Όσο ανήμποροι είμαστε μερικές φορές στο να περιγράψουμε εμπειρίες και να τις κάνουμε κείμενο, άλλες τόσες αδυνατούμε και να τις βιώσουμε. Τα οκτώ χρόνια απουσίας του Olaf Parusel και των Stoa από το μουσικό προσκήνιο ήταν μια πρόφαση. Ο ίδιος έκρυψε την ανάγκη για ενδοσκόπηση που ήρθε μαζί με τον χωρισμό από το label της Hyperium Records το '97, σχεδόν ταυτόχρονα με την αποχώρηση της πρώτης τραγουδίστριας Conny Levrow και ακριβώς την φευγάτη στιγμή που ήταν επιρρεπής στην πιθανότητα και στα χτυπήματα ενός έρωτα.
Στην Hyperium Records άφησαν δύο εξαντλημένα albums, που όμως λέγεται ότι θα επανακυκλοφορήσουν στις αρχές του επόμενου χρόνου. Και ήδη τα αναμένουν πολλοί. Η Conny Levrow θέλησε να συνεχίσει τις κλασικές της σπουδές και αν σήμερα καθίσει και ακούσει την μαγεία του 'Zal' πιθανότατα θα συνειδητοποιήσει πως μπορούσε πανεύκολα να το πράξει εντός του σχήματος.
Το νέο album επί τούτου είναι μια σπουδή στο νεο-κλασικό και την λυρικότητα. Η Antje Buchheiser, η νέα φωνή των Stoa, είναι μια φλέβα αιθέρια και εντυπωσιακή, με μια κρυστάλλινη καθαρότητα και χροιά ανάμεσα στην Chloe St Liphard των Collection D' Arnell-Andrea και την Teresa Salgueiro των Madredeus. Οι Christiane Fischer (τσέλο) και Barbara Uble (όμποε) είναι δύο ταυτόσημες νυχτερινές υπάρξεις, οι οποίες παγιδεύτηκαν κατά λάθος στο φως και ο Olaf Parusel βρήκε την ευκαιρία να ανταλλάξει την ελευθερία τους με την συμμετοχή τους εδώ.
Από τα έντεκα τραγούδια του cd, τα τρία είναι instrumentals ('I Held The Moon', 'Think About Eternity' και 'Winter'), όλα τους ιντερλούδια για το φεγγαρόφωτο. Τα υπερκαλύπτουν όμως τα υπόλοιπα. Εν προκειμένω μελοποιημένα αποσπάσματα από ποιήματα των James Joyce, William Shakespeare, William Blake, Paul Verlaine, Rainer Maria Rilke κ.ά. Δοσμένα με συναίσθημα και έπαρση. Βγάζω παράμερα ένα: την εξαιρετική διασκευή τους στο 'I Wish You Could Smile', το τραγούδι που έκλεινε το 'Ashes In The Brittle Air' album των Black Tape For A Blue Tape του '89. Τα άτομα το ξετίναξαν σε άλλες σφαίρες.
Το 'Zal', όσο και αν απορείτε κι εσείς μαζί μου, πρωτοκυκλοφόρησε τον περασμένο Μάη στο Μεξικό και από τα τέλη Ιούλη σε όλον τον άλλο κόσμο. Και αυτό που είναι εντυπωσιακό στο μυσταγωγικό και κατανυκτικό κλίμα των ήχων του είναι ότι, αν και μυστηριώδεις, σε κάνουν να νοιώθεις εξαρχής ασφάλεια, αφήνοντας τον χρόνο να δουλέψει για τα περαιτέρω. Όπως όταν μετά από ένα δυνατό thriller χρειάζεται να περιμένεις το μυαλό σου να αδειάσει και μετά να κάνεις τελείως άφοβα τα βήματα μέχρι την σκοτεινή άκρη του διαδρόμου. Χρειάζεται κάτι πάντα να συμβαίνει για να' ναι αληθινό; Όχι, βέβαια! Πού βάζετε τα όνειρα;
Για όσους ξέρουν τον Olaf Parusel και τους Stoa από τα nineties, το 'Zal' είναι μια επιβεβλημένη αγορά. Για τους νεόπλουτους, μια ιδανική ευκαιρία να βουτήξουν στον παραμυθένιο κόσμο ενός από τα πιο ατμοσφαιρικά albums της χρονιάς που τελειώνει.