ΣΩΜΑ

Καθώς στο περισσότερο ή λιγότερο ευρύ πλαίσιο των ακουσμάτων μας περιλαμβάνεται -ή θεωρούμε ότι περιλαμβάνεται- και τμήμα του αποκαλούμενου πειραματικού ήχου, αυτό που γενικά και αόριστα αποκαλούμε experimental, καταλήγουμε αρκετές φορές σε ισοπεδωτικά συμπεράσματα και κατηγοριοποιήσεις. Οι περισσότεροι από εμάς άλλωστε θεωρούμε τον Kevin Shields σπουδαιότερο από τον Sun Ra... και έχουμε και επιχειρήματα για να το αποδείξουμε.

Με μία απλή συνέχεια παράθεσης ονομάτων, την οποία θεωρώ περιττή να γίνει για μία ακόμη φορά, θα διαπιστώσουμε άμεσα ότι ως experimental συνηθίζουμε τελικά να θεωρούμε το οτιδήποτε δεν έχει ως βάση του συγκεκριμένη μουσική κατάρτιση και κατ' αρχήν κατεύθυνση. Το πώς βέβαια δύναται να "πειραματιστεί" αυτός που κατά βάση δεν "γνωρίζει" είναι κάτι με το οποίο σπανίως ασχολούμαστε.

Τα ελάχιστα παραδείγματα ανθρώπων που στην ιστορία της μουσικής κατάφεραν να μετατρέψουν μια κατ' αρχήν άγνοια, σε μία "διαφορετική γνώση" δίνουν το πάτημα σε πλείστους όσους "αγναντεύουν" εκεί που δεν τους παίρνει να αποκαλούν εαυτούς "πειραματιστές". Και κατόπιν ήρθε στη ζωή μας και ο όρος improvisation, που ξεπέρασε τα όρια της jazz και άρχισε να σουλατσάρει και στα δικά μας μονοπάτια... και ήρθε και έδεσε το γλυκό. Improvisation το ένα, improvisation το άλλο... μέχρι και αυτοσχεδιαστικές αποδόσεις στα δύο και μόνα ακόρντα των Ramones έχουμε φτάσει να αναζητούμε. Και να μας προσφέρονται κιόλας μάλιστα!

Στον αντίποδα της παραπάνω σύγχυσης, το παρόν CD, ηχογραφημένο όχι σε κάποιο ημί-ανήλιαγο στενό του Brooklyn, αλλά στον πεζόδρομο της Κομνηνών στην Καλαμαριά της Θεσσαλονίκης, όπου ο υπογράφων πέρασε τα περισσότερα του χρόνια. Είδες που καμιά φορά σου έρχεται από εκεί που δεν το περιμένεις; Το Polytropon Studio πάντως και ο ιδιοκτήτης-δημιουργός του Γιώργος Καζαντζής, δεν αποτελούν ασφαλώς έκπληξη σε ότι αφορά τα ενδιαφέροντα μουσικά δρώμενα, που έχουν την ικανότητα να υποσκελίζουν τοπικό και εθνικό επίπεδο. Αλλά ομολογώ ότι αυτή η δουλειά με πήρε και με σήκωσε. Ψάχνω να βρω όλα τα τεύχη του Wire των τελευταίων μηνών, για να διαπιστώσω αν την έλαβαν υπόψη τους και της συμπεριφέρθηκαν όπως της αξίζει. Αλλά και πάλι δεν αξίζει στο ΣΩΜΑ να γίνει εξώφυλλο όχι μόνο στο Wire ή στο Trax, αλλά και στα περισσότερα εγχώρια μουσικά έντυπα; Ασφαλώς και ναι. Και πολλά παραπάνω.

Απ' ότι διαβάζω με τον Θύμιο Ατζακά πηγαίναμε κάποτε στο ίδιο Ωδείο. Κάθε ομοιότητα βέβαια παύει εδώ. Στη συνέχεια ο εξαιρετικός κιθαρίστας (και όχι μόνο) έλαβε λαμπρή ακαδημαϊκή, αλλά και δημιουργική πορεία. Και ο πιανίστας Αντώνης Ανισσέγκος όμως δεν μας είναι άγνωστος. Τον θυμόμαστε από τους Trio Praxis, μία από τις πολλές κυκλοφορίες της Ano Kato στις οποίες πλησιάζαμε αναζητώντας περισσότερο... ελληνικό ροκ, αλλά τελικά καταλήγαμε να ανοίγουμε τους μουσικούς μας ορίζοντες, έστω και ασυνείδητα. Ως TRIO IAMA τον συναντάμε μαζί με την υπόλοιπη οικογένεια, εν είδη τρίο συμπράττει μεταξύ άλλων και με τον Φλώρο Φλωρίδη. Όσοι έχετε κριτήρια mic στις ακροάσεις σας, αναζητήστε τον με τους Lynx που εδρεύουν στο Βερολίνο και αντιπαρατίθενται στα περί μη ικανού πειραματισμού στα "χωράφια" μας. Τέρμα οι συστάσεις. Υπάρχει και το διαδίκτυο ως γνωστόν.

