεδικά κολλήματα επίδειξης, θα βγαίναμε μπροστά φωνάζοντας 'εμείς τους ξέρουμε ήδη'. Εννοείται, δεν το κάναμε κι ούτε πρόκειται να το κάνουμε ποτέ.
Πριν καλά καλά κλείσουν δυο χρόνια από τότε, το "πειραγμένο afrobeat" (και όχι μόνο) Ghost Rock μπήκε στο top της χρονιάς από τον Θάνο Σιόντορο, πράγμα που θα έπρεπε να ξεσηκώσει κι εκείνους που ακόμα δεν τους ήξεραν. Κι επίσης, να τους φύγει η αμφιβολία ότι εδώ έχουμε κάτι τεχνικό και κολλεγιοπαιδίστικο. "Η μπάντα τα μέλη της οποίας γνωρίστηκαν στο πανεπιστήμιο" λένε συνέχεια τα δελτία τύπου για τους ΝΟΜΟ - το ότι στο μεταξύ μπορούν άνετα να διδάξουν και τους δασκάλους τους σας το λέω εγώ.
Μ' ένα zappικό ρυθμό παραγωγής, πριν καλά καλά προλάβουμε να εμπεδώσουμε το ροκ των φαντασμάτων, οι NOMO αποφάσισαν πριν λίγο καιρό να μας ξεναγήσουν στις Αόρατες Πόλεις τους. Τώρα που το σκέφτομαι, οι τίτλοι των δίσκων τους (ΝΟΜΟ, New Tones, Ghost Rock, Invisible Cities) λένε ό, τι ακριβώς κι οι προηγούμενες παράγραφοι. Πολύ καλή είναι η μπάντα που σε κάνει να αισθάνεσαι πάντα ένα (όχι περισσότερα) βήμα πίσω της.
Με τόσο πολύ υλικό, αλλά και τέτοια καλή αλχημιστική μετατροπή πολυχρησιμοποιημένων υλικών σε ακριβά σουβενίρ, ο Elliot Bergman δε χρειάζεται το δεκανίκι των διασκευών. Στους τρεις πρώτους δίσκους διασκεύασε μια μόνο φορά κι αυτή ήταν ένα τραγούδι της ....Newsom, δείχνοντάς μας ότι πολλές φορές η έλλειψη λόγου λέει πιο πολλά κι από χιλιάδες λέξεις.
Στον τελευταίο δίσκο του, δίπλα από τις πάντα συμπαγείς συνθέσεις του, οι ΝΟΜΟ διασκευάζουν Moondog και Tom Ze, χτυπώντας καίρια σε άκρως ευαίσθητα σημεία της δισκοθήκης μας. Το Ma του Ze είναι κομμάτι από αυτά που έχουν "κολλήσει" αφήνοντας μόνιμο αποτύπωμα στις εγκεφαλικές συνάψεις. Πάνε τώρα οι ΝΟΜΟ και από την πρώτη ακρόαση ξαναπρογραμματίζουν τις ίδιες συνάψεις, οδηγώντας μας μέσω άλλης οδού, σ' ένα παρόμοιο εκστατικό αποτέλεσμα, τονίζοντας αποχρώσεις που δεν είχαμε ποτέ πριν προσέξει ότι υπήρχαν εκεί.
Ναι, θα μπορούσα να γράψω μια και δυο παραγράφους για κάθε ένα από τα τραγούδια του δίσκου (εκτός από τη διασκευή του Bumbo γιατί και στις δυο εκτελέσεις αυτό το κομμάτι θέλει λεξιλόγιο ποίησης κι όχι δισκοκριτικής). Είναι πραγματικά σεντούκια θησαυρών που μπορείς να τα ξεψαχνίζεις σε διαδοχικές ακροάσεις. Ένα ξεψάχνισμα που πρέπει να είναι μια εμπειρία ακροατή κι όχι μια άσκηση γραφής.
Θα κλείσω, λοιπόν με μια άκρως υποκειμενική διατύπωση για μια αντικειμενικά υπάρχουσα συλλογικότητα. Κυκλοφορούν πάρα πολλοί δίσκοι οργανικής μουσικής στο χώρο της jazz και της avant garde με παρόμοιες προθέσεις, παρόμοια χαρακτηριστικά και πολύ υψηλό επίπεδο συνθέσεων και παραγωγής. Πολύ λίγοι όμως με την αίσθηση ότι μας αφορούν τόσο άμεσα όσο το Invisible Cities.