Garden window escape

Οι Staraya Derevnya είναι μια παρέα μουσικών και καλλιτεχνών κινούμενοι γύρω από την κεντρική φιγούρα του Gosha Hniu. Ο τελευταίος από τη δεκαετία του ‘90 συλλέγει ήχους, μετασκευάζει στίχους, μαζεύει μουσικούς ανά περιόδους και αφορμές και φτιάχνει μια μουσική που ο ίδιος τη χαρακτηρίζει kraut – folk, άλλοι acid – folk, άλλοι jazz, άλλοι experimental ή avant-garde, χωρίς να έχει και καμία ιδιαίτερη σημασία.

Ήδη το ‘Garden Window Escape’ είναι η ένατη έκδοση της μουσικής τους, που μας έδωσε την αφορμή να μπούμε στον μαγικό κόσμο τους. Το ίδιο θα το χαρακτηρίζαμε άνισο, αλλά ήδη από το εναρκτήριο κομμάτι ‘Tight-lipped thief’ μας προϊδέασε ότι κάτι σπουδαίο κρύβεται εδώ.

Κι είναι πράγματι έτσι, αν κάποιος ψυλλιαστεί από οποιαδήποτε από τις δημιουργίες τους και ψάξει το σύνολο της μουσικής τους από το 1999 που μας έχουν αφήσει δείγματα έως σήμερα.

Με καταγωγή από την Ουκρανία όταν αυτή ήταν Ρωσία, ο Gosha Hniu μεγάλωσε στη Χάιφα του Ισραήλ, όπου ξεκίνησε τους Staraya Derevnya το 1994 με άλλους επίσης από την πρώην Σοβιετική Ένωση. Το όνομα από μια περιοχή της Αγίας Πετρούπολης (ή Λένινγκραντ αν προτιμάτε). Η πρώτη νεανική περίοδος της δημιουργίας τους αγγίζει περισσότερο κλασικές φόρμες μιας ροκ τραγουδοποιίας, με στοιχεία folk. Παρόλα αυτά η ιδιοφυής τρέλα του Gosha Hniu και των τότε συνοδοιπόρων του καραδοκεί.

Ο ίδιος δεν είναι κυρίως μουσικός. Απαγγέλει στίχους, άλλοτε σιγοτραγουδά, άλλοτε σκούζει, άλλοτε βγάζει άναρθρες κραυγές. Παίζει παράξενα μουσικά όργανα, άλλοτε όργανα – παιχνίδια, άλλοτε απλά δημιουργεί ήχους από αντικείμενα. Παίζει με τη γλώσσα, όσο και με τους στίχους. Οι στίχοι είναι μετασκευές ποιημάτων του Arthur Molev, ενός σύγχρονου ζωγράφου, επίσης από το St Petersburg, που συμμετέχει στα σύγχρονα καλλιτεχνικά ρεύματα της Ρωσίας, προσφέροντας τη ζωγραφική του, όπως και άλλες εικαστικές δημιουργίες και σε άλλους Ρώσους ροκ δημιουργούς. Τους σημειώσαμε με αυτή την αφορμή για μετέπειτα.

Το συγκρότημα απαρτίζεται επίσης και από τον εικαστικό δημιουργό Danil Gertman που τους συνοδεύει στις ζωντανές του εμφανίσεις, ενώ κοσμεί τα εξώφυλλα, αλλά και δημιουργεί καταπληκτικά βίντεο στο YouTube. Ίσως ο τελευταίος τους δίσκος να είναι περισσότερο σπουδαίος από προηγούμενες δημιουργίες τους για τούτες εδώ τις οπτικοακουστικές δημιουργίες τους. Δείτε λοιπόν έτσι εδώ το What I keep in my closet, ακούγοντας τους άναρθρους φθόγγους του Gosha Hniu, μαζί με ένα παιδικό παιχνίδι και στοιχειώδεις αρμονίες και συνοδείες από παραδοσιακά όργανα που περισσότερο δημιουργούν το ηχητικό υπόβαθρο για ένα παιχνίδι στο σύνολό του.

