Swans

Η εγχώρια δισκογραφική σοδειά είχε λίγο από όλα την περσινή χρονιά. Μπορεί οι λίστες του 2021 να μονοπωλήθηκαν από ηλεκτρονικά, ποπ/ροκ και indie (τα τελευταία χρόνια βλέπουμε και λίγη τζαζ, συνοδευόμενη βέβαια από τη γνωστή «τζαζ είναι, άρα καλό θα είναι» αμηχανία των γραφιάδων), όμως στην πραγματικότητα υπήρξαν αρκετά άλμπουμ εκτός αυτού του πλαισίου που άξιζαν ιδιαίτερης προσοχής και ακρόασης. Τέτοια εποχή, έτσι κι αλλιώς, πάντα αναρωτιέσαι για τη δύναμη του hype, όπως και για τις δάφνες που στεφανώνουν δίσκους του ενάμιση καλού κομματιού.

Αν έχουμε κάτι ανάγκη στα λημέρια μας, πάντως –ειδικά στον alternative χώρο– είναι οι συνολικά ωραίες δουλειές, μαζί ασφαλώς με τον επαγγελματισμό, την ταυτότητα και την ξεκάθαρη ματιά απέναντι στην κάθε αρτίστικη ενέργεια. Όλοι αυτοί είναι παράγοντες με διάφορα επίπεδα δυσκολίας, που πολλές φορές υπερβαίνουν την προσπάθεια του καλλιτέχνη (ειδικά αν λάβουμε υπόψη τις συνθήκες στην Ελλάδα). Όταν συμβαίνουν, ωστόσο, δίνουν λίαν αξιομνημόνευτες στιγμές.

Ανάμεσα στα ντεμπούτο άλμπουμ ξεπήδησε και η Rosey Blue περσόνα της Δώρας Τσίγκα. Αρκετά απομακρυσμένη από τον ήχο των Belleville με τους οποίους έγινε γνωστή, ήρθε να δείξει ότι ένα παλαιότερο στυλ μπορεί να βρει τον χώρο του στο σήμερα αν υπάρχει συνοχή, προσωπική ματιά και επιτυχημένος συγχρονισμός, ενίοτε μέσω και της συνεργασίας με άλλους καλλιτέχνες. Παρότι η αναβίωση δεν λείπει από τη σύγχρονη μουσική (και τη μόδα), θα ήταν και άδικο, μα και αναληθές να κλείσουμε τη Rosey Blue μέσα σε μια τέτοια συνθήκη: αν και οι αναφορές του Swans είναι γνώριμες, τόσο το όλο concept, όσο και ο χαρακτήρας της, εκπέμπουν κάτι το ειλικρινές. Πάνω στο οποίο θεμελιώνεται ένα αυτόνομο στίγμα.

Το Swans ξετυλίγεται ανοίγοντας τα χαρτιά της μεγάλης αρκάνας, από την οποία εμπνέονται και οι τίτλοι των κομματιών. Προσπαθεί να ερμηνεύσει αισθήματα, να κατανοήσει το παρελθόν και να κοιτάξει το μέλλον· πορεία αμφίδρομη και εναλλασσόμενη. Παράλληλα, το κορίτσι του εξωφύλλου – δοσμένο με τζίντζερ χρώματα ταυτισμένα με τον μυστικισμό, με μάγισσες και με κόρες του διαβόλου– σε παίρνει από το χέρι, ζητώντας να περπατήσετε μαζί στο χώμα και στο γρασίδι. Άλλοτε σαν ιέρεια της φύσης, αγρίμι απόμακρο κι αυτόνομο, άλλοτε εύθραυστη και ξεχασμένη στις σκέψεις της, η Rosey Blue δημιουργεί ένα περιβάλλον κατάλληλο για να επεκτείνεις τη φαντασία σου, ώστε να δοθείς όσο χρειάζεται. Παίζει άλλωστε και στο folk πλαίσιο, άρα ξέρει να χτίζει ιστορίες με ουσία δίχως να ανεμίζει τη σημαία της ευαισθησίας. Κι έτσι αναδιπλώνει επιτυχημένα αυτές τις «ταξιδιάρικες» μελωδίες που μάταια προσπαθεί, χρόνια τώρα, να μιμηθεί η indie pop/rock προσέγγιση.

