Sexwitch

Αν και ο ρομαντισμός υπήρξε κάτι πολύ συγκεκριμένο στην ιστορία της τέχνης, αν τώρα παρατηρήσω ότι όσοι ασχολούμαστε μαζί της (του) έχουμε μια ρομαντική φλέβα δεν νομίζω ότι θα πέσω και πολύ έξω (κι ας το αρνούμαστε μερικοί-μερικοί). Πόσες φορές δεν έχουμε γράψει για την τέχνη που μας φέρνει κοντά, για τον διάλογο μεταξύ των πολιτισμών, την αλληλεπίδραση, την ανταλλαγή, την κατανόηση του Άλλου, του διαφορετικού; Θα μου πείτε, γιατί τα χαρακτηρίζεις όλα αυτά "ρομαντικά", μήπως υπονοείς ότι όλα αυτά είναι ίσως εκτός πραγματικότητας, ανέφικτα ακόμη-ακόμη; Αυτό υπονοώ αλλά δεν το λέω (ακόμη).

Προς το παρόν πάμε στην Ανατολή που είναι και στην επικαιρότητα. Κι ας αγνοήσουμε κατ' αρχήν τις μπροντελιανές απόψεις που ισχυρίζονται ότι στην πραγματικότητα αυτό που λέμε Δύση και αυτό που λέμε Μέση Ανατολή συνιστούν ενιαίο πολιτισμικό χώρο από αρχαιοτάτων χρόνων (δώστε βάση στο αρθράκι αυτό του Techie Chan, τα λέει πολύ ωραία). Ακόμη κι αν μείνουμε στα πλαίσια ...όλων των εποχών (ξέρετε τώρα, μετά το 1955), η μουσική όσμωση μεταξύ των δύο κόσμων υπήρξε συνεχής, γόνιμη και λίαν καθοριστική, ακόμη και για είδη που κάποιοι τα θεωρούν "εμβλήματα" του δυτικού κόσμου, η ψυχεδέλεια λόγου χάρη δεν νοείται δίχως την Ανατολή, από τότε που το KΤΕΛ-Magic Bus πηγαινοερχόταν κουβαλώντας πρωτόφαντους ήχους μαζί με περίεργα όργανα και ...χορτάρια. Ακόμη κι έξω από τον εναλλακτικό χώρο όμως, αργότερα, ειδικά στα χρόνια του εμπορευματικού peak, τότε που η ταμπέλα έθνικ έγινε της μόδας (και όχι μόνο στα δισκοπωλεία), το fusion, οι συντήξεις, οι συναντήσεις, όσο ταιριαστές και αταίριαστες (τι σκουπίδι και ηλεκτρονικός αμανές βγήκε τότε δεν λέγετε), ποτέ δεν έλειψαν.

Μέσα στα πλαίσια αυτά θα μπορούσαμε να τοποθετήσουμε τον εν λόγω δίσκο των Sexwitch. Θα μπορούσαμε, λέω, γιατί οι Sexwitch επιλέγουν εδώ να διασκευάσουν έξι εξωτικά κομμάτια, από εξωτικές χώρες όπως το Μαρόκο, το Ιράν, η Ταϊλάνδη και οι ...ΗΠΑ. Σαν να προσπαθούν μου φαίνεται να υπονομεύσουν έτσι κάθε πολιτική ερμηνεία στο εγχείρημα τους, πέρα από χαντιγκτόνειες συγκρούσεις και ψευδοδιλήμματα τύπου Δύσης-Ανατολής (μήπως λοιπόν είναι κατά βάθος ...Μπροντελιανοί;). Από την άλλη, πολύ λιγότερο "ρομαντικά", θα μπορούσαμε να αντιμετωπίσουμε τον δίσκο και ως ένα ακόμη προϊόν του ακατάσχετου "data mining" στο οποίο έχουν επιδοθεί ένα σωρό δισκογραφικές τα τελευταία χρόνια, με ένα σωρό συλλογές-ανασκαφές να φέρνουν στο φως διαμάντια και άνθρακες φύρδην-μίγδην, τούτα τα εξορυγμένα μεταλλεύματα εκμεταλλεύονται (παρατηρείτε τη λεκτική συγγένεια;) και οι Sexwitch για να φτιάξουν αυτό τον πολυπολυτισμικό και πλουραλιστικό "ποτ-πουρί" δίσκο (τούτα τα δύο δεν ταυτίζονται απαραίτητα, άλλα το ένα δεν υφίσταται χωρίς το άλλο).

Ποιοί είναι όμως οι Sexwitch, τις συστάσεις μου φαίνεται ξεχάσαμε, και εν προκείμενω έχουν τη σημασία τους... Γιατί στην πραγματικότητα έχουμε να κάνουμε για ένα σχήμα-σύμπραξη μεταξύ της Natasha Khan, της γνωστής μας Bat for Lashes, των Τoy και του παραγωγού Dan Carey. Μιας κοπέλας, βρετανίδας με ημίσεια καταγωγή από το Πακιστάν, η οποία από το 2006 που έβγαλε τον πρώτο της δίσκο, αναζητά το ψυχεδελικό άγγιγμα στην art-pop της. Και ενός βρετανικού συγκροτήματος το οποίο προσπαθεί να στήσει μια σύγχρονη ερμηνεία-μεταφορά του krautrock. Του γερμανικού δηλαδή είδους το οποίο χαρακτηρίζεται από μία πειθαρχημένη επαναληπτικότητα η οποία συνθέτει την δυτική ρομποτική με την ανατολική εκστατική. Κατά έναν τρόπο η επανάληψη είναι και μία λέξη-κλειδί για τον δίσκο τούτο.