Ο Gosha Hniu, μάλλον παίζει περισσότερο, παρά δημιουργεί μια σοβαροφανή μουσική. Κι επειδή παίζει, το συγκρότημα βρίσκει τις καλύτερες στιγμές του στις ζωντανές του εμφανίσεις, ιδίως από το Kadita Sessions (ζωντανή ηχογράφηση του 2012 σε μια μικρή κοινότητα – κάτι σαν σύγχρονο kibbutz στο βόρειο Ισραήλ) έως τις κορυφαίες εμφανίσεις τους στο θρυλικό Café OTO του Λονδίνου, και στο Tusk Festival του Νιούκαστλ, χώρους που ανθεί καθετί πρωτοποριακό και πειραματικό στη μουσική, οι οποίες αποτυπώθηκαν στο σπουδαίο ‘Inwards opened the floor’ και το ‘Still life with apples’.

Την περίοδο που ακολούθησε το επίσης σπουδαίο ‘From inside the log’ του 2010, ο Gosha Hniu έφτιαξε μια ομάδα μουσικών που τον ακολουθούν πλέον σταθερά σε αυτό το δημιουργικό του παιχνίδι, παρότι οι αποστάσεις που τους χωρίζουν είναι τεράστιες. Ο ίδιος και ο Grundik Kasyansky στο Λονδίνο, η Maya Pik στα synths, ο Ran Nahmias στο silent celo και ο Yoni Silver στο μπάσο κλαρινέτο στο Ισραήλ, συμβάλλουν σε ένα αποτέλεσμα στοιχειωμένο θα έλεγε κανείς.

Εδώ στο ‘Garden Window Escape’ συνεχίζουν την καταγραφή των ηχογραφήσεών τους της περιόδου 2020 -2022 που ξεκίνησαν επίσης με το σπουδαίο ‘Boulder Blues’. To ‘Half - deceased uncle’ είναι ακόμη ένα δείγμα της δημιουργικής τους τρέλας, ενώ στην εισαγωγή του ‘Cork-flight operation’ ο Μεξικανός Miguel Perez, το τελευταίο μέλος του συγκροτήματος, ζωγραφίζει στην κιθάρα.

Η μουσική τους είναι μια κατάδυση στην άβυσσο, παρά ταύτα απόλυτα οργανωμένη. Παρά το ώρες - ώρες παιδικό περιτύλιγμα των κομματιών τους, όπως στο ‘Virtue of standing still’, η όλη απόπειρά τους είναι παράδοξα μεθοδική. Αυτοσχεδιάζουν, αλλά πάντα κάποιος άλλος με κάποιο όργανο, παιχνίδι, αντικείμενο που ηχεί, λόγια ή άναρθρες κραυγές τους συγκρατεί. Έτσι κανείς και καμία δεν ξεφεύγει από ένα πλαίσιο του οποίου τα όρια μόνο οι ίδιοι ορίζουν.

Το αποτέλεσμα είναι αλλόκοτα όμορφο και σε καλεί ανά πάσα στιγμή να το νιώσεις, παρά την ανησυχία και τη φορές – φορές απορία που σου δημιουργεί. Δεν θα σε λυτρώσουν, δεν έχουν τέτοιο σκοπό. Θα σε καλέσουν να καταδυθείς σε ένα παράξενο κόσμο, αλλά με προφυλάξεις, όπως στο ‘Myshhh’ που κλείνει το δίσκο. Το βαθυσκάφος τους προσέχει τους κραδασμούς.

Στα καθ΄ημάς θα τους συστήναμε για το Borderline Festival της Στέγης Ωνάση, για να παίξουν μαζί μας.

