Naiv

Μα δείτε εξώφυλλο..

Εδώ που τα λέμε, ας αφήσουμε τελείως τον δίσκο να πιάσουμε το εξώφυλλο που τα λέει όλα. Τον λεπτό μίσχο του κόκκινου λουλουδιού στολίζουν συμμετρικά το χελιδόνι και ο πύραυλος. Στη βάση του ο κοσμοναύτης. Στην κορυφή το άνθος με τα ζωηρόχρωμα πέταλα. Διάστημα και φύση συνθέτουν μια εικόνα αρμονίας. Η παράδοση ισορροπεί τέλεια με την τεχνολογία, γίνονται ένα στο κομψοτέχνημα που φιλοτέχνησε η Irene Saíz Guerrero και που μου θυμίζει λίγο εργόχειρο με βελονάκι κεντημένο στα 80s σε κάποια χώρα του Ανατολικού Μπλοκ. Αυτή ακριβώς την αίσθηση αποπνέει και το “Naiv” ηχητικά. Ενός μεταλλικού μωσαϊκού με ζωηρό σοβιετικό φολκλόρ.

Είναι ο ένατος, αισίως, δίσκος των Thy Catafalque, αυτού του μη ιδιαίτερα αναγνωρισμένου αλλά αξιολογότατου avant-garde black metal σχήματος του Ούγγρου Tamás Kátai. (Ενδιαφέρον πολιτισμικό trivia με την ευκαιρία: Σε αντίθεση με τη δυτική φόρμα, στον ουγγρικό τρόπο γραφής, του μικρού ονόματος προηγείται το επώνυμο, εξ ου και ο Kátai απαντάται άλλοτε ως Tamás Kátai και άλλοτε ως Kátai Tamás. Το επώνυμό του πάντως είναι Kátai).

Για όποιον θέλει να εντρυφήσει στα παλιά, η ενασχόληση του Αντώνη Ξαγά με τον δημιουργό – ελβετικό σουγιά (ο Kátai τα κάνει όλα και σωστά) στο MiC ανιχνεύεται τουλάχιστον στο μακρινό 2005. Θα πω δυο λόγια μόνο, γιατί ιδίως για έργα τόσο μελετημένα και συναρπαστικά όσο το “Naiv”, η διαδρομή έχει σημασία. Ο Kátai δεν είναι κανένας τυχαίος τύπος. Στη δισκογραφία εμφανίστηκε στα 90s, είναι συνεχώς δραστήριος και κατά καιρούς ενεργοποιεί διάφορα project, αναδεικνύοντας ένα τεράστιο εύρος μουσικών επιρροών, διανύοντας χιλιόμετρα από την ambient / industrial / darkwave προσέγγιση του σχήματος Darklight, στο thrash metal των Gire, στα κλασικότροπα άλμπουμ με το όνομά του, την electronica των Neolunar και παράλληλα όλα αυτά τα στοιχεία συναντιούνται στους μαυρομεταλλικούς Thy Catafalque, που επιπλέον ενσωματώνουν έντονα την ουγγρική παραδοσιακή μουσική.

Μόνο τυχαία λοιπόν δεν είναι η φετινή θριαμβευτική στάση του Kátai στις ποικιλόμορφες ψηφίδες του “Naiv”, όπου η παράδοση και η φολκλορική χάρη συναντάνε την μεταλλική τραχύτητα και τη γκρίζα βιομηχανική λογική μέσα από ένα μωβ-μελανό darkwave πρίσμα. Αυτή η αντίστιξη του χθες με το σήμερα, αλλά και του αγροτικού (μοτίβο λουλουδιού με χελιδόνι τεχνοτροπίας σοσιαλιστικού ρεαλισμού στο εξώφυλλο) με το αστικό - τεχνολογικό (πύραυλος και κοσμοναύτης στο εξώφυλλο) γίνεται αντιληπτή και με ένα αναγνωριστικό πρώτο άκουσμα, αλλά με μια δεύτερη, πιο προσεκτική ακρόαση καταλαβαίνεις επιπλέον ότι δεν πρόκειται για λίθους, πλίνθους και κέραμους ατάκτως ερριμμένους, αλλά για ηχοχρώματα διαλεγμένα ένα - ένα και καλά συγχωνευμένα κι ας είναι ετερόκλητα.