Μπορούμε λοιπόν να τον δούμε και σαν μια σπουδή στην επανάληψη. Την μητέρα της μαθήσεως, της ...μονοτονίας, αλλά και της έκστασης. Της σεξουαλικής, έλα μη σταματάς αγάπη μου, συνέχισε, πάλι, ναι, ναι... Αλλά και της θρησκευτικής, μη σταματάς, γύρνα, στροβιλίσου, νιώσε την κοσμική ενέργεια, επανέλαβε τα λόγια της προσευχής, συνέχεια, και πάλι, πάλι, με ρυθμό, κοσμική μουσική, ξανά και ξανά, σαν τα μάντρα τα ινδικά που μπορεί να τραβούν για ώρες, τους στροβιλιζόμενους δερβίσηδες, τα μακρόσυρτα άσματα της Ούμ (βέβαια οι Sexwitch την κρατάνε την επανάληψη σε πιο εύλογα ...δυτικά χρονικά πλαίσια, έχουμε και δίσκο να βγάλουμε ε;). Στους δε στίχους αγάπη, σεξ, θάνατος, χαρά και λύπη, όλα μαζί συμπλέκονται, μεταφυσική και ορθολογισμός (όχι τόσο αντιθετικές έννοιες όσο νομίζετε πολλοί), με τη γυναίκα να είναι στο επίκεντρο, σαν αντικείμενο πόθου αλλά και καταπίεσης ταυτόχρονα.

Χαρακτηριστικό δείγμα το "Kassidat el Jakka", το κεντρικό και καλύτερο κομμάτι του δίσκου, όπου τα κρουστά παίρνουν σεξαλωμένα φωτιά σε μια υπνωτική γκρούβα διάστικτη από κραυγούλες αλά-"Whole lotta love" σε ένα κομμάτι σωματικής πνευματικότητας, αποπλάνησης και φυγής, "I am fleeing but I do not know what from". Κι ένα σωρό ακούσματα έρχονται στο νου, κρατώ μεταξύ αυτών τους Creatures του Bugdie και της Siouxsie, κάπου σαν να της μοιάζει κιόλας η Khan στη φωνή. Το αυτό ισχύει ακόμη και όταν η ένταση καταλαγιάζει, μέχρι να καταλήξει στην Δυτική Ακτή και στο μπαφιασμένο καλοκαίρι της αγάπης σε ένα ξεχασμένο κομμάτι του Skip Spence, κιθαρίστα των Moby Grape.

Ο δίσκος λέγεται ότι ηχογραφήθηκε μέσα σε μία ημέρα, αυθόρμητα, μολοταύτα το αποτέλεσμα ακούγεται μελετημένο και προσεγμένο, τουλάχιστον όσον αφορά τον τρόπο με τον οποίο τόσο διαφορετικές προελεύσεις και παραδόσεις καταλήγουν σε μία ενιαία συγκερασμένη αισθητική. Παγκοσμιο-ποίηση; Από μία άποψη, ναι. Εστιάζω όμως στο δεύτερο συνθετικό.

Αν τώρα για τον επίλογο, βουτούσα τον κοντυλοφόρο (διάβαζε: πληκτρολόγιο) στη ρομαντική μου φλέβα, μπορεί να αναζητούσα τα ωραία λόγια του προλόγου, για τα σύνορα που η τέχνη δεν γνωρίζει, για τις γέφυρες που χτίζει, για την μαγεία της επαφής με το(ν) ξένο. Ρίχνοντας όμως ένα βλέμμα στη φορτισμένη επικαιρότητα, όπου η μισάνθρωπη σκατοψυχίαση φουντώνει, όπου πολεμοχαρείς κραυγές και φράχτες υψώνονται απέναντι στον Κακό Άλλο, δεν μπορεί να μην αναρωτηθείς: σε τι άραγε να ωφέλησε τόση πολύχρονη αλληλοκατανόηση μέσω της τέχνης; Μήπως όλα αυτά ήταν απλά και μόνο μόδες, ένας επιφανειακός τουριστικός εξωτισμός, μία φαντασίωση αυθεντικότητας προσαρμοσμένης σε λεπτεπίλεπτους καλομαθημένους ουρανίσκους, καταδικασμένης να "σκάσει" στην πρώτη κρίση; Πόση "αυθεντικότητα" αντέχουμε τελικά; Ο δίσκος ναι, ο άνθρωπος όχι; Ανοιχτές, ανοιχτόμυαλες δισκοθήκες, και κλειστές πόρτες, κλειδωμένα μυαλά; Από την άλλη όμως, και η διάψευση των ρομαντικών μας αρκεί; Που μας οδηγεί; Μήπως το χρειαζόμαστε τελικά λίγο παραμύθι; Τα παραμύθια δεν είναι αλήθεια, αλλά τουλάχιστον δεν είναι ψέματα, έλεγε ένας σοφός στίχος. Παρηγοριά;