Im Wald

Ένα από τα χαρακτηριστικά που καταγράφει η Encyclopedia Metallum για κάθε καταχωρημένο σε αυτήν δίσκο είναι οι διάφορες μορφές στις οποίες υπάρχει η συγκεκριμένη κυκλοφορήσει. Για το “Im Wald” των Ελβετών Paysage d’ Hiver η εν λόγω καταχώρηση είχε για καιρό μονάχα την ένδειξη other, διευκρινίζοντας πως πρόκειται για ένα usb stick (ξύλινο, όπως μαθαίνουμε από την έτερη μουσική βάση δεδομένων, το discogs, όπου μπορούμε να δούμε και μια φωτογραφία) το οποίο δόθηκε σε κάποιο κλειστό event που έλαβε χώρα στις 25 Ιανουαρίου του 2020. Ένα εκ του σύνεγγυς black metal event ακρόασης δίσκου σίγουρα δεν είναι το πιο σύνηθες πράγμα στον κόσμο. Τι έγινε λοιπόν εκεί;

Όπως μαθαίνουμε σε αυτό το reddit thread, το event διαδραματίστηκε στο κελάρι του ελβετικού κάστρου Burgdof. Ένας από τους παρευρισκόμενους περιγράφει πως η πρώτη και μεγαλύτερη φάση του δρώμενου (που συνολικά κράτησε περίπου εννιά ώρες) εμπεριείχε ποτό και κοινωνικοποίηση με black metal να παίζει στο background – κάτι που ακούγεται παράδοξο, αστείο ίσως. Θα σταθώ λίγο εδώ, γιατί η όλη διαδικασία της συλλογικής ακρόασης ενός black metal δίσκου (και πόσο μάλλον ενός one-man project όπως οι Paysage d’Hiver) έρχεται φαινομενικά σε ρήξη με πράγματα βαθιά ριζωμένα στο συλλογικό ασυνείδητο του είδους – τουτέστιν τη μοναχική ύπαρξη, τον ατομικισμό, την βαθιά απομόνωση κατά τα ερημιτικά πρότυπα.

Κι όμως, δεν πρέπει να ξεχνάμε πως η κοινωνικοποίηση με τη μορφή μυστικών ομάδων αλλά και η λατρεία για το χάσιμο της ταυτότητας μέσα στο σμήνος είναι μέρος του πνεύματος του είδους από τις απαρχές του (ο Inner Circle στο Όσλο, οι Μαύρες Λεγεώνες στη Γαλλία, αλλά και στίχοι όπως αυτοί του “I am the Black Wizards” των Emperor). Η έννοια της μοναχικής ύπαρξης διαρρηγνυόταν από όταν οι Νορβηγοί έφηβοι συναντιόνταν στο υπόγειο του Helvete στις αρχές της δεκαετίας του 1990· κυλούσε και μετασχηματίζονταν σε κάτι το κοινωνικό -με πρόσημα βεβαίως μυστικής, λατρευτικής σχεδόν εταιρίας- μεν, κρυφό και πολύτιμο για τους μετέχοντες δε.

Παρόλα αυτά υπάρχει μια ένταση μεταξύ του κοινωνικού και της λαχτάρας για απομόνωση, πλήρως κατανοητή: διαφαίνεται η επιθυμία της απόκτησης μιας απόστασης ανοσίας από την κυρίως ειπείν κοινωνία, αλλά και η λαχτάρα για διαμόρφωση μιας κοινωνίας ατόμων που μοιράζονται τις ίδιες πνευματικές ανησυχίες και κοσμοθεωρία. Αυτή η ένταση ανθίζει σε κάθε κοινωνική έκφανση του είδους, μεταξύ των οποίων ήταν και αυτό το αναπάντεχο γεγονός που οργάνωσε ο Wintherr (κατά κόσμον Tobias Möckl) του ελβετικού project.

