O Michael Gira κατόρθωσε το ακατόρθωτο, έστω και αν κινούμαστε ακόμη στη σφαίρα του αρχικού ενθουσιασμού όσοι τυχόν τολμάμε και να το υποψιαστούμε αυτό: υπάρχει σοβαρή περίπτωση να έχει κυκλοφορήσει τον καλύτερο/ σπουδαιότερο/ πιο συγκλονιστικό/ ουσιαστικό/ απολαυστικό κλπ δίσκο, μιας καριέρας τριάντα χρόνων, που ούτως ή άλλως εξ αρχής περιείχε στο μέγιστο βαθμό όλα τα παραπάνω στοιχεία. Θα πρέπει να στύψει πολύ κάποιος το μυαλό του για να βρει ανάλογη περίπτωση. Και αν την βρει, θα κάνει σίγουρα κάποιες υποχωρήσεις για να την εξομοιώσει. Και αυτό δεν θα γίνει ποτέ απόλυτα.
Τρία βινύλια, δύο CD, δύο ώρες στη διάρκεια των οποίων θα παρακαλάτε να μην τελειώσει ποτέ ο δίσκος. Οι ακροάσεις σας θα πρέπει μάλλον να βρείτε έναν τρόπο να είναι συνεχόμενες, χωρίς καμία παύση ανάμεσα στα τραγούδια, έστω και αν υπάρχουν εδώ μέσα εικοσάλεπτα και μισάωρα χωρίς παύσεις, που θεωρητικά θα μπορούσαν να σας είχαν εξαντλήσει.
Στόχος του Gira, πάντως, δεν είναι πλέον να εξαντλήσει/ πονέσει τον ακροατή, ούτε να παίξει με τα οριά του. Αυτές είναι οι προφανείς απαιτήσεις των σκληροπυρηνικών του ονόματος Swans, στις οποίες αν τυχόν υπάκουε, θα έβγαζε ένα συμβιβασμένο, μες στην ακρότητα του, δίσκο. Δεν το έκανε. ΟΚ, υπάρχουν μερικά πολυβολεία εδώ κι εκεί, και σε πολλά σημεία αμμοβολές και ξύλινες παλέτες που καταρρέουν, αλλά η τελική επίγευση είναι αυτή ενός σκληρού ήχου που προσεγγίζει με γλυκύτητα τον στόχο του, δηλαδή τον ακροατή. Προφανώς ο Gira έπαψε να αισθάνεται το rock 'n' roll ως κλύσμα, γεγονός θετικό, όπως και να το δεις. Διότι το κλύσμα είναι η έσχατη λύση, για πάσα νόσο.
Η μουσική των Swans εν έτει 2012 αναδεικνύεται σε βάθρο σωτηρίας, για τον υποψιασμένο ακροατή, που θεωρεί ότι έχει ακούσει τα πάντα και έχει βαρεθεί τα πάντα. Και αυτό χωρίς ουσιαστικά να του προσφέρει προς ακρόαση κάτι το καινούργιο. Ακόμη και το 30λεπτο ομώνυμο του δίσκου τραγούδι, μπορεί να αναζητηθεί ως σύλληψη/ στόχευση σε κάποια από τις παλιότερες-εδραιωμένες σε συνειδήσεις δουλειές του συγκροτήματος. Εδώ όμως μοιάζει σαν να βρέθηκε επιτέλους ο λόγος για τον οποίο για τον οποίο επιβάλλεται τέτοια απόλυτη προσήλωση σε έναν τόνο, ένα χτύπημα, μία και μόνη ιδέα. Στο The Seer εν γένει οι εμμονικές ιδέες του Gira καταλήγουν σε αποτέλεσμα. Τα κρουστά- το είχαμε διαπιστώσει από τα δύο περσινά live- παίζουν τον καταλυτικό τους ρόλο κυριαρχικά. Οι μουσικοί στα όρια μεταξύ ελευθερίας και διαταγών, μεγαλουργούν και οι καλεσμένοι δεν επιχειρούν να κλέψουν καμιά παράσταση (ξέρουν που ήρθαν, δηλαδή). Θα ψάλουν ωραία και καλά (Low), θα ψιθυρίσουν τα λογάκια τους (Karen O), θα κάνουν γενικώς τα δικά τους (Ben Frost), αλλά μέχρι εκεί.