Έχουν κουράσει, ειλικρινά, τα φρενήρη fusion και η (στο όριο της επιδειξιομανίας) συγκόλληση άσχετων μεταξύ τους μουσικών με ολίγο κλαρίνο / σαντούρι / sample από βλάχικο γάμο / θιβετιανό αυλό κλπ, γιατί έτσι θα ακουστούν (νομίζουν) μερικοί ενδιαφέροντες / διαφορετικοί / avant-garde. Όλα αυτά μπορεί να είναι υπέροχα, όπως συμβαίνει στο “Naiv” (δεν έχει sample από βλάχικο γάμο πάντως· ήταν σχήμα λόγου), αλλά μπορεί και να είναι απλώς μια ασυνάρτητη all over the place σούπα.

Εδώ ο Kátai δείχνει οργιώδη έμπνευση και ταυτόχρονα ελέγχει τις μουσικές αναφορές του. Δεν τσαλαβουτάει σε αχαρτογράφητα νερά. Μετά από τόσες ακροάσεις, δεν είμαι ακόμα σίγουρη τι με έχει κερδίσει περισσότερο στο “Naiv”, ακριβώς επειδή λειτουργεί αισθητικά με έναν τρόπο μονολιθικό.

Η ονειρεμένη, αέρινη φωνή της Martina Veronika Horváth με μεταφέρει αμέσως στο σοσιαλιστικό μπλοκ του παρελθόντος. Προσωπικά βρίσκω και την ουγγρική γλώσσα τόσο εύηχη, που δεν με πειράζει που δεν καταλαβαίνω γρι. Μου αρέσει που με ξαφνιάζει, όσες φορές κι αν την ακούσω, η μετάβαση από το εκθαμβωτικό φολκίζον - μεταλλίζον “Embersólyom” στα έγχορδα του λυρικού “Számtalan Színek” κι από εκεί στα electro-rock 1980s πλήκτρα του “A Valóság Kazamatái”, που δίνουν γρήγορα τη θέση τους σε ένα δυνατό riff, το οποίο εναλλάσσεται με ένα αυστηρό αλλά τσαχπίνικο ανατολικοευρωπαϊκό μοτίβο. Αλλού ακούμε φλάουτα, σαντούρια, ούτι, αλλού καθαρά metal γραμμές, ο ήχος συμπλέκεται συχνά με μια new age μελαγχολία και ταυτόχρονα είναι εμφανής ένας darkwave κορμός με gothic πινελιές, στο δε “Tsitsushka” ενσωματώνεται κι ένα funky μπάσο από το πουθενά. Ειδική μνεία (που λέει ο λόγος, γιατί όπως πάω δεν θα αφήσω κομμάτι ασχολίαστο) θα κάνω στο “Veto”, όπου η ισορροπία του σχεδόν death metal riff, της thrash γραμμής και των, θα το ξαναπώ, μαγικών φωνητικών της Martina Veronika Horváth είναι για σεμινάριο. Στον δίσκο συμμετέχει σημαντικός αριθμός μουσικών και παλιότερων συνεργατών του Kátai, μεταξύ αυτών ο Gyula Vasvári των Perihelion και ο Zoltán Kónya των Gire (ενός από τα project του Kátai) στα φωνητικά μαζί με τον ίδιο τον Kátai.

Το “Naiv” είναι αταξινόμητο, ατίθασο, περιπετειώδες, μα καλά μελετημένο και συνεκτικό. Ένα πανέμορφο μουσικό ψηφιδωτό, ένας νατουραλιστικός πίνακας φτιαγμένος όμως στο διάστημα. Ένα χελιδόνι δίπλα σε έναν πύραυλο. Ένα τολμηρό σοβιετικό φολκλορικό μεταλλικό στοίχημα που κερδήθηκε.

(Ο έξτρα μισός βαθμός πάει στη χρήση της ουγγρικής γλώσσας και στα φωνητικά της Martina Veronika Horváth).

Bandcamp