Όσον αφορά τους Paysage d’Hiver, το “Im Wald” είναι μια κυκλοφορία με εξαιρετικά σημαντικό ειδικό βάρος: για πρώτη φορά στα 23 χρόνια ζωής του το σχήμα χαρακτηρίζει ένα άλμπουμ του ως full-length. Από τη μία μπορεί να μειδιούμε με αυτές τις ταμπέλες και τους χαρακτηρισμούς μιας και πολλές από τις προηγούμενες δουλειές του Wintherr (που ο ίδιος χαρακτήριζε ως demo) δεν έχουν να ζηλέψουν τίποτα σε ποιότητα από ολοκληρωμένους δίσκους άλλων καλλιτεχνών. Από την άλλη όμως δεν πρέπει να αγνοούμε το βάρος του συμβολικού τίτλου, ειδικά σε ένα είδος που είναι βυθισμένο σε αυτό και το αντιμετωπίζει ενίοτε με μαγικό δέος.

Ο Wintherr, λοιπόν, κρατήθηκε 23 χρόνια από το να χαρακτηρίσει full-length κάποια από τις δημιουργίες του, γεγονός που αυξάνει το ενδιαφέρον για αυτήν που τελικά θεώρησε ως αντάξια του όρου. Ποια είναι τα χαρακτηριστικά που τη διαφοροποιούν από το παρελθόν; Αφενός η διάρκεια είναι μεγαλύτερη: δύο ώρες απλωμένος σε δεκατρία κομμάτια που εκτός από τα ιντερλούδια κινούνται πέριξ των δέκα ή και περισσότερων λεπτών. Έπειτα το εξώφυλλο διαφοροποιείται από τις συνήθεις φόρμες της μπάντας, όντας αυτήν τη φορά πιο περιγραφικό και περίτεχνο και λιγότερο μονολιθικό. Τέλος υπάρχουν κάποιες πιο προσβάσιμες μελωδίες, κάποια πλήκτρα που αιωρούνται πάνω από την κοκκώδη θύελλα του ήχου, θυμίζοντας οριακά κάτι από την ανεμελιά και παιχνιδιάρικη φύση των Arcturus.

Τα σπλάχνα όμως του δίσκου δεν κρύβουν μεγάλες διαφοροποιήσεις σε σχέση με το παρελθόν. Χιόνι, δάσος, νύχτα και πέτρα ήταν ανέκαθεν τα βασικά συστατικά της μουσικής των Paysage d’Hiver και αυτά διατηρούνται ατόφια εδώ. Τα 120 λεπτά του δίσκου απλώνονται σε κοκκώδες, φυσιολατρικό black metal και χειμερινό ambient, και προσπαθούν να αναπαραστήσουν το δάσος που αναφέρεται στον τίτλο του δίσκου. Ένα μέρος αχανές, χαοτικό, αεικίνητο, αχαρτογράφητο – η μουσική που το υλοποιεί υπακούει σε αυτές τις κατευθύνσεις, με χαλαρές, απλωτές δομές που ρέπουν προς τον ιμπρεσιονισμό, καταλήγοντας στην αίσθηση μιας ατέρμονης περιπλάνησης. Επιβλητικές κιθάρες, ταχύτατες και υψίσυχνες με μινιμαλιστική κυκλική διάθεση, απόκοσμα πλήκτρα και μια φωνή που αναβλύζει από το χιονισμένο χάος, συνήθως με μαυρομεταλλική μα κάποιες φορές και υμνική διάθεση (μετάβαση από το “Wurzel” στο “Stimmen in Wald”). Η παραγωγή παραμένει lo-fi μα εύληπτη, και συμβάλει τα μέγιστα στην αποτύπωση της χειμωνιάτικης θύελλας. Οι τίτλοι παραμένουν λακωνικοί (“Alt”, “Flug”, “Eulengesang”), αντανακλώντας το μινιμαλισμό που διατρέχει το άλμπουμ και την πορεία του συγκροτήματος.

Στο “Im Wald” ο Wintherr παίρνει τα βασικά στοιχεία της πολυετούς πορείας των Paysage d’Hiver και τα συνθέτει σε ένα μεγαλεπήβολο έργο, μια χειμερινή ονείρωξη και φυσιολατρική ωδή, που κερδίζει επάξια τον τίτλο του πρώτου ολοκληρωμένου δίσκου των Ελβετών.