Εδώ βοηθούν ασφαλώς η παραγωγή και η ενορχήστρωση του Βασίλη Νησόπουλου, ο οποίος κουμαντάρει εξαιρετικά την πληθώρα μουσικών που συμμετείχαν στο εγχείρημα. Έτσι, οι ιδέες της Rosey Blue πήραν σάρκα και οστά αποφεύγοντας να ακολουθήσουν ένα στενό μονοπάτι –αντιθέτως, τις βλέπουμε να επεκτείνονται σε διάφορα μουσικά σοκάκια, απηχώντας τα ποικίλα ακούσματά της. Από instrumental μυσταγωγικά πατήματα περνάμε σε folk rock, σε americana και σε ψυχεδέλεια, με μια blues αλλά και με μια πιο πειραματική νότα να βάζουν τη δική τους πινελιά στο αποτέλεσμα. Έκπληξη αποτελεί το ομώνυμο του δίσκου κομμάτι: ένα ελληνόφωνο spoken word με κινηματογραφική 1960s αισθητική, το οποίο φέρνει σε Δάκη και σε Serge Gainsbourg. Όλα αυτά, ωστόσο, ούτε αποπροσανατολίζουν, ούτε μπερδεύουν τον χαρακτήρα του Swans· προσδίδουν ευελιξία και δεν το αφήνουν να γίνει μονότονο ή προβλέψιμο.

Συνδετικός κρίκος των πάντων, εξάλλου, είναι τα φωνητικά της τραγουδοποιού. Η Δώρα Τσίγκα έχει περάσει από αρκετές μπάντες, έχει επιδείξει ιδιαίτερες ερμηνευτικές ικανότητες κι έρχεται στο Swans να θυμίσει τι σημαίνει ωραία φωνή, χαρακτηριστική και στιβαρή. Πολλές φορές, μάλιστα, η τοποθέτησή της φέρνει σε live εκτέλεση, κάτι που ζωντανεύει το αποτέλεσμα. Στο πλάι της κάθονται διακριτικά συμμετέχοντες σαν τον Moa Bones ή τον Πάνο Μπίρμπα (των Dustbowl), προσφέροντας τη ζεστασιά των δεύτερων φωνητικών τους –ειδικά ο Μπίρμπας κουβαλά κι έναν Leonard Cohen απόηχο, μια αίσθηση δηλαδή ότι σε κάθε συναίσθημα φωλιάζει και κάτι το πνευματικό. Με αυτόν τον τρόπο φαίνεται να γίνεται και η προσέγγιση των θεμάτων, καθώς τίποτα εδώ δεν φυλακίζεται σε έναν μικρόκοσμο: ακόμα κι ο έρωτας μοιάζει με συμπαντικό συμβάν. Όλα συνδέονται λοιπόν κι όλα αλληλοεπηρεάζονται, με τη φύση να έχει το πάνω χέρι και τον άνθρωπο να της δίνεται με αγάπη, θυσία και τρυφερότητα.

Απόλυτα γήινο, καθόλου κραυγαλέο ή φανταχτερό, το Swans της Rosey Blue δεν υπερπροσπαθεί για τίποτα: όλα απλά συμβαίνουν και συμπλέουν. Η σύμπνοια που ενυπάρχει στο σύνολο (από το εξώφυλλο μέχρι τον τελευταίο ψίθυρο), το καθιστά ολοκληρωμένο καλλιτεχνικό έργο. Μπορεί να μην λαμβάνει σπρώξιμο από το hype της εποχής, έχει όμως το ειλικρινές όραμα της δημιουργού του. Η οποία επιβεβαιώνει με μια καθησυχαστική δύναμη ότι συνεχίζουν να συμβαίνουν ωραία πράγματα στη μουσική.