(Βαθμός: 7,5)

Βασίλης Παπαδόπουλος

Σε μια παλιότερη συνέντευξη των Staraya Derevnya που διάβασα, λένε ότι υπάρχουν δύο ειδών λάθη, τα καλά και τα κακά, και ότι τα καλά είναι θησαυρός. Έτσι όπως το καταλαβαίνω εγώ, τα κακά λάθη είναι αυτά που δεν εξυπηρετούν το αισθητικό αποτέλεσμα, μάλιστα κάνουν ακριβώς το αντίθετο, δηλαδή καταστρέφουν τη σύνθεση. Τα καλά είναι αυτά που με τη σωστή χρήση κάνουν το έργο ακόμα καλύτερο. Το ότι χρησιμοποιούν λοιπόν οι Staraya Derevnya αυτά τα καλά λάθη σαν υλικό της δουλειάς τους είναι ήδη αρκετό για να μου προκληθεί το ενδιαφέρον. Ακούγοντας κανείς τη μουσική των Staraya Derevnya βυθίζεται σε μια θάλασσα από εκπληκτικά «λάθη». Εισαγωγικά βάζω γιατί αυτά τα λάθη όταν οργανωθούν σε έργο, σε σύνθεση, δεν είναι πια λάθη αλλά ένας ολόκληρος κόσμος. Ένας κόσμος ήχων. Μουσική.

Στον τελευταίο τους δίσκο, το “Garden Window Escape” είναι ολοφάνερο αυτό. Ακούμε ένα πλήθος από ήχους. Φορτωμένη κατάσταση που όμως δεν καταλήγει σε κάτι βαρύ και ασφυκτικό. Όλα ως δια μαγείας μπαίνουν στη κατάλληλη θέση και μοιάζουν όντως με λάθη που συντάσσονται με έναν υποβλητικό ρυθμό το ένα δίπλα ή πάνω στο άλλο γιατί δίδεται η εντύπωση στον ακροατή ότι προκύπτουν μέσα από μια διαδικασία «ψαρέματος» ήχων και στοιχείων και ότι δεν προαποφασίζονται και δεν προσχεδιάζονται. Όμως δεν έχουμε παρόλα αυτά την συνηθισμένη διαδικασία του ελεύθερου αυτοσχεδιασμού κι ας είναι φανερό ότι αυτός λαβαίνει χώρα. Υπάρχει ένας φαντασιακά δημιουργημένος τόπος εξ αρχής που είναι η βάση αυτών των ήχων. Μια συνειδητή αισθητική τοποθέτηση που μόνο μέσα σε αυτή επιτρέπονται τα λάθη και οι αυτοσχεδιασμοί. Κάτι σαν ένα δημιουργικό όραμα, μια προ ιδωμένη γένεση. Ένας προσωπικός ψυχεδελικός και μυστήριος χώρος όπου εκεί μέσα το πιο απελευθερωμένο freakout μπορεί να λειτουργήσει ποιητικά.

Το ψυχεδελικός δεν είναι τυχαίο ούτε άκυρο. Αυτός ο φαντασιακός χώρος σχετίζεται με έναν τρόπο με το ροκ. Και με την ψυχεδέλεια και με το λεγόμενο Kraut Rock. Ούτως ή άλλως και οι ίδιοι οι Staraya Derevnya αυτοπροσδιορίζονται ως kraut folk. Μιλάμε δηλαδή για μια μουσική που μπορεί να έχει το ροκ ως μια μακρινή βάση και ως εκκίνηση, αλλά το αποτέλεσμα ακούγεται σαν να είναι το ροκ ένα πανάρχαιο πράγμα και έχει επιδράσει σε αυτή τη δουλειά όλη η ανθρώπινη (ή όχι μόνο) εμπειρία από τότε που πρωτοεμφανίστηκε αυτό το ροκ μέχρι την ώρα που έγινε αυτό το άλμπουμ. Όλοι οι εξωτικοί ήχοι και όλα τα πειράματα συγχωνεύτηκαν για να δημιουργηθεί. Είναι οργανικό, δηλαδή ζωντανό, θερμό και παλλόμενο, ανοιχτό, πλούσιο και αέρινο. Εντάξει δηλαδή αν σε κάποιον δεν φτάνουν αυτά είναι πλεονέκτης

Βαθμός: 8,5

Αναστάσιος Μπαμπατζιάς