Το άλμπουμ ανοίγει εντυπωσιακά με το Lunacy, ό,τι πιο κοντά σε "single" μπορεί να φανταστεί κανείς για τους Swans, ένα τραγούδι εγκληματικής λυρικής απόγνωσης, από αυτά που αν τα είχε υποψιαστεί ο Nick Cave τον καιρό που ούρλιαζε περί rrrrrats in paradise, δεν θα είχε καταλήξει σήμερα υπάλληλος της πάλαι ποτέ έμπνευσης του (το The Apostate, αρκετά παρακάτω, βέβαια, θυμίζει επικίνδυνα παραδείσια ανταρσία, για να είμαστε δίκαιοι). Τα επόμενα δέκα λεπτά είναι ουσιαστικά ένα αδιαίρετο Kraut ρυθμολόγιο που καταδεικνύει την πορεία του δίσκου στο δρόμο της αρετής των επαναλήψεων και προς στιγμήν δίνει την εντύπωση ότι η έμπνευση θα περιοριστεί εις βάρος της φόρμουλας. Αφού περάσει όμως το πρώτο δίωρο και έρθει το επόμενο, κατανοείς ό,τι λειτουργεί άψογα ως προσχέδιο των καλύτερων επαναλήψεων που πρόκειται να ακολουθήσουν. Διότι η επανάληψη μήτηρ πάσης ηδονής ως γνωστόν.
Γενικώς οι έννοιες του τύπου kraut punk, minimal doom, drone τάδε και post οτιδήποτε, είναι μια χαρά ευφυολογήματα για να περιγράψουν αυτό που έχει στο μυαλό του ο ακροατής, όχι όμως συνολικά και το τελικό αποτέλεσμα, στο οποίο -σχεδόν σε ανύποπτο χρόνο- κατέληξε και ο Gira. Διότι μην ξεχνάμε ότι παρά την γενικά θερμή υποδοχή της επιστροφής των Swans, αλλά και του προηγούμενου άλμπουμ, αρκετοί τον είχαν ξεγράψει, κάποιοι άλλοι γραφικοί διαμαρτύρονταν επειδή πλέον κανείς δεν τραυματίζεται στις συναυλίες του κλπ ωραία.
Μία δόση αλήθειας είχε η καχυποψία που ήθελε την περίπτωση Swans να μην μπορεί να υπάρξει χωρίς Jarboe. Στο The Seer δίνει το παρών, έστω και στο παρασκήνιο κάποιων φωνητικών στο διάρκειας 19 λεπτών Piece Of The Sky, έπειτα από ένα εντυπωσιακά ύπουλο intro (δεν θα πω από τα κορυφαία του δίσκου, καθώς δεν υπάρχει δευτερόλεπτο που υστερεί εδώ μέσα). Είναι να μη γίνει η αρχή, δε λένε; Αν τυχόν εδώ βρίσκεται η αρχή ενός ακόμη γύρου σύμπραξης Gira/ Jarboe (που δύσκολο το βλέπω...) δεν μπορώ να φανταστώ τι πρόκειται να επακολουθήσει.
Και πέραν της Jarboe πάντως, τραγούδια όπως το περιορισμένης διάρκειας (9 λεπτά... μόλις) Avatar θεωρώ ότι δύσκολα πείθουν ότι δεν υπάρχει και παρακάτω για τον Gira, καθώς εγκαινιάζουν μια περίοδο που δρα και στους Swans ως γνήσιος τραγουδοποιός, και όχι ως τρομοκράτης του οτιδήποτε. Φέρεται να δηλώνει ότι ο στόχος του είναι να σκορπίσει χαρά και φως στον κόσμο, και όσοι δεν αντιλαμβάνονται τις δύο έννοιες ως κάτι απροσδιόριστα χρωματιστό, ελαφρύ και ανόητο, αλλά ως στοιχεία που συνυπάρχουν με ό,τι ζοφερό θα υπάρχει πάντοτε γύρω τους, αναγνωρίζουν χωρίς δυσκολία τον Gira ως γνήσιο Άγγελο του Φωτός.
Έχει δίκιο λοιπόν ο δημιουργός όταν λέει πως το The Seer είναι τελικά οι ίδιοι οι Swans, τίποτε περισσότερο, τίποτε λιγότερο και ό,τι επεδίωξε να κάνει εδώ και 30 χρόνια, μέσα σε δύο μόλις ώρες, που για αυτό το λόγο φαντάζουν λίγες. Μπορεί να αποσυρθεί μετά από αυτόν τον δίσκο; Θυμίζω απλά ότι και ο Θεός την έβδομη ημέρα αποσύρθηκε και μας παράτησε στη μοίρα μας. Είναι ο Michael Gira λιγότερο σπουδαίος για να απαιτήσουμε από αυτόν κάτι διαφορετικό; Αν και κάτι μου λέει ότι δεν θα το κάνει.
Παρότι δεν είναι απαραίτητο, η ματαιοδοξία του ότι έστω και ένας υπομηχανικός ήχου που συμμετείχε στην ηχογράφηση του δίσκου θα ανοίξει κάποτε τυχαία αυτή τη σελίδα, αλλά δεν θα μπει στον κόπο να την περάσει στο google translate, μου υπαγορεύει ένα ατόφιο και υπεράνω των άλλων, που προϋπήρξαν, με τόνο...