Ως ΣΩΜΑ θέτουν και πάλι ένα βασικό ερώτημα και τελικά μες στη διάρκεια των δύο CD που αποτελούν την κυκλοφορία καταφέρνουν σε μεγάλο ποσοστό να δώσουν μία πειστικότατη απάντηση. Είναι ο αυτοσχεδιασμός εχθρός της σύνθεσης; Μια επιφανειακή προσέγγιση θα μας υπενθύμιζε ότι πρόκειται για ασύνδετες έννοιες, ίσως δε και αντίθετες. Τι περισσότερο όμως να είναι τελικά η σύνθεση, στην αρχέτυπη μορφή της, από το ευτυχές αποτέλεσμα ενός ικανού αυτοσχεδιασμού; Τι νόημα έχουν οι ατέρμονοι διάλογοι των μουσικών αν δεν μπορούν να κατασταλάξουν σε μία ιδεατή συνδιαλλαγή της μουσικής με το θυμικό του ακροατή της, που ασφαλώς και απαιτεί τα προκαθορισμένα όρια μιας σύνθεσης, έστω και σε συνθήκες χαλαρής δομής, για να μπορέσει να ενεργοποιηθεί.

Συμπράττει μαζί τους ο Μιχάλης Σιγανίδης σε καίρια σημεία των ηχογραφήσεων, με κοντραμπάσσο που κόβει τον ρυθμό σχεδόν βίαια και μοιράζει ασίστ για νέα συστήματα ανάπτυξης στους βασικούς παίχτες. Όταν παρουσιάζονται ως τρίο ειδικά, τότε είναι που απαιτούν την αμέριστη προσοχή σου. Στο τέλος όμως θα ανταμοιφθείς και δεν θα φύγεις απλά εντυπωσιασμένος, όπως είθισται σε αυτές τις περιπτώσεις. Στο δεύτερο CD οι Σαβίνα Γιαννάτου και Μαρία Θωίδου με εξαναγκάζουν να φέρω και πάλι στο προσκήνιο το σύνηθες πλέον παράδειγμα της Liz Fraser, η οποία μας έμαθε να αγαπάμε και να σιγοτραγουδάμε ακατάληπτους στίχους. Εδώ βέβαια δεν δύναται να σιγοτραγουδήσει κανείς, το αποτέλεσμα όμως είναι ισοδύναμα σπουδαίο και σχεδόν υπερβαίνει τις ανάγκες που έχουμε ως ακροατές. Υπό την έννοια ότι μας δημιουργεί νέες ανάγκες για ακόμη περισσότερο "τέτοιο" υλικό, που όμως θα δυσκολευτούμε να τις καλύψουμε.

Ο Ανισσέγκος είναι παρανοϊκος πιανίστας. Και οι υπόλοιποι ακολουθούν και οριοθετούν την παράνοια του. Σε κάθε επόμενη ακρόαση σου δημιουργεί την αίσθηση ότι έχει παίξει με διαφορετικό τρόπο, ίσως, δε, και διαφορετικά πράγματα. Κατανοώντας απόλυτα ότι πρόκειται για συλλογική δουλειά στην οποία άπαντες είναι ευδιάκριτο ότι έχουν κυριολεκτικά ματώσει, θα μου επιτραπεί να πω ότι η δική μου εμμονή σε όλη τη διάρκεια προσανατολίζεται εμφατικά στις περίεργες διαδρομές των πλήκτρων, από τα οποία έχω την αίσθηση ότι ξεκινάνε και καταλήγουν τα πάντα. Για τα φωνητικά δεν μπορώ να αποδώσω καμιά περιγραφή, απλά να σας πείσω -έστω και χωρίς απτά επιχειρήματα- ότι είναι επιτακτικό να τα ακούσετε.

Το ΣΩΜΑ ως πρόταση ακρόασης εμπεριέχει ακραίες μουσικές σκέψεις δύο απόλυτα ικανών μουσικών που δεν φοβούνται μήπως περάσουν σε μέρη δυσπρόσιτης ηχητικής δημιουργίας, δεν τους απασχολεί η λούμπεν κατηγορία περί αισθητικού ελιτισμού και κυρίως δεν τους αλλοιώνει στο ελάχιστο η πρόσβαση τους σε μουσικές συναντήσεις αμεσότερης ανταπόκρισης, που θα μπορούσε να υποσκάψει τον πειρασμό της προσωπικής εκμετάλλευσης.

Αυτοί που δρουν μαζί τους στις εν λόγω ηχογραφήσεις δεν σέβονται υποτακτικά, αλλά επεκτείνουν παρεμβατικά το όραμα τους. Ένα ντουέτο που στην πορεία γίνεται κουιντέτο περνώντας από όλους τους ενδιάμεσους αριθμούς, χωρίς ποτέ ούτε να χάνεται, ούτε να εγκλωβίζεται η αξία της μονάδας, που τελικά αυτή θέτει τα πράγματα στην ορθή τους βάση. Ένας δίσκος τόσο ριζοσπαστικά διεθνής, που τελικά θα μπορούσε να έχει ηχογραφηθεί μόνο σε ένα στούντιο της Καλαμαριάς και όχι τυχόν σε κάποιο ημιφωτισμένο σοκάκι του Brooklyn. Μία αρχαιοπρεπής πρωτόγονη jazz με περίεργα μελλοντικές διαθέσεις για ό,τι πρόκειται να αναζητήσουμε προς ακρόαση στο εξής. Μια ποίηση που γράφτηκε με άγνωστες λέξεις και συνεπώς με προθέσεις για να ξεκινήσει μία απολύτως νέα μουσική επικοινωνία. Διότι βαρεθήκαμε να λέμε τα ίδια και τα ίδια μεταξύ μας.