Χόρεψε πάνω στο φτερό του καρχαρία

Μου τη σπάει πολύ αυτός ο στίχος και ως στίχος και ως τίτλος για το άλμπουμ. Ελάτε τώρα... δεν ακούγεται και πολύ καλά. Ηχητικά έχει μια ρυθμική ασυνέχεια που ενοχλεί και με ψιλοχαλάει και σαν εικόνα. Τέλος πάντων ας πιω και ’γω ξύδι με τη σειρά μου διότι με τίποτα δεν θέλω να μπω στη διαδικασία να κάνω κριτική στον Καββαδία και επίσης δεν αξίζουν γκρίνιες σε αυτό το άλμπουμ. Το λάηβ αυτό (και αυτό) του Θάνου Μικρούτσικου αποδεικνύει περίτρανα την τεράστια αξία του ως καλλιτέχνη. Ότι κι αν έχει κάνει που να μας ενοχλεί (πρόχειρα θυμάμαι την συνεργασία με τα Υπόγεια Ρεύματα).

Ναι, είναι ο ‘Σταυρός Του Νότου’ και οι ‘Γραμμές Των Οριζόντων’ αυτά που ακούμε εδώ. Καββαδίας για πάντα. Δε θα μπορούσε ίσως να κλείσει αλλιώς το ταξίδι του ο Θάνος... Και ίσως να θέλησε να αφήσει κάτι πραγματικά καλό λίγο πριν το τέλος. Και τα κατάφερε. Και αμέσως μετά έφυγε.

Διαβάζουμε στο εξώφυλλο «3 φωνές, 3 πιάνα και πνευστά». Αυτό από μόνο του διεγείρει το ενδιαφέρον. Μοιάζει πιο πολύ με περιγραφή δίσκου σύγχρονης μουσικής δωματίου ή αυτοσχεδιασμού και λιγότερο με δίσκο ελληνικού έντεχνου τραγουδιού. Κι όμως... αυτό οφείλει να είναι το έντεχνο. Σύγχρονη τέχνη αλλιώς δεν δικαιούται να λέγεται έτσι.

Οι τρεις φωνές (ο Χρήστος Θηβαίος, ο Κώστας Θωμαΐδης και η Ρίτα Αντωνοπούλου) δεν είναι αρκετά συμπαθείς σε μένα. Και για την τελευταία από τα ελάχιστα που έχω ακούσει έχω κάποιες ενστάσεις, ως τραγουδίστρια αυτή τη φορά, παρόλο που ο Θάνος Μικρούτσικος τη θαυμάζει απεριόριστα και μας το λέει (λέει κάτι αχρείαστες υπερβολές). Όπως και να ’χει, για άλλη μια φορά ας πιω ξύδι γιατί εδώ υπερβαίνουν όλοι τον εαυτό τους. Ακολουθούν μια μάλλον μαγική πρόθεση του δημιουργού πιστά και πράττουν εν γνώση τους με έναν τρόπο κάτι ιερό και γι’ αυτό τους αξίζουν συγχαρητήρια.

Ευτυχώς ο δίσκος ξεπερνά την κατάσταση της απλής καταγραφής μιας συναυλίας, όσο καλή κι αν είναι αυτή, και μπορεί να καταλογιστεί ως αυτόνομο έργο. Μπορεί κανείς να το ακούσει δηλαδή ως αυτό που είναι, ως έργο και όχι ως μια ανάμνηση. Υπάρχει μια ιδιότυπη ατμόσφαιρα, ξεχωριστή. Δεν έχουμε μια αντιγραφή του παλαιότερου έργου του Μικρούτσικου, έχουμε μια επανατοποθέτηση, με τις ενορχηστρώσεις να παίζουν τεράστιο ρόλο σε αυτό. Όχι τυχαία, όσο το ακούω, θυμάμαι και τη συνεργασία της Φαραντούρη με τον μεγάλο τζάζμαν Charles Lloyd, όπου το σαξόφωνο του τελευταίου, μαζί με την υπόλοιπη μπάντα φυσικά, συνδιαλέγεται ουσιαστικά με το τραγούδι και πλέκεται μια μεστή τζαζ, με πρωτόγνωρο τρόπο, ακόμα και με τα έργα του Θεοδωράκη! Άλλο ένα μεγάλο λάηβ αυτό που μάλιστα εξέδωσε η ECM. Έτσι λειτουργούν οι ενορχηστρώσεις στο άλμπουμ του Μικρούτσικου. Δεν είναι απλώς γέμισμα ή περιτύλιγμα του τραγουδιού αλλά ισότιμος ζωτικός χώρος με δημιουργική ταυτότητα όπου το τραγούδι κινείται και διαμορφώνεται μέσα σε αυτόν.

Υπάρχει μια ατμόσφαιρα σχεδόν τελετουργική και ηχητικά. Δεν έχουμε να κάνουμε με φανφάρες και πομπώδεις εντάσεις (σύνηθες φαινόμενο ειδικά στα «έντεχνα» λάηβ), αλλά καθαρές και δυναμικές προτάσεις και στις φωνές και στα όργανα που λένε με απλό τρόπο κάτι σημαντικό με τον απαραίτητο σεβασμό. Η ένταση για να είναι λειτουργική και να έχει αληθινή δύναμη πρέπει να είναι πειθαρχημένη και να χρησιμοποιείται με φειδώ. Όπου πραγματικά απαιτεί η σύνθεση. Αλλιώς είναι ανώφελη φασαρία. Μακριά από αυτά ο Μικρούτσικος ειδικά εδώ. Σε όλα τα τραγούδια σε αυτό το απολαυστικό νέο έργο, ο Θάνος Μικρούτσικος επιλέγοντας ένα θέμα που τον χαρακτηρίζει και τον συγκινεί βαθιά, κάνει τέχνη. Χωρίς να τον ενδιαφέρει η εμπορικότητα και οι λυκοφιλίες. Είναι γελοίο να σε ενδιαφέρουν αυτά τα πράγματα ελάχιστα πριν αφήσεις τον κόσμο.